فرگشت: تفاوت میان نسخه‌ها

{{برای|نوشتاری عامه‌فهم و کمتر فنی در این موضوع|مقدمه‌ای بر فرگشت}}

 

 

رویداد فرگشت بدان معناست که تمام [[موجودات زنده]] با همهٔ تنوعی که دارند، از نیاکانی مشترک پدیدار گشته‌اند.<ref name="On The Origin of Species">{{cite book | last1 = Darwin | first1 = Charles | title = On The Origin of Species | chapter = XIV | year = ۱۸۵۹ | page = ۵۰۳ | url = http://en.wikisource.org/wiki/On_the_Origin_of_Species_(1859)/Chapter_XIV | accessdate = ۲۰۱۱-۰۲-۲۷ | isbn = ۰۸۰۱۴۱۳۱۹۲}}</ref> فرگشت علت پدیدهٔ [[گونه‌زایی]] است؛ که طی آن یک گونهٔ اجدادی منفرد به دو یا چند گونهٔ متفاوت تقسیم می‌شود. گونه‌زایی در شباهت‌های ساختاری، [[جنین‌شناسی|جنینی]] و [[ژنتیک|ژنتیکی]] جانداران؛ [[جغرافیای زیستی|پراکندگی جغرافیایی]] گونه‌های مرتبط با هم، و [[ثبت سنگواره‌ای]] تغییرات، قابل مشاهده‌است. [[نیای مشترک]] جانداران امروزی تا بیش از ۳٫۵ میلیارد سال پیش؛ یعنی از زمان پیدایش [[حیات]] روی [[زمین]]، قدمت دارد.<ref>{{cite book|last=Schopf|first=J.W.|year=۱۹۹۹|title=Cradle of life: the discovery of Earth's earliest fossils|publisher=Princeton|isbn=۰-۶۹۱-۰۰۲۳۰-۴}}</ref><ref>{{cite journal|doi=10٫۱۰۷۳/pnas.۹۵٫۱۲٫۶۸۵۴|last=Woese|first=C.|year=۱۹۹۸|title=The Universal Ancestor|journal=PNAS|volume=۹۵|issue=۱۲|pages=۶۸۵۴–۶۸۵۹|pmid=۹۶۱۸۵۰۲|pmc=۲۲۶۶۰|ref=harv|bibcode = 1998PNAS...۹۵٫۶۸۵۴W}}</ref><ref name="theobald">{{cite journal|doi=10٫۱۰۳۸/nature۰۹۰۱۴|last=Theobald|first=D.L.|journal=Nature|volume=۴۶۵|issue=۷۲۹۵|pages=۲۱۹–۲۲۲|year=۲۰۱۰|title=A formal test of the theory of universal common ancestry|pmid=۲۰۴۶۳۷۳۸|ref=harv|bibcode = 2010Natur.۴۶۵..۲۱۹T}}</ref><ref>{{cite journal|doi=10٫۱۰۳۸/scientificamerican۰۲۰۰–۹۰|last=Doolittle|first=W.F.|year=February, ۲۰۰۰|url=http://shiva.msu.montana.edu/courses/mb437_537_2005_fall/docs/uprooting.pdf|title=Uprooting the tree of life|journal=Scientific American|volume=۲۸۲|issue=۲|pages=۹۰–۹۵|pmid=۱۰۷۱۰۷۹۱|ref=harv}}</ref> تکامل چه به صورت درون‌جمعیتی و چه به صورت گونه‌زایی میان جمعیت‌ها، از طرق گوناگونی روی می‌دهد؛ آهسته و پیوسته به نام [[انتخاب انباشتی]]، یا به سرعت از یک موضع ایستا تا موضع بعدی؛ که [[تعادل نقطه‌ای]] خوانده می‌شود.

 

 

امروزه تکامل در شاخه‌های مختلف [[علوم زیستی]] چون [[زیست‌شناسی بقا]]، [[جنین‌شناسی]]، [[بوم‌شناسی]]، [[فیزیولوژی]]، [[دیرین‌شناسی]] و [[پزشکی]] مطالعه و به‌کاربسته می‌شود. به علاوه، تکامل بر دیگر حیطه‌های مطالعات بشری، همچون [[کشاورزی]]، [[انسان‌شناسی]]، [[فلسفه]] و [[روان‌شناسی]] نیز اثرگذار بوده‌است.

