ریچارد فاینمن: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
جز ربات ردهٔ همسنگ (۳۰) +املا+مرتب+تمیز (۱۴.۹ core)+اصلاح ارجاع لاتین: + رده:اهالی فار راک‌وی، کویینز
خط ۲۱:
|تأثیرات = [[پل دیراک]]
|جوایز = [[جایزه اینشتین]] (۱۹۵۴){{-}}[[پرونده:Nobel prize medal.svg|22px]] [[جایزه فیزیک نوبل]] (۱۹۶۵){{-}}[[نشان ملی علوم]] (۱۹۷۹)
|دین = [[خداناباور]]<ref>{{cite book|title=The Voice of Genius: Conversations with Nobel Scientists and Other Luminaries|year=2008|publisher=Basic Books|isbn=978-0-465-01139-1|page=49|author=Denis Brian|quote=Interviewer: Do you call yourself an agnostic or an atheist? Feynman: An atheist. Agnostic for me would be trying to weasel out and sound a little nicer than I am about this.}}</ref><ref>Feynman was of [[یهودی|Jews]] birth, but described himself as "an avowed [[خداناباوری|Atheism]]" by his early youth in [http://archive.is/20121202235028/http://ffrf.org/day/?day=11&month=5 Freethought of the Day], Freedom From Religion Foundation, May 11, 2006.</ref><ref>"Having abandoned the tenets of Judaism at 13, he never wavered in his gentle atheism, nor in his determination to stay away from matters about which he had opinions but no expertise." John Morrish reviewing the collection of Feynman's letters ''Don't You Have Time to Think?'', "Particle Physics: The Route to Pop Stardom", ''Independent on Sunday'' (London), July 24, 2005, p. 21.</ref>
|پانویس = او پدر کارل فاینمن و پدرخوانده میشل فاینمن بود. همچنین [[ژوان فاینمن]] کوچکترین خواهر وی بوده است.
| امضا = Richard Feynman signature.svg|150px
خط ۴۴:
در دبیرستان، [[ضریب هوشی]] وی را بر اساس یک آزمون نامشخص ۱۲۳ تخمین زده شده بود.
او وقتی به ۱۵ سالگی رسید [[مثلثات]]، [[هندسه تحلیلی]]، [[حساب دیفرانسیل و انتگرال|دیفرانسیل]] و [[انتگرال]] و [[سری (ریاضیات)|حد مجموع]] را از بر بود.
او برای پذیرش در [[دانشگاه کلمبیا]] اقدام کرده بود، اما به دلیل سهمیه محدودی که برای یهودیان وجود داشت پذیرفته نشده بود.<ref name="turnbull" /> به جای کلمبیا او به [[ام‌آی‌تی]] رفت و آن‌جا به انجمن برادری [[فی بتا دلتا]] پیوست. {{sfn|Gribbin|Gribbin|1997|pp=۴۵–۴۶}} در دوران کارشناسی، فاینمن دو مقاله در مجلهٔ ''[[Physical Review]]'' منتشر کرد. {{sfn|Mehra|1994|p=۴۱}}
او یکی از آن‌ها با عنوان «پراکندگی پرتوهای کیهانی به وسیلهٔ ستارگان یک کهکشان»<ref>{{cite journal
|title=The Scattering of Cosmic Rays by the Stars of a Galaxy
خط ۷۲:
 
او در سال ۱۹۳۹ مدرک کارشناسی‌اش را از ام‌آی‌تی گرفت.{{sfn|Gribbin|Gribbin|1997|p=۵۶}} در همین سال، او برنده [[بورسیه پاتنام]] شد.<ref name=MMA>{{cite web|title=Putnam Competition Individual and Team Winners|url=http://www.maa.org/programs/maa-awards/putnam-competition-individual-and-team-winners|publisher=MMA: Mathematical Association of America|accessdate=March 8, 2014|year=2014}}</ref>
در آزمون‌های ورودی تحصیلات تکمیلی [[دانشگاه پرینستون]] فاینمن در فیزیک نمرهٔ کامل گرفت که بی‌سابقه بود و نمرهٔ ریاضی‌اش هم بسیار بالا بود؛ اما نمره‌اش در تاریخ و انگلیسی تعریفی نداشت. رئیس دپارتمان فیزیک پرینستون([[هنری د ولف اسمیث]]) اما نگرانی دیگری داشت. در نامه‌ای به [[فیلیپ ام مورس]] او این چنین نوشته بود: «آیا فاینمن یهودی است؟ ما هیج قانون مشخصی بر علیه یهودیان نداریم اما تمایل داریم که جمعیت نسبی آن‌ها را در دپارتمانمان به طرز معقولی پایین نگه داریم.»{{sfn|Gleick|1992|p=۸۴}} مورس تأیید کرد که فاینمن در واقع یهودی است اما به اسمیث اطمینان داد که: «به هر حال، قیافه و رفتار فاینمن هیچ اثری از این ویژگی‌اش ندارد.»{{sfn|Gleick|1992|p=۸۴}}
 
