ویکی‌پدیا

تورین: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۳:
| name = تورین
| native_name = Torino{{سخ}}Turin
| native_name_lang =
| settlement_type = [[فهرست شهرهای ایتالیا|شهر]]
| image_skyline = Torino-mole01.jpg
| imagesize = 200px
| image_alt =
| image_caption = معبد موله آنتونلّیانا
| image_flag = Flag of Turin.svg
| flag_alt =
| image_seal = Turin coat of arms.svg
| seal_alt =
| image_shield =
| shield_alt =
| nickname =
| motto =
| image_map = Map Province of Torino.svg
| mapsize =
| map_alt =
| map_caption =
| image_map1 =
| mapsize1 =
| map_alt1 =
| map_caption1 =
| pushpin_map = Italy
| pushpin_label_position =
| pushpin_map_alt =
| pushpin_map_caption =
|latd = 45 | latm = 04 | lats = | latNS = N
|longd = 07 | longm = 42 | longs = | longEW = E
| coor_pinpoint =
| coordinates_type =
| coordinates_display = inline,title
| coordinates_footnotes =
| subdivision_type = [[فهرست کشورهای جهان|کشور]]
| subdivision_name = {{ITA}}
| subdivision_type1 = [[فهرست ناحیه‌های ایتالیا|ناحیه]]
| subdivision_name1 = [[پیدمونت]]
| subdivision_type2 = [[فهرست استان‌های ایتالیا|استان]]
| subdivision_name2 = [[استان تورین|تورین]]
| subdivision_type3 =
| subdivision_name3 =
| established_title =
| established_date =
| founder =
| seat_type =
| seat =
| government_footnotes =
| leader_party =
| leader_title = شهردار
| leader_name = [[سِرجو کیامپَرینو]]
| unit_pref = Metric<!-- or US or UK -->
| area_footnotes =
| area_total_km2 = 130.17 ۱۳۰٫۱۷
| area_land_km2 =
| area_water_km2 =
| area_metro_km2 =
| area_urbun_km2 =
| area_water_percent =
| area_note =
| elevation_footnotes =
| elevation_m = 784 ۷۸۴
| elevation_max_footnotes =
| elevation_max_m =
| elevation_min_footnotes =
| elevation_min_m =
| population_footnotes =
| population_total = 910,188۹۱۰٬۱۸۸
| population_metro =
| population_urbun =
| population_as_of = ۲۰۰۹
| population_density_km2 = auto
| population_demonym = Torinesi
| population_note =
| timezone1 = CET
| utc_offset1 = ۱+
خط ۸۰:
| utc_offset1_DST = ۲+
| postal_code_type = [[کد پستی]]
| postal_code = ۱۰۱۰۰ , ۱۰۱۲۱-۱۰۱۵۶۱۰۱۲۱–۱۰۱۵۶
| area_code_type =
| area_code = ۰۱۱
| iso_code =
| blank_name_sec1 =
| blank_info_sec1 =
| blank_name_sec2 =
| blank_info_sec2 =
| website = {{URL|http://www.comune.torino.it/}}
| footnotes =
}}
'''تورین''' (در ایتالیایی Torino {{صدا|Torino.ogg|آوا}}) شهری در شمال غربی [[ایتالیا]] و [[مرکز استان]] [[پیدمونت|پیه مونته]] (در ایتالیایی Regione Piemonte) و نیز [[مرکز شهرستان]] Torino می‌باشد. تورین نخستین پایتخت ایتالیا در فاصله سالهای ۱۸۶۱ تا ۱۸۶۵ می‌باشد. به لحاظ جمعیّتی چهارمین و به لحاظ اقتصادی سومین شهر مهمّ ایتالیاست.<ref>{{یادکرد وب| عنوان=ویکی‌پدیا ایتالیایی | نشانی=http://it.wikipedia.org/wiki/Torino|}}</ref>
{{یادکرد وب| عنوان=ویکی‌پدیا ایتالیایی | نشانی=http://it.wikipedia.org/wiki/Torino|}}</ref>
 
