جغتای: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
S2k2h (بحث | مشارکت‌ها)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
S2k2h (بحث | مشارکت‌ها)
جز بورته مادر جغتای
خط ۲۶:
'''جغتای''' یا '''چغتای''' یا '''چقتای'''<ref>{{پک|لغت نامه دهخدا|۸ خرداد ۱۳۹۱|ک=جغتای، چغتای، چقتای|ص=}}</ref>پسر دوم [[چنگیزخان]] مغول بود.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وب‌گاه=|نشانی=http://www.parsi.wiki/fa/wiki/topicdetail/8de708cf515e4577955f2c574a2d9add|عنوان=جغتای {{!}} پارسی ویکی|بازبینی=2017-07-04}}</ref>
 
مادر چغتایجغتای‌خان [[بورتافوجینبورته]] دختر نویان از قوم مغولی قونغرات[[قنقرات]] بود. جغتای‌خان بر اولوس‌های غربی امپراتوری چنگیزخان حکمرانی داشت. او یکی از جنگ آورترین فرزندان و سپاهیان چنگیزخان بود و در فتح سرزمین‌های [[چین]] و ماچین و شهرهای نواحی [[خراسان]] از قبیل [[اترار]]، [[بناکت]]، [[خوارزم]]، [[گرگانج]] به همراه پدر و برادرانش حضوری فعال داشت.<ref>{{پک|بایمت اف|۱۳۷۹|ف=بیداد چغتای خان در خراسان بزرگ |ص=۵۲}}</ref>
 
چنگیزخان پس از بازگشت از جنگ [[خوارزمشاه]] حکومت [[ماوراءالنهر]] و [[خوارزم]] و شهرهای [[ایغور]] و [[کاشغر]] و [[بلخ]] و [[بدخشان]] و [[غزنین]] تا حدود [[ایالت سند|سند]] را به جغتای سپرد. پس از مرگ چنگیزخان با آنکه جغتای‌خان از برادرش [[اوگتای‌خان]] بزرگ‌تر بود او را حرمت بسیار می‌گذاشت و ذره‌ای از احترام به او فرو نمی‌گذاشت. می‌گویند روزی با اوگتای در سبقت اسپ خود بر اسپ او شرط بست و اسپ او برد. شب با خود اندیشید که نمی‌بایست با قاآن و خان بزرگ شرط بندد. فردای آن روز با همرای تمام خدم و حشم خویش به دربار اوگتای قاآن حاضر شد و خود را مقصر دانست و هرچه اوگتای او را گفت که تقصیری روی نداده‌است نپذیرفت و گفت که باید مجازات گردد. عاقبت نه اسپ ممتاز پیشکش کرد و گفت این به شکرانهٔ آن است که قاآن از تقصیر من گذشته‌است. جغتای در [[یاسا]] یا قوانین چنگیزی بسیار مطلع و سختگیر بود. مرگ جغتای به سال ۶۴۰ اتفاق افتاد.