سری‌لانکا: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ویکی‌سازی
خط ۱۶:
نام حاکمان = [[ماهیندا راجاپاکسا]]{{سخ}}[[راتناسیری ویکرمانایاک]] (CDU){{سخ}}[[سارات ان. سیلوا]] (SPD) |
نحوه تشکیل = تشکیل |
موارد منجر به تشکیل =  [[اعلان]]{{سخ}}  [[جمهوری]] |
تاریخ تشکیل =[[۴ فوریه]] [[۱۹۴۸ (میلادی)|۱۹۴۸]]{{سخ}}[[۲۲ مه]] [[۱۹۷۲ (میلادی)|۱۹۷۲]] |
مساحت = ۶۵٬۶۱۰ |
خط ۶۰:
== تاریخ ==
کهن‌ترین یافته‌های انسانی در جزیره سری‌لانکا مربوط به ۳۴ هزار سال پیش و از بقایای انسانی است معروف به [[انسان بالانگودا]].
ساکنان باستانی سری‌لانکا معروف به [[ودداها]] از تبار تامیل و زیرمجموعه نژاد تیره‌پوست دراویدی بودند که در گذشته‌ای دور از هند جنوبی به شمال سری‌لانکا آمده بودند. در سال ۵۴۳ پیش از میلاد اما، [[قوم سینهالی|سینهالی‌ها]] که از طوایف آریایی هند بودند به رهبری [[شاهزاده ویجایه]] از محلی در هند به نام [[سینهاپورا]] مهاجرت را آغاز کرده و به سری‌لانکا آمدند.<ref>{{cite book |author=John M. Senaveratna |title=The story of the Sinhalese from the most ancient times up to the end of "the Mahavansa" or Great dynasty |publisher=Asian Educational Services |date=1997 |pages=7–22 |isbn=978-81-206-1271-6 |url=https://books.google.com/books?id=X9TeEcMi0e0C&lpg=PA21&pg=PA7 }}</ref>
 
سینهالی‌های آریایی بومیان این جزیره را مغلوب کرده و آن‌ها ره به جنوب رانده و خود حکومت جدیدی در شمال بنیاد کردند. از آن زمان هشت سده کشمکش میان این دو تیره آغاز شد که تا چند وقت پیش ادامه داشت.<ref name="رایزنی ایران در کلمبو">[http://www.colombo.icro.ir/index.aspx?siteid=212&pageid=30620 رایزنی ایران در کلمبو]. بازدید: ژوئیه ۲۰۱۵.</ref>
خط ۶۶:
 
در سده‌های دوازدهم و سیزدهم میلادی، بازرگانان مسلمان بیش از پیش به بازرگانی در این جزیره پرداختند و تا اوایل قرن شانزدهم دادوستد منطقه را در دست داشتند تا این که در سال ۱۵۰۵ میلادی پرتغالی‌ها نواحی ساحلی سریلانکا را فتح کردند و خود کنترل اوضاع را در دست گرفتند. در سال ۱۶۵۸ میلادی هلندی‌ها جای پرتغالی‌ها را گرفتند و در سال ۱۷۹۵ انگلستان متصرفات هلند را اشغال و در سال ۱۷۹۸ آن را به مستعمره رسمی خویش تبدیل کرد.
در سالهای جنگ جهانی اول نهضت استقلال‌طلبی در سیلان به وجود آمد آزادی‌های ظاهری انگلیس نتوانست این نهضت را راضی کند و سرانجام در چهارم فوریه ۱۹۴۸ سیلان به استقلال کامل دست یافت.<ref name="رایزنی ایران در کلمبو" />
 
== جغرافیا ==
خط ۷۷:
جزیره سری‌لانکا بیشتر از دشت‌های [[تپه‌ماهور|تپه‌ماهوری]] ساحلی تشکیل شده و کوهستان‌های آن تنها در مناطق مرکز و جنوب قرار دارند. بلندترین نقطه سری‌لانکا کوه [[پیدوروتالاگالا]] است که ۲۵۲۴ متر ارتفاع دارد. آب‌وهوای سری‌لانکا گرم و مرطوب است که این امر نتیجه بادهایی است که از اقیانوس به سمتش می‌وزد.
 