معنای نام این شهر چندان پیچیده نیست و به سان نام برخی از اماکن به ریشه‌های دور تاریخی زبان باز نمی‌گرددبازنمی‌گردد: واژه "Torino" مرکّب از دو بخش "Toro" که در [[زبان ایتالیایی]] به معنای گاو نر است <ref>{{یادکرد وب| عنوان=ترجمه گر Google| نشانی=http://translate.google.com/translate_t?hl=en&ie=UTF-8&text=toro
&sl=it&tl=fa#|}}</ref> و پسوند "ino" که در [[دستور زبان]] ایتالیایی کارکرد مصغّر سازی (کوچک کردن) اسامی مذکّر را دارد،<ref>{{یادکرد وب| عنوان=Italian grammar,Alteration | ناشر=ویکی‌پدیای انگلیسی| نشانی=http://en.wikipedia.org/wiki/Italian_grammar#Alteration|}}</ref>، می‌باشد؛ بنابراین می‌توان این واژه را به فارسی، «گاو نر کوچک» (و نه گوساله نر) ترجمه کرد.▼
{{یادکرد وب| عنوان=ترجمه گر Google| نشانی=http://translate.google.com/translate_t?hl=en&ie=UTF-8&text=toro
&sl=it&tl=fa#|}}</ref> و پسوند "ino" که در [[دستور زبان]] ایتالیایی کارکرد مصغّر سازی (کوچک کردن) اسامی مذکّر را دارد<ref>
▲{{یادکرد وب| عنوان=Italian grammar,Alteration | ناشر=ویکی‌پدیای انگلیسی| نشانی=http://en.wikipedia.org/wiki/Italian_grammar#Alteration|}}</ref>، می‌باشد؛ بنابراین می‌توان این واژه را به فارسی، «گاو نر کوچک» (و نه گوساله نر) ترجمه کرد.
 
== تاریخ و گردشگری ==
سطر ۱۱۲ ⟵ ۱۰۹:
[[پالاتزو کارینیانو]] زادگاه [[ویکتور امانوئل دوم|ویتّوریو امانوئلّه دوم]] [[پادشاه ایتالیا]] در سال ۱۸۶۱ تا ۱۸۷۸ است.
[[پرونده:Castello valentino - fronte.jpg|راست|بندانگشتی|200px|دژ والنتینو]]
نیایشگاه [[لا موله آنتونلّیانا]] در سال ۱۸۶۳ به عنوان پرستشگاه یهودیان و فرهنگستان علمی ساخته شده‌است. هم اکنون به نام بنای لا موله شناخته می‌شود و محل موزه ملّی سینمای ایتالیا می‌باشد. این بنا نماد شهر تورین محسوب می‌شود.<ref>{{یادکرد وب| عنوان=صفحه ویژه Mole Antonelliana در وب گاه شهرداری تورین| نشانی=http://www.comune.torino.it/deutsch/musei/schede/ma1.htm}}</ref>
{{یادکرد وب| عنوان=صفحه ویژه Mole Antonelliana در وب گاه شهرداری تورین| نشانی=http://www.comune.torino.it/deutsch/musei/schede/ma1.htm}}</ref>
 