 

=== نظریه تکاملی لامارک:استحاله ماهوی ===

 

در همین زمان، ایدهٔ طراح نیکخواه جان ری؛ توسط [[ویلیام پیلی|ویلیام پِیلی]] در جهت [[الهیات طبیعی]] پرورانده شد. پیلی استدلال کرده بود که سازش‌های پیچیدهٔ بدن جانداران، نشانه‌های طرح الهی هستند. [[چارلز داروین]] جوان، این آرای پیلی را تحسین کرد.<ref name="Darwin91">{{cite book | editor1-last=Burkhardt | editor1-first=F. | editor2-last=Smith | editor2-first=S. | year=۱۹۹۱ | title=The correspondence of Charles Darwin | volume=۷ | pages=۱۸۵۸–۱۸۵۹ | publisher=Cambridge University Press | place=Cambridge}}</ref><ref name="Sulloway09">{{cite journal | last1=Sulloway | first1=F. J. | year=۲۰۰۹ | title=Why Darwin rejected intelligent design | journal=Journal of Biosciences | volume=۳۴ | issue=۲ | pages=۱۷۳–۱۸۳ | doi=10٫۱۰۰۷/s۱۲۰۳۸-۰۰۹-۰۰۲۰-۸}}</ref><ref name="Dawkins90">{{cite book | last1=Dawkins | first1=R. | title=Blind Watchmaker | year=۱۹۹۰ | publisher=Penguin Books | isbn=۰۱۴۰۱۴۴۸۱۱ | page=۳۶۸}}</ref>

سازوکارهای دقیق وراثت، و منشأ خصائص جدید همچنان معما باقی‌ماندند. برای حل این معما، داروین تئوری [[پان‌ژنز]] را مطرح کرد.<ref name="Liu09">{{cite journal | last1=Liu | first1=Y. S. | last2=Zhou | first2=X. M. | last3=Zhi | first3=M. X. | last4=Li | first4=X. J. | last5=Wan | first5=Q. L. | title=Darwin's contributions to genetics | journal=J Appl Genet | volume=۵۰ | issue=۳ | pages=۱۷۷–۱۸۴ | year=۲۰۰۹ | url=http://jay.up.poznan.pl/JAG/pdfy/2009_Volume_50/2009_Volume_50_3-177-184.pdf|archiveurl=http://web.archive.org/web/20120330163705/http://jay.up.poznan.pl/JAG/pdfy/2009_Volume_50/2009_Volume_50_3-177-184.pdf|archivedate=2012-03-30}}</ref> در ۱۸۶۵، [[گرگور مندل]] گزارش کرد که ویژگی‌های فنوتیپی با یک الگوی پیش‌بینی‌پذیر ناشی از تفکیک و جورشدن مستقل تعدادی از عناصر به ارث می‌رسند. (این عناصر بعدها [[ژن]] خوانده شدند) قوانین وراثت مندلی در نهایت تئوری پان‌ژنز داروین را رد کرد.<ref name="Weiling">{{cite journal |author=Weiling F |title=Historical study: Johann Gregor Mendel ۱۸۲۲–۱۸۸۴ |journal=Am. J. Med. Genet. |volume=۴۰ |issue=۱ |pages=1–۲۵; discussion ۲۶ |year=۱۹۹۱ |pmid=۱۸۸۷۸۳۵ |doi=10٫۱۰۰۲/ajmg.۱۳۲۰۴۰۰۱۰۳ |ref=harv}}</ref> [[آگوست وایزمن]] تمایز مهمی میان سلول‌های ژرمینال (اسپرم و تخمک) و سوماتیک (پیکری) بدن قائل شد؛ و مشخص ساخت که وراثت تنها از طریق خط ژرمینال عمل می‌کند.