سری‌لانکا ۱۰۳ رودخانه دارد که طولانی ترینطولانی‌ترین آن‌ها رود [[مهاولی|مَهاولی]] نام دارد. طول این رودخانه ۳۳۵ کیلومتر است. در مسیر رودخانه‌های سری‌لانکا ۵۱ آبشار طبیعی با ارتفاع ۱۰ متر یا بیشتر دیده می‌شود. بلندترین آن‌ها [[آبشار بامباراکاندا]] به ارتفاع ۲۶۳ متر است.
سری‌لانکا دارای ۱۵۸۵ کیلومتر خط ساحلی است. این کشور دارای ۴۰ تالاب است و در سواحل خود ۴۵ [[پای‌رود|خور]] (خلیج کوچک) دارد. جنگل‌های [[حرا]] در سری‌لانکا که بیش از هفت هزار هکتار را می‌پوشاند نقش مهمی در جلوگیری از آسیب شدیدتر امواج [[زمین‌لرزه و سونامی اقیانوس هند (۲۰۰۴)|سونامی سال ۲۰۰۴]] به این کشور را داشت.<ref name="iucnas">{{cite web | url = http://www.elanguages.org/files/144094 | title = Information Brief on Mangroves in Sri Lanka | publisher = [[اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت|International Union for Conservation of Nature]] | accessdate = 15 July 2014}}</ref>
 
خط ۱۵۳:
 
{{-}}
 
== شهرها ==
{{شهرهای سری‌لانکا}}
 
== سیاست ==
پس از ترور [[راناسینگ پرماداسا]]، [[دینگیری باندا ویجتونگا]] از حزب اتحاد ملی در سال ۱۹۸۹ به سمت نخست وزیر و در سال ۱۹۹۳ به عنوان رئیس جمهور سری لانکا انتخاب شد،
سطر ۱۶۴ ⟵ ۱۶۶:
[[ببرهای آزادی‌خواه تامیل ایلم]] که با عنوان [[ببرهای آزادی‌خواه تامیل ایلم|ببرهای تامیل]] شناخته می‌شدند بزرگترین گروه مسلح ستیزه جو و جدایی‌طلب بودند که ایالت مستقلی برای خود ایجاد کردند (الام).
 
ببرهای تامیل از سال ۱۹۸۳ عملیات خشونت آمیزخشونت‌آمیز از جمله بمب‌گذاری، آدم‌ربایی، ترور، عملیات انتحاری و حمله به مراکز دولتی را برای دستیابی به هدف خود در پیش گرفتند و نیروهای این گروه بخش‌هایی از مناطق شمال و شرق سری‌لانکا را عملاً در اختیار خود گرفتند. از اواخر دهه ۱۹۹۰، نفرات مسلح ببرهای تامیل توانستند با تحکیم موقعیت خود بر برخی مناطق عملاً نوعی دولت خودمختار در شمال سری‌لانکا ایجاد کنند. [[کشتار سال ۱۹۹۰ افسران پلیس سری‌لانکا]]، یک قتل‌عام دسته جمعی بود که در ۱۱ ژوئن آن سال صورت گرفت. اعضای سازمان ببرهای آزادی بخش تامیل متهم هستند در این واقعه بیش از ۶۰۰ تن از افسران غیرمسلح پلیس سری لانکا را در استان شرقی این کشور کشته‌اند. برخی منابع تلفات این حادثه را ۷۷۴ تن دانسته‌اند.
 
در سال ۲۰۰۶ ارتش سری‌لانکا به حملات گسترده‌ای علیه مواضع تامیل‌ها دست زد و توانست به تدریج بخش عمده‌ای از مناطق تحت تسلط آنان را در اختیار بگیرد. این درگیری‌ها در سال ۲۰۱۰ میلادی با شکست کامل ببرهای تامیل پایان یافت.
سطر ۱۸۱ ⟵ ۱۸۳:
با وجود توفیقات اقتصادی دست یافته در پنج سال اخیر با این حال اقتصاد این کشور همچنان شکننده باقی‌مانده‌است. رشد و رونق اقتصادی پایدار در سریلانکا بستگی به موفقیت مقامات این کشور در برقراری صلح، آرامش و ثبات سیاسی، اجرای اصلاحات ساختاری و اقتصادی در سطح کلان، جبران کسری‌های مالی و مشارکت بیشتر بخش خصوصی در اقتصاد دارد که می‌تواند کارایی اقتصادی و رقابت پذیری را در سطح اقتصاد بهبود بخشد.
 
