|
}}
{{ویکی‌گفتاورد}}
'''رئیس‌جمهوررئیس‌جمهوری ایران''' عالی‌ترین مقام رسمی کشور [[ایران]] بعد از [[ولایت فقیه|رهبر]] است که توسطبا [[انتخابات|رایرأی مستقیم مردم]] انتخاب می‌شود. مطابق با [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]]، رئیس جمهوررئیس‌جمهوری مسئولیت اجرای [[قانون اساسی]] و ریاست [[قوه مجریه|قوهٔ مجریه]] را عهده‌دار می‌باشداست. امضای عهدنامه‌ها، موافقت‌نامه‌ها و مسائل مربوط به دیگر کشورها و سازمان‌های بین‌المللی، برنامه‌ریزی ملی، بودجه و وظیفه گماشتن‌های دولتی، گماشتن [[وزیر|وزیرها]]، [[استاندار|استان‌دارها]] و [[سفیر|سفیرها]] تابع تصدیق [[مجلس شورای اسلامی]]، از جملهجملهٔ وظایف رئیسرئیس‌جمهوری جمهور می‌باشداست. همچنین رئیس‌جمهوررئیس‌جمهوری در ایران رئیس [[شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران|شورای عالی امنیت ملی]] و رئیس [[شورای عالی انقلاب فرهنگی]] نیز می‌باشدهست.<ref>[http://www.servat.unibe.ch/icl/ir00000_.html Iran - Constitution] Chapter IX, section 1 & 2 of the constitution</ref><ref>اصل یکصد و دهم قانون اساسی</ref>
برخلاف بسیاری از کشورها، برای مثال [[ایالات متحده آمریکا|ایالات متحدهٔ آمریکا]]، در ایران دفتر ریاست جمهوریریاست‌جمهوری نظارت و کنترل کامل روی [[سیاست خارجی]]، [[نیروهای مسلح]] و یا [[برنامه هسته‌ای ایران|سیاست هسته‌ای ایران]] را ندارد. این مواردامور همگی زیر نظر مستقیم [[مقام رهبری در ایران|رهبر ایران]] می‌باشداست.<ref>[http://www.globalsecurity.org/military/world/iran/ahmadinejad.htm Mahmoud Ahmadinejad] Accessed 5-23-2008, (see also Article 110 of the constitution)</ref>
رئیس جمهوررئیس‌جمهوری ایران برای مدت چهار سال توسط رای مستقیم مردم انتخاب می‌شود و نباید برای بیش از دو دوره متوالی در این سمت باقی بماند. متصدی قبلی این سمت، [[محمود احمدی‌نژاد]] بود که برای اولین بار طی [[انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۴)|انتخابات سال ۱۳۸۴]] انتخاب شد. او برای دومین بار طی [[انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸)|انتخابات جنجالی سال ۱۳۸۸]] برای چهار سال دیگر در سمت خود باقی ماند. پس از برگزاری انتخابات ۲۴ خرداد ۱۳۹۲ با اعلام وزارت کشور [[حسن روحانی]] با کسب ۱۸٬۶۱۳٬۳۲۹ رأی رسماً به عنوان هفتمین رئیس جمهوریرئیس‌جمهوری اسلامی ایران برگزیده شد.<ref>http://www.asriran.com/fa/news/279804/حسن-روحانی-رئیس-جمهور-ایران-شد/حسن-روحانی-رای-خود-را-به-صندوق-انداخت</ref>
== پیشینه ==
پس از [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران|انقلاب اسلامی ایران]] در بهمن ماه سال ۱۳۵۷ و [[رفراندوم]] مبنی بر ساختن جمهوری اسلامی در روزهای پنجشنبه و جمعه، ۹ و ۱۰ فروردین ماه ۱۳۵۸ هجری شمسی (۲۹ و ۳۰ مارس ۱۹۷۹ میلادی) و پیروزی جمهوری اسلامی با ۹۸ درصد آرا، دولت جدید نیاز به ساخت [[قانون اساسی]] جدید داشت. پس [[آیت الله روح‌الله خمینی]]، دستور اجرای انتخاباتی را برای [[مجلس خبرگان]] داد و این هیئت، موظف به نوشتن قانون اساسی جدید شدند. این هیئت، قانون اساسی را در روز چهارشنبه دوم آبانماه ۱۳۵۸ (۲۴ اکتبر ۱۹۷۹) به رهبر -[[آیت الله خمینی]]- عرضه کردند و [[نخست وزیر|نخست‌وزیر]] [[دولت موقت]] -[[مهدی بازرگان]]- آنرا به تأیید رسانید.