 

 

در آغاز قرن بیستم، پیشگامان [[ژنتیک جمعیت]] چون [[جان هالدین]]، [[سؤال رایت]] و [[رونالد فیشر]] مبنایی مستحکم و محاسباتی برای تکامل فراهم ساختند؛ و تضاد ظاهری میان نظریهٔ داروین، جهش‌های ژنتیکی و وراثت مندلی از میان رفت.<ref>Quammen, D. (۲۰۰۶). [http://www.nytimes.com/2006/08/27/books/review/Desmond.t.html?n=Top/Reference/Times%20Topics/People/D/Darwin,%20Charles%20Robert ''The reluctant Mr. Darwin: An intimate portrait of Charles Darwin and the making of his theory of evolution. ''] New York, NY: W.W. Norton & Company.</ref>

 

=== تلفیق تکاملی جدید ===

 

=== پیشرفت‌های متاخر ===

در ۱۹۵۳ [[جیمز واتسون]] و [[فرانسیس کریک]] با کشف ساختار مولکول DNA مبنایی دقیق برای تبیین فعالیت‌های آن فراهم ساختند.<ref name="Watson53">{{cite journal | last1=Watson | first1=J. D. | last2=Crick | first2=F. H. C. | title=Molecular structure of nucleic acids: A structure for deoxyribose nucleic acid | journal=Nature | volume=۱۷۱ | pages=۷۳۷–۷۳۸ | doi=10.103۸/۱۷۱۷۳۷a0 | url=http://profiles.nlm.nih.gov/SC/B/B/Y/W/_/scbbyw.pdf|bibcode = 1953Natur.171..۷۳۷W | issue=۴۳۵۶ | pmid=۱۳۰۵۴۶۹۲}}</ref> [[زیست‌شناسی مولکولی]] فهم ما را از روابط بین ژنوتیپ و فنوتیپ بهبود بخشید. پیشرفت‌ها در [[فیلوژنتیک]] و [[سامانه‌شناسی]]، از طریق انتشار و به‌کارگیری [[درخت فیلوژنی|درخت‌های تکاملی]]، تحول صفات را در یک چهارچوب مقایسه‌ای و آزمودنی ترسیم کرد.<ref name="Hennig99">{{cite book | last1=Hennig | first1=W. | last2=Lieberman | first2=B. S. | title=Phylogenetic systematics | page=۲۸۰ | publisher=University of Illinois Press | edition=New edition (Mar 1 1999) | isbn=۰۲۵۲۰۶۸۱۴۹ | year=۱۹۹۹ | url=http://books.google.ca/books?id=xsi6QcQPJGkC&printsec=frontcover&dq=phylogenetic+systematics#v=onepage&q&f=false}}</ref><ref name="Wiley11">{{cite book | title=Phylogenetics: Theory and practice of phylogenetic systematics | year=۲۰۱۱ | edition=2nd | publisher=Wiley-Blackwell | page=۳۹۰ | doi=10.1002/۹۷۸۱۱۱۸۰۱۷۸۸۳.fmatter}}</ref> در ۱۹۷۳،[[تئودوزیوس دابژانسکی]] زیست‌شناس تکاملی نوشت: «هیچ‌چیز در زیست‌شناسی معنا پیدا نمی‌کند، مگر در پرتو تکامل»، زیرا تکامل چیزهایی را که زمانی نامرتبط با هم به نظر می‌رسیدند؛ در قالب یک شرح منسجم جای می‌دهد که قادر به توصیف و پیش‌بینی حقایق مشاهده‌شده در خصوص حیات است.<ref name="Dobzhansky73">{{cite journal | last1=Dobzhansky | first1=T. | year=۱۹۷۳ | title=Nothing in biology makes sense except in the light of evolution | journal=The American Biology Teacher | volume=۳۵ | issue=۳ | pages=۱۲۵–۱۲۹ | url=http://img.signaly.cz/upload/1/0/9a462eb6be1ed7828f57a184cde3c0/Dobzhansky.pdf}}</ref>

 

 

== وراثت ==

''برای جزئیات بیش‌تر دربارهٔ این بخش از مقاله، [[DNA]] و [[ژن]] را ببینید. ''

 

 

=== نقش وراثت در تکامل صفات ===

== سازوکارها ==

[[پرونده:Mutation and selection diagram.svg|بندانگشتی|300px|چپ|[[جهش]] با [[انتخاب طبیعی]] دنبال می‌شود، و جمعیتی تیره‌تر ظهور می‌کند.]]