[[لا باسیلیکا دی سوپرگا]] که در سال ۱۷۳۱ تکمیل شده، آرامگاه [[خاندان ساووی]]، دودمان پادشاهی شمال ایتالیا است که در روی تپّه‌ای رو به شهر واقع شده‌است. در جوار این کلیسا همچنین آرامگاه اعضای تیم فوتبال تورینو که در سال ۱۹۴۹ و از قضا در همان مکان قربانی سانحه هوایی شدند نیز واقع شده‌است.<ref>{{یادکرد وب| عنوان=سانحه هوایی سوپرگا؛ تورینو، سقوط و سکوت| ناشر=پایگاه خبری تابناک| نشانی=http://209.85.129.132/search?q=cache:-TMLRLcyW8wJ:www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=46215+تیم+تورینو+1949&cd=1&hl=en&ct=clnk|}}</ref>
{{یادکرد وب| عنوان=سانحه هوایی سوپرگا؛ تورینو، سقوط و سکوت| ناشر=پایگاه خبری تابناک| نشانی=http://209.85.129.132/search?q=cache:-TMLRLcyW8wJ:www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=46215+تیم+تورینو+1949&cd=1&hl=en&ct=clnk|}}</ref>
 
از دیگر [[جاذبه‌های گردشگری]] مهمّ شهر می‌توان به میدان سن کارلوکارلو،<ref>Piazza San Carlo</ref>، میدان ویتوریو ونتو<ref>Piazza Vittorio Veneto</ref> و Piazza Castello (میادین)، Castello del Valentino (قلعه‌ای که مقرّ دانشکده معماری دانشگاه پلی تکنیک تورین نیز می‌باشد)، Chiesa Gran madre di Dio (کلیسا) و [[موزه مصرشناسی تورین]] اشاره نمود.<ref>{{یادکرد وب| عنوان=فهرست دیدنی‌های تورین| ناشر=وب‌گاه شهرداری تورین | نشانی=http://www.comune.torino.it/servizi-educativi/adotta/elenco_monumenti.htm|}}</ref>
{{یادکرد وب| عنوان=فهرست دیدنی‌های تورین| ناشر=وب‌گاه شهرداری تورین | نشانی=http://www.comune.torino.it/servizi-educativi/adotta/elenco_monumenti.htm|}}</ref>
 
=== شهرهای خواهرخوانده ===
سطر ۱۲۵ ⟵ ۱۱۹:
 
== جغرافیا ==
 
[[پرونده:Mg-k Torino Alpi.jpg|330px|بندانگشتی|چپ|نمایی از شهر تورین]]
 
شهر در برخوردگاه دو رود [[پو]] و [[دورا ریپاریا]] و بر روی [[دشت پو]] واقع شده‌است. علاوه بر پو و دورا، رودهای [[استورا دی لنزو]] (stura di lanzo) و [[سنگونه]] (sagone) نیز در آن جریان دارند. به همین جهت، تورین به "«شهر چهار رودخانه"» نیز شهرت دارد. مهمترین مشخّصه‌های جغرافیایی شهر تورین واقع شدن در کوهپایه [[آلپ]] و گذر رود [[پو]] از داخل شهر می‌باشند.<ref>{{یادکرد وب| عنوان=وب گاه پرسیا آی آر | نشانی=http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:cYJVAf-jrCkJ:www.persia.it/Farsi/City.htm+جغرافیای+تورین+پو&cd=6&hl=fa&ct=clnk&gl=it|}}</ref>
{{یادکرد وب| عنوان=وب گاه پرسیا آی آر | نشانی=http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:cYJVAf-jrCkJ:www.persia.it/Farsi/City.htm+جغرافیای+تورین+پو&cd=6&hl=fa&ct=clnk&gl=it|}}</ref>
 