=== پروژه منهتن ===
خط ۷۸:
در سال ۱۹۴۱، در حالی که آتش [[جنگ جهانی دوم]] در اروپا شعله‌ور شده بود، فاینمن در ایالات متحدهٔ فارغ از جنگ تابستانی را در [[مرکز تسلیحاتی فرانکفورد]] در [[پنسیلوانیا]] به کار بر روی مسائل مربوط به پرتاب موشک‌های بالستیک گذراند.{{sfn|Gribbin|Gribbin|1997|pp=63–64}}{{sfn|Feynman|1985|pp=۹۹–۱۰۳}} پس از [[حمله به پرل هاربر]] که ایالات متحده وارد جنگ شد، او توسط [[رابرت آر ویلسون]] استخدام شد. در این زمان ویلسون در پروژه‌ای که بعداً به [[پروژه منهتن]] تبدیل شد مشغول کار بر روی روش‌های تولید [[اورانیوم غنی‌شده]] برای [[بمب اتمی]] بود.{{sfn|Gribbin|Gribbin|1997|pp=64–65}}{{sfn|Feynman|1985|pp=۱۰۷–۱۰۸}} تیم ویلسون در [[پرینستون]] مشغول کار بر روی دستگاهی به نام ایزوترون بودند؛ دستگاهی که با کمک نیروی الکترومغناطیس [[اورانیوم-۲۳۵]] را از [[اورانیوم-۲۳۸]] جدا می‌کرد. در همین حال تیم [[ارنست ارلاندو لارنس]] مشغول توسعهٔ [[کالوترون]] بود که همین کار را با شیوه‌ای متفاوت انجام می‌داد. در تئوری، ایزوترون چندین مرتبه از کالوترون بهینه‌تر بود اما تلاش فاینمن و [[پائول الوم]] برای اثبات این که در عمل هم همین‌طور است راه به جایی نمی‌برد. سرانجام، به پیشنهاد لارنس توسعهٔ ایزوترون نیمه‌کاره رها شد.{{sfn|Gleick|1992|pp=۱۴۱–۱۴۵}}
 
در این زمان (اوایل ۱۹۴۳) [[رابرت اوپنهایمر]] مشغول برپاسازی آزمایشگاه لوس آلامس بود؛ آزمایشگاهی سری در [[تخت‌تپه|تخت‌تپه‌ای]]‌ای دورافتاده در نیومکزیکو که بنا بود بمب اتمی در آن‌جا طراحی و ساخته شود. تیم ویلسون در پرینستون پیشنهادی مبنی برای همکاری در این پروژه دریافت کرد. ویلسون بعدها این رویداد را این‌گونه به خاطر می‌آورد: «مثل یک گروهان از سربازان، همه‌مان با هم برای رفتن به لوس آلاموس ثبت نام کردیم.»{{sfn|Hoddeson|Henriksen|Meade|Westfall|1993|p=۵۹}} مثل بسیاری از فیزیکدانان جوان، فاینمن خیلی زود مجذوب کاریزمای اوپنهایمر شد؛ اوپنهایمری که از شیکاگو با تلفن راه دور با فاینمن تماس گرفت تا بگوید که برای آرلین بیمارستانی در [[البوکرکی]] پیدا کرده است. فاینمن از جملهٔ نخستین کسانی بود که عازم نیومکزیکو شد. در ۲۸ مارس ۱۹۴۳، او همراه با آرلین که راه‌آهن برایش ویلچری فراهم کرده بود با قطار به مقصد نیومکزیکو حرکت کردند.{{sfn|Gleick|1992|pp=۱۵۸–۱۶۰}}
 
[[Fileپرونده:Feynman and Oppenheimer at Los Alamos.jpg|thumbبندانگشتی|leftچپ| فاینمن (وسط) همراه با [[رابرت اوپنهایمر]] (نفر سمت راستی فاینمن از دید بیننده) در یک دورهمی در [[آزمایشگاه لس آلاموس]] در هنگام [[پروژه منهتن]]]]
 
