ژوستینین یکم: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ویرایش و تصحیح (جزئی)
جز ابرابزار ویرایش و تصحیح (جزئی)
خط ۱:
{{جعبه اطلاعات پادشاهی
| عنوان = [[امپراتور]] [[بیزانس]] ([[روم شرقی]])
| نام = ژوستینین یکم{{-}}Ἰουστινιανός
| تصویر = Meister_von_San_Vitale_in_Ravenna_004.jpg
خط ۶:
| زیرنویس تصویر = نمایی از یوستی‌نیانوس بر موزاییکی شناخته‌شده در [[کلیسای سن‌ویتاله]] در [[راونا]]
| دوران = [[۱ اوت]] [[۵۲۷ (میلادی)|۵۲۷]] - [[۱۴ نوامبر]] [[۵۶۵ (میلادی)|۵۶۵]]
| تاجگذاری =
| تفویض =
| تعمید =
| نام کامل = '''Flaviusفلاویوس Petrusپتروس Sabbatius Iustinianus'''سباتیوس یوستیانوس
| لقب =
| زادروز = [[۴۸۳ (میلادی)|۴۸۳]]
| زادگاه = Tauresium[[تائورسیوم]] , [[داردانیا]]
| تاریخ درگذشت = [[۱۴ نوامبر]] [[۵۶۵ (میلادی)|۵۶۵]] (۸۲ سال)
| محل درگذشت = [[کنستانتینوپول]]
| آرامگاه =
| پیش از = [[یوستین دوم]]
| پس از = [[یوستین یکم]]
| شهبانو =
| همسر =
| همسر ۱ =
| همسر ۲ =
| همسر ۳ =
| کاخ =
| دودمان = -[[یوستینیان]]
| آواز سلطنتی =
| شعار سلطنتی =
| پدر =
| مادر =
| فرزندان =
| دین =
| امضاء =
}}
 
'''یوستی‌نیانوس'''<ref>تلفظ اصلی این نام در [[زبان لاتینی]]، به این ترتیب است. سایر تلفظ هاتلفظ‌ها متعلق به زبان هایزبان‌های دیگر هستند. [[مرتضی ثاقب‌فر]] در ترجمهٔ ''شاهنشاهی ساسانی'' نوشتهٔ [[تورج دریایی]] این نام را به همین صورت ثبت کرده‌است.</ref> یا '''ژوستینین یکم''' (به [[زبان لاتین|لاتین]]: Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus Augustus، به [[زبان یونانی|یونانی]]: Φλάβιος Πέτρος Σαββάτιος Ἰουστινιανός){{به فرانسوی| Justinien}}
 
== زندگینامهزندگی‌نامه ==
زادهٔ ۴۸۳ میلادی، مرگ در سال ۵۶۵ میلادی، [[امپراتور]] [[روم شرقی]] ( بیزانس )، از سال ۵۲۷ میلادی تا زمان مرگش بود.
 
زادهٔ ۴۸۳ میلادی، مرگ در سال ۵۶۵ میلادی، [[امپراتور]] [[روم شرقی]] ( بیزانس )، از سال ۵۲۷ میلادی تا زمان مرگش بود.
او نزد [[کلیسای ارتدکس خاوری]] به '''قدّیس یوستی‌نیانوس بزرگ''' شناخته شده‌است. او پس از عمویش [[یوستی‌نیانوس یکم]] دومین فرمانروا از [[دودمان یوستینی]] بود.
 
از کارهای یوستی‌نیانوس نوشتن [[قانون شهروندی روم]] و اصلاحات دیوانی و ارتشی بود. او امپراتور جاه‌طلبی بود و کوشید تا مرزهای پیشین امپراتوری روم را بازگرداند و این [[روم غربی]] و به ویژه شهر [[رم]] را نیز در بر می‌گرفت. فرمانروایی او به شکوفایی فرهنگ بیزانسی انجامید. او سازه‌های چندی از خود به‌جا گذارد که برجسته‌ترینش کلیسای [[ایاصوفیه]] که تا سده‌ها مرکز کلیسای ارتدکس خاوری بود، است. یوستی‌نیانوس کوشش بسیاری برای گسترش [[مسیحیت]] نمود.
 