 

=== انتخاب طبیعی ===

چنین وضعی منجر به شکل گیری رقابت بین ارگانیسم‌ها برای زنده ماندن و تولیدمثل می‌شود؛ در نتیجه ارگانیسم‌هایی که خصائص ارثی شان به آن‌ها مزیتی نسبت به رقبا ارائه می‌دهد، این خصائص مفید را به نسل بعد منتقل می‌کنند؛ در حالی که خصائص غیرمفید به نسل بعد نمی‌رسند.<ref name=Hurst>{{cite journal |author = Hurst LD |title = Fundamental concepts in genetics: genetics and the understanding of selection |journal = Nature Reviews Genetics |volume = 10 |issue = 2 |pages = 83–93 |year = 2009 |pmid = 19119264 |doi = 10.1038/nrg2506 |ref = harv}}</ref>

 

 

=== رانش ژن ===

تکامل هر جنبه‌ای از شکل و رفتار موجودات زنده را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برجسته‌تر از همه سازگاری رفتاری و جسمی خاصی است که در نتیجه انتخاب طبیعی به‌دست می‌آید. این سازش‌ها با کمک فعالیت‌هایی از قبیل پیدا کردن غذا، اجتناب از شکارچیان و یا جذب جفت؛ تناسب را افزایش می‌دهند. ارگانیسم‌ها همچنین می‌توانند با کمک به بستگان خود و یا شرکت در همزیستی که برای هر دو طرف سودمند است؛ به انتخاب پاسخ دهند. در دراز مدت، تکامل موجب تقسیم جمعیت‌های اجدادی به گونه‌هایی جدید می‌شود که آمیزش نمی‌کنند.<ref name=ScottEC>{{cite journal |author = Scott EC, Matzke NJ |title = Biological design in science classrooms |volume = 104 |journal = Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. |issue = suppl_1 |pages = 8669–76 |year = 2007 |pmid = 17494747 |pmc = 1876445 |doi = 10.1073/pnas.0701505104 |ref = harv |bibcode = 2007PNAS..104.8669S}}</ref>

 

 

یک تصور غلط رایج این است که تکامل اهداف و برنامه‌های بلند مدت دارد، واقعیت اینست که تکامل هیچ هدف بلندمدتی ندارد و لزوماً به پیچیدگی بیشتر منجر نمی‌شود.<ref name=sciam>Michael J. Dougherty. [http://www.sciam.com/article.cfm?id=is-the-human-race-evolvin Is the human race evolving or devolving?] ''[[ساینتیفیک آمریکن]]'' July 20, 1998.</ref><ref>[[TalkOrigins Archive]] response to [[آفرینش‌گرایی]] claims&nbsp;– [http://www.talkorigins.org/indexcc/CB/CB932.html Claim CB932: Evolution of degenerate forms]</ref> اگر چه گونه‌های [[تکامل پیچیدگی|پیچیده تکامل]] یافته‌اند، آنها به عنوان یک اثر جانبی از افزایش تعداد تمام ارگانیسم‌ها تلقی می‌شوند و اشکال ساده حیات همچنان در [[بیوسفر]] فراوان‌تر هستند.<ref name=Carroll>{{cite journal |author = Carroll SB |title = Chance and necessity: the evolution of morphological complexity and diversity |journal = Nature |volume = 409 |issue = 6823 |pages = 1102–9 |year = 2001 |pmid = 11234024 |doi = 10.1038/35059227 |ref = harv}}</ref> اکثریت قریب به اتفاق گونه‌ها پروکاریوت‌های میکروسکوپی هستند، که به رغم اندازه کوچک‌شان نیمی از [[زیست‌توده]]<ref>{{cite journal |author = Whitman W, Coleman D, Wiebe W |title = Prokaryotes: the unseen majority |doi = 10.1073/pnas.95.12.6578 |journal = Proc Natl Acad Sci U S A |volume = 95 |issue = 12 |pages = 6578–83 |year = 1998 |pmid = 9618454 |pmc = 33863 |ref = harv |bibcode = 1998PNAS...95.6578W}}</ref> و اکثریت مطلق [[تنوع زیستی]] زمین را تشکیل می‌دهند.<ref name=Schloss>{{cite journal |author = Schloss P, Handelsman J |title = Status of the microbial census |journal = Microbiol Mol Biol Rev |volume = 68 |issue = 4 |pages = 686–91 |year = 2004 |pmid = 15590780 |pmc = 539005 |doi = 10.1128/MMBR.68.4.686-691.2004 |ref = harv}}</ref> موجودات ساده شکل غالب زندگی روی زمین در طول تاریخ حیات و تا به امروز هستند؛ زندگی پیچیده تنها به این دلیل متنوع‌تر به نظر می‌رسد [[تورش نمونه‌گیری|بیشتر قابل توجه]] است.<ref>{{cite journal |author = Nealson K |title = Post-Viking microbiology: new approaches, new data, new insights |journal = Orig Life Evol Biosph |volume = 29 |issue = 1 |pages = 73–93 |year = 1999 |pmid = 11536899 |doi = 10.1023/A:1006515817767 |ref = harv}}</ref> در واقع، تکامل میکروارگانیسم‌ها به ویژه در [[پژوهش در زیستشناسی تکاملی|پژوهش‌های تکاملی مدرن]] مهم است، چرا که [[تولید مثل]] سریع آنها مطالعه [[تکامل تجربی]]، و مشاهده تکامل و سازش را در دوره‌های زمانی کوتاه ممکن می‌کند.<ref name=Buckling>{{cite journal |author = Buckling A, Craig Maclean R, Brockhurst MA, Colegrave N |title = The Beagle in a bottle |journal = Nature |volume = 457 |issue = 7231 |pages = 824–9 |year = 2009 |pmid = 19212400 |doi = 10.1038/nature07892 |ref = harv |bibcode = 2009Natur.457..824B}}</ref><ref>{{cite journal |author = Elena SF, Lenski RE |title = Evolution experiments with microorganisms: the dynamics and genetic bases of adaptation |journal = Nature Reviews Genetics |volume = 4 |issue = 6 |pages = 457–69 |year = 2003 |pmid = 12776215 |doi = 10.1038/nrg1088 |ref = harv}}</ref>