== جمعیّت ==
 
[[پرونده:Map Region of Piemonte.svg|راست|بندانگشتی|250px|نقشه استان]]
در سال ۲۰۰۹ جمعیت شهر تورین، ۹۰۸٬۱۹۳ نفر بوده‌است.<ref>{{یادکرد وب| عنوان=Torino, evoluzione demografica| ناشر=ویکی‌پدیای ایتالیایی| نشانی=http://it.wikipedia.org/wiki/Torino#Evoluzione_demografica}}</ref> آمار یاد شده تنها مربوط به فضای شهری تورین می‌باشد و فضای [[کلان‌شهر]] تورین (یعنی با احتساب حومه و شهرهای اقماری متّصل به شهر امّا از حیث اداری جدا) آماری جداگانه و مربوط به خود را داراست. تا سال ۲۰۰۴، معادل ۷،۸۷٬۸ درصد از این جمعیّت را اتباع خارجی عمدتاً از اعراب [[شمال آفریقا]] و شهروندان شرق اروپا تشکیل می‌داده‌اند.<ref>{{یادکرد وب| عنوان=داده‌های آماری خارجیان تورین در سال ۲۰۰۴ | ناشر=شهرداری تورین| نشانی=http://www.comune.torino.it/statistica/osservatorio/stranieri/2004/pdf/07-statistica.pdf|}}</ref>▼
در سال ۲۰۰۹ جمعیت شهر تورین، ۹۰۸،۱۹۳ نفر بوده‌است.<ref>
▲{{یادکرد وب| عنوان=Torino, evoluzione demografica| ناشر=ویکی‌پدیای ایتالیایی| نشانی=http://it.wikipedia.org/wiki/Torino#Evoluzione_demografica}}</ref> آمار یاد شده تنها مربوط به فضای شهری تورین می‌باشد و فضای [[کلان‌شهر]] تورین (یعنی با احتساب حومه و شهرهای اقماری متّصل به شهر امّا از حیث اداری جدا) آماری جداگانه و مربوط به خود را داراست. تا سال ۲۰۰۴، معادل ۷،۸ درصد از این جمعیّت را اتباع خارجی عمدتاً از اعراب [[شمال آفریقا]] و شهروندان شرق اروپا تشکیل می‌داده‌اند.<ref>
{{یادکرد وب| عنوان=داده‌های آماری خارجیان تورین در سال ۲۰۰۴ | ناشر=شهرداری تورین| نشانی=http://www.comune.torino.it/statistica/osservatorio/stranieri/2004/pdf/07-statistica.pdf|}}</ref>
 
== صنعت ==
شهر مرکز بزرگ فرهنگی و صنعتی است، با تولیدکنندگان وسایل نقلیّه موتوری، چرم، لباس و وسایل پلاستیکی. هرچند شهر میزبان دیگر واحدهای صنعتی با شهرت جهانی مانند [[ایوکو|IVECO]] و غیره نیز می‌باشد، وجود کارخانجات عظیم خودرو سازی [[فیات]] نماد صنعتی اصلی شهر به شمار می‌رود. تورین در اروپا به شکلات معروف است و همه ساله جشنواره‌های مختلف شکلات در شهر برگزار می‌شود.<ref>{{یادکرد وب| عنوان=فرار از فیات به المپیک زمستانی| ناشر=روزنامه شرق| نشانی=http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1002246| تاریخ= ۲۴بهمن ۱۳۸۴| تاریخ بازدید= ۲۴ شهریور ۱۳۸۸}}</ref><ref>{{یادکرد وب| عنوان=تورین زادگاه شکلات| ناشر=وب‌گاه جام جم | نشانی=http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100955650303| تاریخ بازدید= ۲۴ شهریور ۱۳۸۸}}</ref>
{{یادکرد وب| عنوان=فرار از فیات به المپیک زمستانی| ناشر=روزنامه شرق| نشانی=http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1002246| تاریخ= ۲۴بهمن ۱۳۸۴| تاریخ بازدید= ۲۴ شهریور ۱۳۸۸}}</ref><ref>
{{یادکرد وب| عنوان=تورین زادگاه شکلات| ناشر=وب‌گاه جام جم | نشانی=http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100955650303| تاریخ بازدید= ۲۴ شهریور ۱۳۸۸}}</ref>
 
