شرطی‌شدن کلاسیک: تفاوت میان نسخه‌ها

'''شرطی‌شدن کلاسیک'''(نام‌های دیگر:'''شرطی‌شدن واکنشی'''، '''شرطی‌شدن نوع I''')یک نوع '''[[یادگیری]] همخوان یا تداعی''' است. در شرطی‌شدن کلاسیک جانور یاد می‌گیردیادمی‌گیرد که بین یک محرک بی‌اثر، با یک پاداش یا تنبیه کردن ارتباط برقرار کند.

اصطلاح شرطی‌شدن کلاسیک نخستین‌بار توسط [[ایوان پاولف]]، [[فیزیولوژی|فیزیولوژیست]] [[روسیه|روسی]]، پیشنهاد شد. مشاهده ابتدایی‌ای که پاولف را به سمت این نظریه سوق داد، این بود که [[بزاق]] دهان سگ‌ها صرفاً با دیدن کسی که قبلاً چندبار به آنها غذا داده‌است، ترشح می‌شود؛ حتی اگر شخص اکنون غذایی به همراه نداشته باشد.<ref name="Gale">''Classical conditioning'', The Gale encyclopedia of psychology, Gale Group, 2001, p. ۱۲۴124</ref>

ترشح بزاق نوعی پاسخ طبیعی به غذاست؛ هرگاه پاولف پودر گوشت (محرک طبیعی،غیرشرطیطبیعی، غیرشرطی) را به [[سگ]] گرسنه می‌داد، بزاق سگ (پاسخ طبیعی) ترشح می‌شد.<ref name="s">{{یادکرد|فصل=فصل ۷:رفتارشناسی|کتاب=زیست‌شناسی دورهٔ پیش‌دانشگاهی|نویسنده=گروه مولفان|ترجمه=|ناشر=شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران|چاپ=هفتم|شهر=تهران|کوشش=|ویرایش=|صفحه=صفحه ۱۷۹ و ۱۸۰|سال=۱۳۸۷|شابک=}}</ref>

پاولف پس از مدتی متوجه شد که حتی اگر غذایی به همراه نداشته باشد، با دیدن او بزاق سگ ترشح می‌شود. پاولف بر این اساس آزمایشی را طراحی کرد. او هم‌زمان با دادن پودر گوشت زنگی را به صدا در می‌آورددرمی‌آورد. صدای زنگ محرکی بود که ارتباطی با غذا نداشت و به تنهایی برای سگ بی‌مفهوم بود؛ امّا به دنبال تکرار این کار، سگ بین صدای زنگ و غذا ارتباط برقرار کرد؛ به‌طوری که با صدای زنگ، حتی بدون وجود غذا بزاق او ترشح می‌شد. به عبارتی سگ نسبت به همراه بودن صدای زنگ و پودر گوشت، شرطی شده بود.<ref name="s">{{یادکرد|فصل=فصل ۷:رفتارشناسی|کتاب=زیست‌شناسی دورهٔ پیش‌دانشگاهی|نویسنده=گروه مولفان|ترجمه=|ناشر=شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران|چاپ=هفتم|شهر=تهران|کوشش=|ویرایش=|صفحه=صفحه ۱۷۹ و ۱۸۰|سال=۱۳۸۷|شابک=}}</ref>

در این نوع یادگیری، هرگاه یک محرک بی‌اثر (مثلاً صدای زنگ)، به همراه یک محرک طبیعی (مثلاً غذا) به جانور عرضه شود، پس از مدتی محرک بی‌اثر به تنهایی سبب بروز پاسخ (مثلاً ترشح بزاق) در جانور می‌شود. به این محرک جدید محرک شرطی می‌گویند؛ زیرا به شرطی می‌تواند سبب بروز رفتار شود که پیش از آن همراه با یک محرک طبیعی باشد. به محرک طبیعی، محرک غیرشرطی نیز گفته می‌شود.<ref name="s">{{یادکرد|فصل=فصل ۷:رفتارشناسی|کتاب=زیست‌شناسی دورهٔ پیش‌دانشگاهی|نویسنده=گروه مولفان|ترجمه=|ناشر=شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران|چاپ=هفتم|شهر=تهران|کوشش=|ویرایش=|صفحه=صفحه ۱۷۹ و ۱۸۰|سال=۱۳۸۷|شابک=}}</ref>

[[پرونده:delay trace conditioning.jpg|چپ|بندانگشتی|560px|مقایسهٔ شرطی‌شدن تاخیریتأخیری و ردی]]

* '''شرطی‌شدن تاخیریتأخیری'''(Delayed):ارائهٔ محرک شرطی چند ثانیه پیش از محرک غیر شرطی؛ و محرک شرطی تا آغاز پاسخ باقی می‌ماند.

یکی از نخستین اشارات ادبی به پدیدهٔ شرطی‌شدن، در رمان کمدی [[زندگی و افکار تریسترام شندی نجیب‌زاده]]، اثر [[لارنس استرن]]، نویسندهٔ ایرلندی(۱۷۶۸-۱۷۱۳۱۷۶۸–۱۷۱۳) یافت می‌شود. [[تریسترام شندی]] راوی داستان شرح می‌دهد که چگونه مادرش با عادت پدرش در متوقف‌کردن ساعت پیش از [[آمیزش جنسی]] با او؛ شرطی شده بود.<ref>Laurence Sterne: ''The Life and Opinions of Tristram Shandy, Gentleman''; Vol. 1, Chapter 1. IV</ref>