قانون اساسی سال ۱۳۵۸ (۱۹۷۹ میلادی)، [[رهبر]] را به عنوان رئیس حکومت، و رئیس‌جمهوررئیس‌جمهوری و نخست وزیر را به عنوان رؤسای دولت معین می‌کرد. اگرچه سمت [[نخست‌وزیری]] در سال ۱۳۶۸ (۱۹۸۹ میلادی) لغو شد.
[[انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۵۸)|اولین انتخابات ریاست جمهوری ایران]] در روز سه شنبه ۲۵ دیماه سال ۱۳۵۸ (۱۵ ژانویه ۱۹۸۰) برگزار شد و نتیجه آن برنده شدن [[ابوالحسن بنی‌صدر]] با ۷۵٪ مجموع آراءآرا بود. او در روز دوشنبه ۱۵ بهمن ماه ۱۳۵۸ کار خود را آغاز کرد؛ ولی در روز یکشنبه ۳۱ خردادماه سال ۱۳۶۰ (۲۱ ژوئن ۱۹۸۱ میلادی)، توسط پارلمان ([[مجلس شورای اسلامی]]) و نهایتاً تأیید رهبر -[[روح‌الله خمینی]]-، به دلیل '''عدم کفایت سیاسی'''، از مقام خویش عزل گردید.<ref>{{cite web |url=http://www.globalsecurity.org/military/world/iran/experts.htm |title=Assembly of Experts |accessdate=15 August 2009}}</ref> تا زمان [[دومین انتخابات ریاست جمهوری ایران]] در روز جمعه دوم مردادماه ۱۳۶۰ (۲۴ ژوئیه ۱۹۸۱ میلادی)، وظایف رئیس جمهوررئیس‌جمهوری به عهده شورای موقّت ریاست جمهوری بود. [[محمدعلی رجایی]] در این انتخابات برگزیده شد و در روز دوشنبه ۱۲ مردادماه ۱۳۶۰ (۲ اوت ۱۹۸۱ میلادی) وارد دفتر ریاست جمهوری شد. اگرچه او کمتر از یک‌ماه در دفتر ریاست جمهوری ماند و بعد از آن در روز یکشنبه ۸ شهریورماه سال ۱۳۶۰ (۳۰ اوت ۱۹۸۱ میلادی)، همراه با نخست‌وزیرش -محمدجواد باهنر- ترور شد. شورای موقت ریاست جمهوری بار دیگر دفتر را به عهده گرفت و تا روز جمعه ۱۷ مهرماه سال ۱۳۶۰ (۹ اکتبر ۱۹۸۱) که [[سید علی خامنه‌ای]] برای ریاست جمهوری انتخاب شد، دفتر را به دست داشت.
[[سید علی خامنه‌ای]]، [[اکبر هاشمی رفسنجانی]]، [[سید محمد خاتمی]] و [[محمود احمدی‌نژاد]] افرادی هستند که هر کدام برای دو دوره متوالی ریاست جمهوری را تجربه کرده‌اند.
== شرایط ==
{{سیاست و حکومت ایران}}
رئیس جمهوررئیس‌جمهوری ایران می‌بایستباید دارای شرایطشروط زیر را داشته باشد.<ref name="اصل یکصد و پانزدهم قانون اساسی">اصل یکصد و پانزدهم قانون اساسی</ref>؛:
* از رجال سیاسی و مذهبی کشور باشد. (در مورددربارهٔ تعریف کلمه '''رجل''' به «[[مرد]]» یا «شخصیت مهم» اختلاف نظراختلاف‌نظر وجود دارد)
* ایرانی‌الاصل
* مدیر و مدبر
* دارای حسن سابقه و امانت و تقویتقوا
* مؤمن و معتقد به مبانی [[جمهوری اسلامی ایران]] و [[مذهب رسمی]] کشور (مذهب رسمی ایران [[شیعه دوازده امامی|شیعهٔ دوازده‌امامی]] است)<ref name="اصل دوازدهم قانون اساسی">اصل دوازدهم قانون اساسی.</ref>
== جانشینی ==
در صورت استعفای رئیس جمهوررئیس‌جمهوری مطابق اصل ۱۳۱ قانون اساسی، «معاون اول رئیس جمهوررئیس‌جمهور با موافقت [[رهبری (در ایران)|رهبری]] اختیارات و مسئولیت‌های وی را برعهده می‌گیرد و شورائیشورایی متشکل از [[رئیس مجلس]] و [[رئیس قوه قضائیه|رئیس قوهٔ قضائیه]] و [[معاون اول رئیس‌جمهور ایران|معاونمعاون‌اول اول رئیس جمهوررئیس‌جمهور]] موظف است ترتیبی دهد که حداکثر ظرف مدت ۵۰پنجاه روز رئیس جمهوررئیس‌جمهور جدید انتخاب شود. در صورت فوت معاون اولمعاون‌اول و یا امور دیگری که مانع انجام وظایف وی گردد و نیز در صورتی که رئیس جمهوررئیس‌جمهور معاون اول نداشته باشدباشد، مقام رهبری فرد دیگری را به جایبه‌جای او منصوب می‌کند.»<ref>[http://alborznews.net/fa/pages/?cid=76213 مشایی تأیید نمی‌شود] ''البرز نیوز''</ref>