== آموزش عالی ==
در تورین چندین دانشگاه و [[فرهنگستان هنر]] و موسیقی فعّالیّت دارند که در میان آن‌ها [[دانشگاه علوم تورین]]، مرکز دانشمندان تورین، در سال ۱۴۰۴ بنیاد شده‌است. [[پلی تکنیک تورین]] دیگر دانشگاه برجسته این شهر است که از سال ۱۸۵۹ تاکنون به فعّالیّت در [[رشته‌های مهندسی]] و معماری اشتغال دارد.<ref>{{یادکرد وب| عنوان=وب گاه پلی‌تکنیک تورین| نشانی=http://www.polito.it|}}</ref><ref>{{یادکرد وب| عنوان=وب گاه Università degli studi di Torino| نشانی=http://www.unito.it|}}</ref>
{{یادکرد وب| عنوان=وب گاه پلی‌تکنیک تورین| نشانی=http://www.polito.it|}}</ref><ref>
{{یادکرد وب| عنوان=وب گاه Università degli studi di Torino| نشانی=http://www.unito.it|}}</ref>
 
در سال ۱۹۹۹ میلادی و همزمان با [[سفر محمد خاتمی به ایتالیا (۱۹۹۹)|سفر رسمی]] رئیس جمهور وقت ایران محمّد خاتمی به ایتالیا، دانشگاه علوم تورین از [[سلمان رشدی]] دعوت به عمل آورد و به وی لیسانس افتخاری اعطا نمود.<ref>{{یادکرد وب| عنوان=مصاحبه‌های ریاست جمهوری| نشانی=http://209.85.129.132/search?q=cache:xEFx-D5nfPoJ:former.president.ir/farsi/khatami/interviews/inter77/j771219.htm+تورین+سلملن+رشدی&cd=5&hl=en&ct=clnk|}}</ref><ref>{{یادکرد وب| عنوان= حیف که ملاقات نداریم | ناشر=آرشیو روزنامه Corriere della sera مصاحبه با سلمان رشدی| نشانی=http://archiviostorico.corriere.it/1999/marzo/11/Torino_arriva_Rushdie_che_provoca_co_0_990311116.shtml| تاریخ= ۱۱ مارس ۱۹۹۹}}</ref>{{پیوند مرده}}
{{یادکرد وب| عنوان=مصاحبه‌های ریاست جمهوری| نشانی=http://209.85.129.132/search?q=cache:xEFx-D5nfPoJ:former.president.ir/farsi/khatami/interviews/inter77/j771219.htm+تورین+سلملن+رشدی&cd=5&hl=en&ct=clnk|}}</ref><ref>
 
{{یادکرد وب| عنوان= حیف که ملاقات نداریم | ناشر=آرشیو روزنامه Corriere della sera مصاحبه با سلمان رشدی| نشانی=http://archiviostorico.corriere.it/1999/marzo/11/Torino_arriva_Rushdie_che_provoca_co_0_990311116.shtml| تاریخ= ۱۱ مارس ۱۹۹۹}}</ref>{{پیوند مرده}}
 
== مترو ==
سطر ۱۵۷ ⟵ ۱۳۹:
 
== ورزش ==
تورین دارای دو باشگاه بزرگ فوتبال ایتالیا به نام [[یوونتوس]] و [[باشگاه فوتبال تورینو|اف ث تورینو]] است و [[شهرآورد]] این دو تیم از قدیمی‌ترین شهرآوردهای ایتالیا و اروپاست. شکل‌گیری سابقه رقابت و حتّی دشمنی میان این دو تیم در درجه اوّل به نحوه شکل گیری باشگاه تورینو و در مرحله بعد به طیف طرفداران سنّتی آنها باز می‌گرددبازمی‌گردد: آنجا که هواداران '''بانوی پیر''' (لقب تیم یوونتوس) متعلّق به صاحبان صنایع، از طبقه متوسّط رو به بالای اجتماع، و هوادارن '''تورو''' (لقب تیم تورینو) از طبقه متوسّط رو به پایین هستند. از تیم یوونتوس همچنین با عناوین '''یووه''' یا '''بیانکونری''' (سپید و سیاه‌ها) نیز یاد میشودمی‌شود. این شهرآورد Derby della Mole نام دارد. به رغم آوازه و شهرت جهانی تیم یوونتوس و هواداران میلیونی اش در سطح جهان، در سطح شهر تورین تیم تورینو محبوب تر است و برتری یوونتوس در هوادارن بین‌المللی می‌باشد.<ref>{{یادکرد وب| عنوان=شورشی‌های تورینو؛ بچّه‌های محلّه آلپ | ناشر=وب‌گاه روزنامه ابرار | نشانی=http://archive.is/20121122200406/http://www.abrarnews.com/sport/1385/850630/html/page5.htm|}}</ref>
{{یادکرد وب| عنوان=شورشی‌های تورینو؛ بچّه‌های محلّه آلپ | ناشر=وب‌گاه روزنامه ابرار | نشانی=http://archive.is/20121122200406/http://www.abrarnews.com/sport/1385/850630/html/page5.htm|}}</ref>
 