در لس آلاموس، فاینمن به بخش تئوری (T) که توسط هانس بیته اداره می‌شد پیوست.{{sfn|Gleick|1992|pp=۱۶۵–۱۶۹}} بیته تحت تأثیر مهارت فاینمن قرار گرفت و او را یک سرپرست گروه کرد.{{sfn|Hoddeson|Henriksen|Meade|Westfall|1993|pp=۱۵۷–۱۵۹}} بیته و فاینمن [[فرمول بیته–فاینمن]] را برای محاسبهٔ انرژی آزاد شدهٔ حاصل از یک [[جنگ‌افزار هسته‌ای|بمب اتمی شکافتی]] توسعه دادند. فرمول آن‌ها بر مبنای کارهای [[رابرت سربر]] به دست آمده بود.{{sfn|Hoddeson|Henriksen|Meade|Westfall|1993|p=۱۸۳}} به عنوان یک فیزیکدان تازه‌وارد، نقش فاینمن در پروژهٔ منهتن مرکزی نبود. او در بخش تئوری، سرپرست گروهی محاسباتی متشکل از [[رایانه‌های انسانی]] بود. به همراه [[استنلی فرانکل]] و [[نیکولاس متروپلیس]]، او در برپاسازی سیستمی مبتنی بر استفاده از [[کارت پانچ|کارت‌های پانچِ]] [[آی‌بی‌ام]] برای محاسبات همکاری داشت.{{sfn|Feynman|1985|pp=۱۲۵–۱۲۹}} کارهای دیگر او در لس آلاموس شامل محاسبهٔ معادلات [[نوترون]] برای یک [[رآکتور هسته‌ای|رآکتورِ هسته‌ایِ]] کوچک به نام «''Water Boiler''» (به معنای دیگ بخار) بود. هدف این رآکتور، اندازه‌گیری میزان نزدیکی یک توده از مواد هسته‌ای به حالت بحرانی بود.{{sfn|Galison|1998|pp=۴۰۳–۴۰۷}} برای تکمیل کارش روی این رآکتور، فاینمن به [[آزمایشگاه ملی اوک ریج]] فرستاده شد و در آن‌جا مهندسان را برای طراحی روندهای ایمنی برای ذخیرهٔ مواد پرتوزا یاری کرد. این روندها باید از وقوع [[انفجار بحرانی]] جلوگیری می‌کردند، به ویژه در مواقعی که اورانیوم غنی‌شده با آب تماس پیدا می‌کرد که می‌توانست به عنوان یک [[آرام‌کننده نوترون]] عمل کند.{{sfn|Galison|1998|pp=۴۰۷–۴۰۹}} فاینمن همچنین مسئول محاسبات مربوط به طرح [[بمب اورانیومی دوگانه]] بود که در نهایت معلوم شد ساختش ناممکن است.{{sfn|Hoddeson|Henriksen|Meade|Westfall|1993|pp=157–159}}{{sfn|Galison|1998|pp=۴۱۴–۴۲۲}}
خط ۹۲:
در ۳۰ اکتبر ۱۹۴۳، دوست فاینمن [[هانس آلبرشت بیته]] به رئیس دپارتمان فیزیک دانشگاهش یعنی [[کرنل]] نامه‌ای نوشته بود تا او را به استخدام فاینمن تشویق کند. در ۲۸ فوریه ۱۹۴۴، [[رابرت باکر]] که او هم از کرنل{{sfn|Hoddeson|Henriksen|Meade|Westfall|1993|pp=۴۷–۵۲}} و از دانشمندان ارشد لس آلاموس بود{{sfn|Hoddeson|Henriksen|Meade|Westfall|1993|p=۳۱۶}} هم استخدام فاینمن را توصیه کرد.{{sfn|Mehra|1994|pp=۱۶۱–۱۶۴, ۱۷۸–۱۷۹}} این توصیه‌ها به پیشنهاد کاری برای او در اوت ۱۹۴۴ منجر شد که فاینمن آن را پذیرفت. اوپنهایمر نیز امیدوار بود که فاینمن را در دانشگاه خودش، [[دانشگاه کالیفرنیا]]، استخدام کند اما رئیس دپارتمان فیزیک این دانشگاه، ریموند تی. برگ در استخدام فاینمن دودل بود. در نهایت در می ۱۹۴۵ دانشگاه کالیفرنیا پیشنهادی برای فاینمن فرستاد که فاینمن ردش کرد. با این حال، کرنل قبول کرد که معادل همان حقوق ۳۹٬۰۰ دلاری که دانشگاه به فاینمن پیشنهاد کرده بود را به او بپردازد.{{sfn|Mehra|1994|pp=۱۶۱–۱۶۴, ۱۷۸–۱۷۹}} فاینمن یکی از نخستین اعضای رهبری [[آزمایشگاه لس آلاموس]] بود که آنجا را ترک کرد. با ترک لوس آلاموس در اکتبر ۱۹۴۵ او راهی [[ایتاکا، نیویورک]] مقر کرنل شد.{{sfn|Gleick|1992|p=۲۰۵}}
 