== فرایند کسب مقام ریاست جمهوری اسلامی ایران ==
* احراز صلاحیت توسط شورای نگهبان قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
* برگزیدگی در انتخابات توسط حداقل نصف کل آرا به اضافه یک رای از آرای ماخوذه
* [[تنفیذ حکم ریاست جمهوری در ایران|تنفیذ حکم ریاست جمهوریریاست‌جمهوری]] توسط رهبر جمهوری اسلامی ایران
* [[تحلیف حکم ریاست جمهوری در ایران|تحلیف رئیس جمهوررئیس‌جمهوری]] در صحن علنی مجلس شورای اسلامی
== تراز رئیس جمهوررئیس‌جمهوری با دیگر مسئولان در ایران ==
طبق [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]] [[رئیس جمهور]]رئیس‌جمهوری پس از [[رهبری]] شخص دوم کشور و مسئول اجرای قانون اساسی در کشور است.<ref name="jjo">{{یادکرد وب | نشانی=http://www1.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100004162607 | عنوان=جایگاه و مسئولیت‌های رئیس جمهور | ناشر=[[جام جم آنلاین]] | تاریخ=19 اردیبهشت 1384 | پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20160710135324/http://www1.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100004162607 | تاریخ بایگانی=10 ژوئیه 2016}}</ref><ref>اصل113 قانون اساسی</ref><ref name="frhng">{{یادکرد وب | نشانی=http://www.farhangnews.ir/content/37612 | عنوان=وظایف و اختیارات رئیس جمهور در قانون اساسی | ناشر=[[فرهنگ نیوز]] | تاریخ=13 خرداد 1393 | پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20160105155946/http://www.farhangnews.ir/content/37612 | تاریخ بایگانی=5 ژانویه 2016}}</ref> مفهوم دیگر این اصل اینست که هیچ مسئول دیگری در کشور بجز [[رهبری ایران|رهبری]] در حد [[رئیس جمهور]] ورئیس‌جمهوری یا بالاتر از او نیستنیست؛ بنابراین تصور اینکه روسایرؤسای دو قوهقوهٔ دیگر با رئیس جمهوررئیس‌جمهوری برابرند اشتباه است، چراچراکه که رئیس جمهوررئیس‌جمهوری بعنوان رئیس [[قوه مجریه|قوهٔ مجریه]] در سطح روسای قواستقواست؛ اما مسئولیت او علاوه بر ریاست قوه مجریه، ریاست جمهوری و شخصیت دوم کشور بموجب اصل یادشده است.<ref name="jjo"/><ref name="frhng"/> هر چند که تفکیک قوا در این نظام برای جلوگیری از تمرکز قدرت و یکه‌تازی و استبداد فردی در نظر گرفته شده استاست؛ اما «مسئولیت اجرای قانون اساسی» بر اساس اصل یکصد و سیزدهم به رئیس‌جمهوررئیس‌جمهوری واگذار شده است که ارتباطی به قوه مجریه ندارد که عده‌ای بخواهند آن را به بهانه تفکیک قوا مخدوش نمایند.<ref name="frhng"/> مراحل انتخاب مسئولیت روسای قوا نیز متفاوت است چه رئیس [[مجلس شورای اسلامی]] منتخب مردم یک شهر و منصوب نمایندگان مجلس<ref>آئین‌نامه داخلی مجلس</ref> و رئیس [[قوه قضائیه|قوهٔ قضائیه]] منصوب رهبری است<ref>اصل 110 قانون اساسی</ref> اما [[رئیس جمهور|رئیس‌جمهور]]<nowiki/>ی منتخب [[ملت]] و منصوب رهبری است<ref name="اصل یکصد و پانزدهم قانون اساسی"/><ref name="اصل دوازدهم قانون اساسی"/>
== رئیسان جمهور پیشین ==
| 