سیستم اقتصادی سریلانکا مبنی بر اقتصاد آزاد برنامه ریزیبرنامه‌ریزی شده و سیاست ترغیب و توسعه صادرات یکی از هدف‌های عمده سیاست اقتصادی این کشور است. اگرچه به نظر می‌رسد در سالهای اخیر سیاست تجاری این کشور بیشتر متوجه گسترش ترتیبات منطقه‌ای بوده‌است که از آن به عنوان ابزاری برای گسترش آزادسازی تجاری استفاده می‌کند.
 
همچنین کاهش کسری بودجه و غلبه بر بحران بدهی، فروش بنگاههایبنگاه‌های ناکارا و زیانده دولتی و اصلاح نظام مالیاتی با هدف افزایش درآمد مالیاتی از جمله اهداف مهم دولت سریلانکا است.
 
سریلانکا ۷ میلیون و ۶۴۰ هزار نفر نیروی کار دارد که ۳۲درصد از آنها در بخش کشاورزی، ۲۶ درصد دربخش صنعت و ۴۲ درصد در بخش خدمات شاغلند. نرخ بیکاری در این کشورکه سال ۲۰۰۷ حدود ۴/۵ درصد بود به واسطه رکود اقتصاد جهانی در پایان سال ۲۰۰۹ به ۷ درصد رسید.
سطر ۲۰۰ ⟵ ۲۰۲:
مجموع بدهی‌های بین‌المللی سریلانکا تا پایان سال ۲۰۰۹ در حدود ۲۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود و از این حیث بانک جهانی بارها کمک‌های مالی زیادی برای جبران بدهی‌های مالی به این کشور کرده‌است.
 
واحد پول سری‌لانکا روپیه است که هر ۱۳۵ روپیه با یک دلار آمریکا برابری می‌کند (میانگین قیمت سال ۲۰۱۲). با وجود افزایش جمعیت سری لانکا در طی سالهای پس از استقلال، توسعه سیستم حمل و نقل در این کشور با آن هماهنگی نداشته و عمده مردم کشور توسط اتوبوس به مناطق مختلف جا به جاجابه‌جا می‌شوند. با توجه به وضعیت نامناسب جاده‌ها و ازدیاد خودروهای شخصی مسائل ترافیکی در شهرها بوجود آمده‌است. همچنین در قریب به اتفاق شهرهای اکثراً سه چرخه (بجای) به عنوان تاکسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اولین بزرگراه این کشور بطول تقریبی ۱۰۰ کیلومتر، که کلمبو را به سواحل توریستی و دیدنی گاله در جنوب متصل می‌کند در سال ۲۰۱۱ به بهره‌برداری رسید.
 
سری لانکا بجز درپایتخت خود (کلمبو) فرودگاه مناسبی جهت نشست و برخاست هواپیماهای پهن پیکر ندارد و برای سفر به سایر شهرهای این کشور باید از خودرو استفاده کرد. دو فرودگاه بزرگ جدید یکی در غرب و دیگری در شرق در حال ساخت می‌باشند.
سطر ۲۰۶ ⟵ ۲۰۸:
== مردم ==
{{جعبه میله|float=left |titlebar=#ddd
|title=دین در سری‌لانکا
|left1=مذهب
|right1=درصد
سطر ۲۱۴ ⟵ ۲۱۶:
{{Bar percent|[[مسلمان]]|green|10}}
{{Bar percent|[[مسیحی]]|red|7}}
{{Bar percent|[[ازادیآزادی مذهب در سری‌لانکا|غیره]]|gray|0.04}}
|caption = منابع: ([[مرکز تحقیقات پیو]])<ref name=pew>[http://www.globalreligiousfutures.org/countries/sri-lanka/religious_demography#/?affiliations_religion_id=0&affiliations_year=2010 Pew Research Center's Religion & Public Life Project: Sri Lanka]. [[مرکز تحقیقات پیو]]. 2010.</ref> و سرشماری<ref name="CPH2011_2">{{cite web |url=http://www.statistics.gov.lk/PopHouSat/CPH2011/Pages/Activities/Reports/cph2011Pub/pop43.pdf |title=Sri Lanka Census of Population and Housing, 2011 – Population by Religion |publisher=Department of Census and Statistics, Sri Lanka |date=20 April 2012}}</ref>
}}
جمعیت این کشور ۲۰ میلیون و دویست هزار نفر است. زبان‌های رسمی آن سینهالی و تامیل است. ۷۵ درصد از مردم این کشور از قوم سینهالی هستند<ref name="CPH2011_1" /> که قومی است [[هندوآریایی|آریایی]] که از شمال هند به سری‌لانکا آمده است. ۱۱ درصد از مردم سری‌لانکا نیز از تبار [[تامیل‌های سری‌لانکا|تامیل]] هستند که قومی است [[دراویدی]].
۷۰ درصد از مردم سری‌لانکا بودایی، ۱۳ درصد هندو و ۱۰ درصد مسلمان هستند. جشنواره سالانه موسوم به «[[روز بودا]]» برای بوداییان سری‌لانکا مناسبتی ویژه است.
 
