حزب توده ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

حزب توده، برای جذب توده‌های روستایی و دهقانان بسیار تلاش کرد. به‌طوری‌که در شعبه‌ها، مجلات و روزنامه‌های حزب، اغلب از برنامه‌های کشاورزی بحث می‌شد و کادرهای شهری حزب برای جذب روستاییان و برانگیختن آنان علیه زمین‌داران، به روستاها می‌رفتند، با اینحال حزب، در جذب این قشر از جامعه نیز ناکام ماند و تنها در مناطق روستایی گیلان و مازندران و یا روستاهای نزدیک شهرهای بزرگ هوادار داشت.<ref>آبراهامیان، ایران بین دو انقلاب، ص ۴۶۴ و ۴۶۵</ref> دلیل این ناکامی را می‌توان در ساختار اجتماعی جمعیت روستایی ایران و تفاوت آن با کشورهایی که در آن شورشهای دهقانی گسترده‌ای در آنها به وقوع پیوسته‌است، جست. در حالیکه اهالی روستاهای ایران را اغلب زارعان سهم بر، کارگران بی‌زمین و افراد قبیله‌ای تشکیل می‌دادند، جمعیت روستایی کشورهای شاهد شورشهای دهقانی را طبقه مهم دهقانان «متوسط» زارع تشکیل می‌داد که صاحب زمین بودند. طبق برآورد دو جامعه‌شناس ایرانی، تنها ۵ درصد زمینهای زراعی ایران به دهقانان تعلق داشت. دهقانان فقیر، چه نسق دار وچه خوش‌نشین، از لحاظ اقتصادی و اجتماعی تحت سلطه زمیندار و نمایندگانش –کدخدای روستا و مباشر- قرار داشتند و در نتیجه این وابستگی چنان بود که نمی‌توانستند نظم موجود را به مبارزه طلبیده و سر به شورش بردارند.<ref>آبراهامیان، ایران بین دو انقلاب، ص ۴۶۷ و ۴۶۸</ref>

=== در میان اقلیتهای مذهبی ===

== انشعاب‌ها ==

در سال [[۱۳۲۵]] خورشیدی و در اوج سیاست‌های [[فرقه دمکرات آذربایجان]] و دخالت‌های [[ارتش سرخ]] که در آن زمان در [[ایران]] مستقر بود، دولت وقت [[اتحاد جماهیر شوروی]] [[کافتارادزه]] را برای جلب نظر دولت ایران در زمینه «انعقاد قرارداد امتیاز نفت شمال ایران» به آن کشور فرستاد. حزب توده ایران تظاهراتی را در پشتیبانی از سیاست اتحاد شوروی برگزار کرد. در چنین اوضاع و احوالی بود که [[احسان طبری]] با نوشتن مقاله‌ای، این موضوع را مطرح کرد که: «اگر دولت ایران برای [[شرکت نفت ایران و انگلیس]] در جنوب ایران امتیازی قائل است، به یقین درست خواهد بود که برای همسایه شمالی -شوروی- هم در شمال کشور چنین امتیازی را در نظر بگیرد و این کار، حفظ موازنه منفی است». این سیاست هم‌سازی و هم‌راهی با سیاست شوروی که نفی منافع و مصالح ملی ایران را هدف قرار داده بود، عده‌ای از کادرهای برجسته حزب توده را به عصیان واداشت و در نتیجه انشعاب اول حزب شکل گرفت.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2012/02/120204_l44_tudeh_khanbaba_tehrani.shtml انشعاب‌های حزب توده]، بی‌بی‌سی فارسی</ref>