[[Fileپرونده:Feynman EP Annihilation.svg|thumbبندانگشتی|نمودار فاینمن نابود شدن متقابل یک جفت الکترون/[[پوزیترون]]]]
از آنجا که او دیگر در آزمایشگاه لس آلاموس کار نمی‌کرد، فاینمن دیگر از قانون سربازی معاف نبود و در پاییز ۱۹۴۶ به خدمت ارتش فراخوانده شد. او از رفتن به سربازی با تظاهر به بیماری روانی رهایی یافت و ارتش در یک بررسی پزشکی به او معافیت نوع F-4 به دلیل عدم سلامت روانی داد.{{sfn|Gleick|1992|p=225}}{{sfn|Feynman|1985|pp=۱۶۲–۱۶۳}} ممکن است که این ارزیابی تا حدی هم درست بوده باشد چرا که در این هنگام فاینمن به دلیل مرگ ناگهانی پدرش در ۸ اکتبر ۱۹۴۶ از افسردگی رنج می‌برد.{{sfn|Mehra|1994|pp=۱۷۱–۱۷۴}} در ۱۷ اکتبر ۱۹۴۶، او نامه‌ای به همسر درگذشته‌اش آرلین نوشت که در آن عشق عمیق و دلشکستگی‌اش را بیان می‌کرد. فاینمن تا آخر عمر نامه را نگه داشت. نامه مهر و موم شده بود و تنها پس از مرگ فاینمن باز شد. نامه با این جمله تمام می‌شد: «من را به خاطر پست نکردن این نامه ببخش، اما آدرست را نمی‌دانم.»<ref>{{cite web|title=I love my wife. My wife is dead|url=http://www.lettersofnote.com/2012/02/i-love-my-wife-my-wife-is-dead.html|publisher=Letters of Note|accessdate=April 23, 2013}}</ref>
 
خط ۱۰۴:
=== فاجعه چلنجر ===
{{اصلی| اس‌تی‌اس-۵۱-ال}}
[[Fileپرونده:Challenger explosion.jpg|thumbبندانگشتی|انفجار شاتل چلنجر در ۱۹۸۶]]
فاینمن نقش مهمی در [[کمیسیون راجرز]]، هیئت ریاست جمهوری تشکیل شده برای بررسی [[اس‌تی‌اس-۵۱-ال|فاجعه چلنجر]]، داشت. هنگام پخش زنده تلویزیونی یکی از جلسه‌های این کمیسیون، فاینمن با آزمایشی نشان داد که [[پلیمر]] استفاده شده در [[حلقه چنبری|واشرهای چنبری]] شاتل خاصیت ارتجاعی خود را در دمای پایین از دست می‌دهد. او این کار را با فشردن نمونه‌ای از این ماده با یک گیره و فروبردن آن در لیوان آب خنکی که جلویش بود انجام داد. در رای نهایی، کمیته مذکور علت فاجعه را خرابی یکی از واشرهای درزگیری در یکی از موشک‌های پیشران جامد دانست.
 
خط ۱۵۵:
 
{{ترتیب‌پیش‌فرض:فایمن، ریچارد}}
 
[[رده:ریچارد فاینمن]]
[[رده:استادان دانشگاه کرنل]]
سطر ۱۶۵ ⟵ ۱۶۶:
[[رده:اهالی آمریکا از تبار روس و یهودی]]
[[رده:اهالی التادنا، کالیفرنیا]]
[[رده:اهالی فار راک‌وی، کویینز]]
[[رده:برندگان جایزه نوبل اهل ایالات متحده آمریکا]]
[[رده:برندگان جایزه نوبل فیزیک]]