در سری‌لانکا جمعیت کوچکی از [[زرتشتیان]] نیز سکونت دارند که از [[پارسیان هند]] هستند که در زمان حکم‌رانی بریتانیا بر منطقه، به سیلان آمدند.<ref>{{cite web | url = http://www.rootsweb.ancestry.com/~lkawgw/parsiintro.htm | title = The Parsi Community of Sri Lanka | publisher = [[Ancestry.com]] }}</ref> شمار پارسیان سری‌لانکا اما در سال‌های اخیر به‌مرور رو به کاهش گذاشته است<ref>{{cite web | url = http://sundaytimes.lk/000910/plus5.html | title = Sri Lankan Parsis facing extinction? | work = The Sunday Times }}</ref>
 
== نیروهای نظامی ==
[[پرونده:U.S. Marine Corps Cpl. Matt Kirkland and a United Nations peacekeeper from Sri Lanka provide security for Haitian women receiving bags of rice for their families at a food distribution point in Carrefour, Haiti 100216-N-HX866-010.jpg|بندانگشتی|نیروی صلح‌بانی سریلانکایی در کنار [[سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده آمریکا|تفنگدار دریایی امریکاآمریکا]]]]
 
نیروهای مسلح سری‌لانکا شامل ارتش سری‌لانکا، نیروی دریایی سری‌لانکا و نیروی هوایی سری‌لانکا و تحت فرماندهی وزارت دفاع است و [[خدمت وظیفه عمومی]] ندارد. کل سه واحد دارای ٢٥٩٫٠٠٠۲۵۹٫۰۰۰ پرسنل و نزدیک به ٣٦٫٠٠٠۳۶٫۰۰۰ نفر رزرو است. واحدهای [[شبه‌نظامی]] سری‌لانکا شامل، ''نیروهای ویژه''، ''نیروی امنیتی شهروندی'' و ''گارد ساحلی سری‌لانکا'' می‌شود.
[[پرونده:U.S. Marine Corps Cpl. Matt Kirkland and a United Nations peacekeeper from Sri Lanka provide security for Haitian women receiving bags of rice for their families at a food distribution point in Carrefour, Haiti 100216-N-HX866-010.jpg|بندانگشتی|نیروی صلح‌بانی سریلانکایی در کنار [[سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده آمریکا|تفنگدار دریایی امریکا]]]]
 
نیروهای مسلح سری‌لانکا شامل ارتش سری‌لانکا، نیروی دریایی سری‌لانکا و نیروی هوایی سری‌لانکا و تحت فرماندهی وزارت دفاع است و [[خدمت وظیفه عمومی]] ندارد. کل سه واحد دارای ٢٥٩٫٠٠٠ پرسنل و نزدیک به ٣٦٫٠٠٠ نفر رزرو است. واحدهای [[شبه‌نظامی]] سری‌لانکا شامل، ''نیروهای ویژه''، ''نیروی امنیتی شهروندی'' و ''گارد ساحلی سری‌لانکا'' می‌شود.
 
نیروهای مسلح سری‌لانکا تا به حال تحت عنوان [[صلح‌بانی|نیروهای صلح سازمان ملل]] ماموریت هاییماموریت‌هایی را در [[لبنان]]، [[چاد]] و [[هائیتی]] انجام داده است.
 
== جستارهايجستارهای وابسته ==
روابط ایران و سری‌لانکا