ورزشهای زمستانی و به ویژه [[اسکی (ورزش)|اسکی]] به لطف ارتفاعات آلپ و اقلیم سردسیر منطقه رونق فراوانی در تورین دارند. مهم‌ترین رخداد ورزشی رخ داده در تورین در سالیان اخیر، میزبانی [[المپیک زمستانی]] [[بازی‌های المپیک زمستانی ۲۰۰۶|۲۰۰۶]] بوده‌است.<ref>{{یادکرد وب| عنوان=تورین؛ پایتخت آلپ و اتوموبیل | ناشر=وب‌گاه جام جم | نشانی=http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100956332471| تاریخ بازدید= ۲۴ شهریور ۱۳۸۸}}</ref><ref>{{یادکرد وب| عنوان=وب گاه المپیک زمستانی ۲۰۰۶ | نشانی=http://www.torino2006.it/ITA/OlympicGames/home/index_new.html|}}</ref><ref>{{یادکرد وب| عنوان=شهر آوردهای جهان فوتبال| نشانی=http://www.footballderbies.com/honours/index.php?id=39|}}</ref>
{{یادکرد وب| عنوان=تورین؛ پایتخت آلپ و اتوموبیل | ناشر=وب‌گاه جام جم | نشانی=http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100956332471| تاریخ بازدید= ۲۴ شهریور ۱۳۸۸}}</ref><ref>
{{یادکرد وب| عنوان=وب گاه المپیک زمستانی ۲۰۰۶ | نشانی=http://www.torino2006.it/ITA/OlympicGames/home/index_new.html|}}</ref><ref>
{{یادکرد وب| عنوان=شهر آوردهای جهان فوتبال| نشانی=http://www.footballderbies.com/honours/index.php?id=39|}}</ref>
 
== ترابری ==
تورین از سامانهٔ ترابری شهری نسبتآ قدرتمندی سود می‌برد. شرکت GTT که از چند سال پیش با خریداری و ادغام تمامی شرکتهای متولّی امور حمل و نقل شهری تورین به تنهایی عهده دارعهده‌دار این مهم در سطح شهر تورین و حومه می‌باشد، با شبکه‌ای کامل از اتوبوس و [[تراموا]] و نیز یک شبکه در دست احداث مترو، به جابجایی مسافران شهری می‌پردازد. یکی از خطوط مترو تورین در سال ۲۰۰۶ و بر حسب نیاز [[مسابقات المپیک]] زمستانی افتتاح شده و اکنون فعّال می‌باشد.<ref>{{یادکرد وب| عنوان=وب گاه GTT یا Gruppo Torinese Trasporti| نشانی=http://www.comune.torino.it/gtt/en/|}}</ref>
{{یادکرد وب| عنوان=وب گاه GTT یا Gruppo Torinese Trasporti| نشانی=http://www.comune.torino.it/gtt/en/|}}</ref>
 
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{-}}
 
== پیوند به بیرون ==
{{ویکی‌انبار-رده|2006 Winter Olympics}}
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/تورین»