خوشنشین: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
/املا/ |
اصلاح ارقام/افزودن عنوان و مطلب/با ذکر منبع/ |
||
خط ۴:
در روستاهای ایران کسانی میزیستند که نه مالک زمین و نه اجاره دار بودند. این دسته یک قشر اجتماعی خاص را تشکیل میدادند که خوشنشین نامیده میشدند. نامگذاری خوشنشین بر مبنای این واقعیت صورت گرفته بود که گفته میشد آنهایی که نه زمینی را زیر کشت میبرند و نه مالک آن هستند، زندگی آسودهتری دارند، زیرا لازم نیست نگران دشواریهای معمول کار کشاورزی باشند. در خراسان اصطلاح '''آفتابنشین''' بجای خوشنشین رایج بود. خوشنشین آن دسته از ساکنان روستاها هستند که نه زمیندار هستند و نه زمینی در اجاره دارند و نه با سهمبری از محصولی که میکارند معاش خود را تأمین میکنند.<ref>{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی = هوگلاند|نام = جیمز| پیوند نویسنده = | عنوان = زمین و انقلاب در ایران| ترجمه = فیروزه مهاجر| جلد = | سال = 1392| ناشر = پردیس دانش|مکان = تهران| شابک = | صفحه = ص ۴۱–۴۲| پیوند = http://cafetarikh.com/News-35881/خوش-نشین-ها-چه-کسانی-بودند؟/?id=35881| بازیابی = ۲ ژوئیه ۲۰۱۷}}</ref>
خوش نشین به معنای روستایی فاقد زمین یا نسق (حق استفاده از زمین) است که صرفاً کاری غیر کشاورزی و یا کارگری کشاورزی میکرد و بنابر تعریف هرچند چندین نسل در یک روستا ساکن میماند، باز هم اقامت او فرزندان وی به نوعی موقت قلمداد میشد.<ref>
حضور خوشنشینها در روستاها گذرا بود و در واقع آنها در یکجا ساکن نبودند. از آنجا که جمعیت روستاها کفاف انجام کارها را نمیداد، عدهای از اطراف به روستاها مهاجرت میکردند. آنها در ازای کار خود بر روی زمین، سهمی از محصول را بدست میآوردند. مقدار این سهم در سال ۱۲۹۰ خورشیدی، ۱/۳ محصول بود. به این ترتیب، خوشنشین برای مدت چند ماه، نان خود را بدست میآورد ولی برای سال آینده کار او تضمینی نداشت. [[ناصرالدین شاه]] در فرمان خود مبنی بر آزادی جایجایی رعایا، گفت که '''رعیت خوشنشین است'''. منظور وی این بود که رعیت آزاد است، هر کجا که میخواهد، سکونت کند. در آن زمان، خوشنشینها تنها ۱/۴ سهم مالیات دیوانی را میپرداختند.<ref>{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی = Floor|نام = Willem| پیوند نویسنده = | عنوان = Agriculture in Qajar Iran| ترجمه = | جلد = | سال = ۲۰۰۳| ناشر = Mage|مکان = Washington DC| شابک = | صفحه = ص ۱۰۲| پیوند = | بازیابی = ۳ ژوئیه ۲۰۱۷}}</ref>▼
▲خوش نشین به معنای روستایی فاقد زمین یا نسق (حق استفاده از زمین) است که صرفاً کاری غیر کشاورزی و یا کارگری کشاورزی میکرد و بنابر تعریف هرچند چندین نسل در یک روستا ساکن میماند، باز هم اقامت او فرزندان وی به نوعی موقت قلمداد میشد.<ref>{http://anthropology.ir/article/13146.html</ref>
خوشنشینها به فعالیتهای گوناگونی مانند چوپانی، دشتبانی، بنایی، نجاری، بقالی، معاملهگری، دستفروشی و کارگری تأمین معاش کنند. خوشنشینهای روستایی ممکن است از زمین دیم که در اطراف آبادی به مقدار زیادی وجود دارد، کشت و زرع کنند ولی زمین آبی ندارند یعنی حق آب ندارند.
سطر ۱۲ ⟵ ۱۰:
خوشنشینهای روستایی به گروههای متعددی تقسیم میشوند. خوش نشینان از لحاظ نوع اشتغال به گروههای عمده کارگران روستا، سوداگران روستایی، کاسبکاران، کارکنان خدماتی، افزارمندان و دامداران تقسیم شدهاند که هر کدام از آنها مشتمل بر چند گروه شغلی کوچکتر هستند.<ref>http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=934&articleID=730210</ref>
=== دوره قاجار ===
▲حضور خوشنشینها در روستاها گذرا بود و در واقع آنها در یکجا ساکن نبودند. از آنجا که جمعیت روستاها کفاف انجام کارها را نمیداد، عدهای از اطراف به روستاها مهاجرت میکردند. آنها در ازای کار خود بر روی زمین، سهمی از محصول را بدست میآوردند. مقدار این سهم در سال ۱۲۹۰ خورشیدی، ۱/۳ محصول بود. به این ترتیب، خوشنشین برای مدت چند ماه، نان خود را بدست میآورد ولی برای سال آینده کار او تضمینی نداشت. [[ناصرالدین شاه]] در فرمان خود مبنی بر آزادی جایجایی رعایا، گفت که '''رعیت خوشنشین است'''. منظور وی این بود که رعیت آزاد است، هر کجا که میخواهد، سکونت کند. در آن زمان، خوشنشینها تنها ۱/۴ سهم مالیات دیوانی را میپرداختند.<ref>{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی = Floor|نام = Willem| پیوند نویسنده = | عنوان = Agriculture in Qajar Iran| ترجمه = | جلد = | سال = ۲۰۰۳| ناشر = Mage|مکان = Washington DC| شابک = | صفحه = ص ۱۰۲| پیوند = | بازیابی = ۳ ژوئیه ۲۰۱۷}}</ref>
=== در اصلاحات ارضی ===
[[اصلاحات ارضی]] یک میلیون خانوار خوشنشین را نادیده گرفت. این خوش نشینها در هیچ برنامه توسعهای گنجانده نشدند. خوش نشینها به عنوان پارازیتهایی بودند که باید رانده می شدند، حتی نباید در روستاها می ماندند. در دوره اصلاحات ارضی ساخت طبقاتی تثبیت شد اما فقط رأس آن از مالک به دولت تغییر یافت. خوش نشینان از دریافت زمین مستثنی شدند.<ref>{{یادکرد خبر|نام = مصطفی|نام خانوادگی = ازکیا|همکاران =انجمن جامعهشناسی ایران |پیوند = |عنوان = نقد و بررسی کتاب [[اصلاحات ارضی]] در [[ایران]] اثر [[لمبتون]]|اثر = | ناشر = |صفحه = |تاریخ = ۴ اسفند ۱۳۹۵|بازیابی = ۳ ژوئیه ۲۰۱۷}}</ref>
== منابع ==
|