[[پروکاریوت]]‌ها از حدود ۳–۴ میلیارد سال پیش ساکنان زمین شدند.<ref name=Cavalier-Smith>{{cite journal |author = Cavalier-Smith T |title = Cell evolution and Earth history: stasis and revolution |journal = [[Philosophical Transactions of the Royal Society B]] |volume = 361 |issue = 1470 |pages = 969–1006 |year = 2006 |pmid = 16754610 |doi = 10.1098/rstb.2006.1842 |pmc = 1578732 |ref = harv}}</ref><ref>{{cite journal |author = Schopf J |title = Fossil evidence of Archaean life |journal = [[Philosophical Transactions of the Royal Society B]] |volume = 361 |issue = 1470 |pages = 869–85 |year = 2006 |pmid = 16754604 |doi = 10.1098/rstb.2006.1834 |pmc = 1578735 |ref = harv}}{{سخ}}*{{cite journal |author = Altermann W, Kazmierczak J |title = Archean microfossils: a reappraisal of early life on Earth |journal = Res Microbiol |volume = 154 |issue = 9 |pages = 611–17 |year = 2003 |pmid = 14596897 |doi = 10.1016/j.resmic.2003.08.006 |ref = harv}}</ref> تغییر واضحی در مورفولوژی یا سازمان سلولی این موجودات طی چند میلیارد سال بعد رخ نداد.<ref>{{cite journal |author = Schopf J |title = Disparate rates, differing fates: tempo and mode of evolution changed from the Precambrian to the Phanerozoic |doi = 10.1073/pnas.91.15.6735 |journal = Proc Natl Acad Sci U S A |volume = 91 |issue = 15 |pages = 6735–42 |year = 1994 |pmid = 8041691 |pmc = 44277 |ref = harv |bibcode = 1994PNAS...91.6735S}}</ref> [[یوکاریوت|سلول‌های یوکاریوتی]] بین ۱٫۶–۲٫۷ میلیارد سال قبل ظاهر شده‌اند.

 

 

مدت کمی پس از ظهور اولیه این موجودات چند سلولی، حجم قابل توجهی [[تنوع زیستی]] طی حدود ۱۰ میلیون سال، در رویدادی که به نام [[انفجار کامبرین]] خوانده می‌شود پدید آمد.

 

 

== اعتبار و حمایت علمی ==

{{داده‌های کتابخانه‌ای}}

{{جهان‌بینی}}

[[رده:زیست‌شناسی فرگشتی]]

[[رده:نگرش‌های زیست‌شناسی]]