== سرکوب سایر ادیان و فلسفه ==
در سال [[۵۲۹ (میلادی)|۵۲۹]] یوستی‌نیانوس یکم که معتقد بود فرایند آموزش باید تنها در دست مسیحیان باشد، آکادمی [[نوافلاطونیان]] [[آتن]] را بست، و همچنین ممنوع بودن آموزش و فراگیری فلسفه در قلمروی [[امپراتوری روم شرقی]] را اعلام نمود. در پی این رویداد، [[فلسفه|فیلسوفان]] [[آتن]] به دربار [[خسرو انوشیروان]]، شاهنشاه ایران ساسانی، پناهنده‌شدند و کتابهای بسیاری را نیز با خود به ایران آوردند. این کتابها که آثار [[ارسطو]] در میان آنها بود، نخست به [[زبان سریانی]]، و سپس به [[زبان پارسی]] برگردانده شدند. پس از روی کار آمدن [[بنی عباس]] ، از سال 762۷۶۲ برخی از این کتاب هاکتاب‌ها بدست کشیشان مسیحی نستوریوسی مذهب ،مذهب، به زبان عربی برگردانده شدند؛ ولی از سال 832۸۳۲ میلادی، روند ترجمه کردن این کتاب هاکتاب‌ها به زبان عربی، شدت بیشتری به خود گرفت.
همچنین چون در این هنگام، بازرگانی ایران از بازرگانی روم خاوری پیشی گرفته بود، یوستی‌نیانوس یکم به ناچار رو به دریانوردان [[اتیوپی]]ایی آورد تا از آنها در بازرگانی خود سود ببرد؛ ولی با این همه، او نتوانست از این ترفند خود بهره چندانی ببرد. یادآوری می شود که فرمانروایی یوستی‌نیانوس یکم همزمان با پادشاهی [[خسرو انوشیروان]] در[[ایران]] بوده است.
 
== جنگ با ساسانیان، ۵۴۰–۵۶۲ ==
در سال [[۵۲۹ (میلادی)|۵۲۹]] یوستی‌نیانوس یکم که معتقد بود فرایند آموزش باید تنها در دست مسیحیان باشد، آکادمی [[نوافلاطونیان]] [[آتن]] را بست، و همچنین ممنوع بودن آموزش و فراگیری فلسفه در قلمروی [[امپراتوری روم شرقی]] را اعلام نمود. در پی این رویداد، [[فلسفه|فیلسوفان]] [[آتن]] به دربار [[خسرو انوشیروان]]، شاهنشاه ایران ساسانی، پناهنده‌شدند و کتابهای بسیاری را نیز با خود به ایران آوردند. این کتابها که آثار [[ارسطو]] در میان آنها بود، نخست به [[زبان سریانی]]، و سپس به [[زبان پارسی]] برگردانده شدند. پس از روی کار آمدن [[بنی عباس]] ، از سال 762 برخی از این کتاب ها بدست کشیشان مسیحی نستوریوسی مذهب ، به زبان عربی برگردانده شدند؛ ولی از سال 832 میلادی، روند ترجمه کردن این کتاب ها به زبان عربی، شدت بیشتری به خود گرفت.
[[پرونده:Justinien 527-565.svg|بندانگشتی|نقشه روم در آغاز (سرخ) و پایان (نارنجی) امپراتوری یوستی‌نیانوسیوستی‌نیانوس]] میان سال‌های [[۵۴۰ (میلادی)|۵۴۰]] تا [[۵۶۲ (میلادی)]] به جنگ با [[ساسانیان]] پرداخت. در بهار ۵۴۰ خسرو یکم به مرزهای [[روم]] لشکر کشید. [[حلب]] را گرفت، آنگاه در [[ژوئن]] بر [[انطاکیه]] چیره‌گشت. [[درعا]] را محاصره‌کرد. آنگاه به پادشاهی کوچک ولی استراتژیک [[لزستان]] در کنار [[دریای سیاه]] که پیرو روم بود روی آورد. [[بلیزاریوس]] سردار رومی در [[۵۴۱ (میلادی)|۵۴۱]] به پدافند پرداخت و در آغاز پیروزی‌های کوچکی نیز به دست‌آورد،دست آورد، ولی در [[۵۴۲ (میلادی)|۵۴۲]] به [[کنستانتینوپول]] فراخوانده‌شد. در [[۵۴۳ (میلادی)|۵۴۳]] گسترش [[طاعون]] جنگ را آرام نمود. در [[۵۴۴ (میلادی)|۵۴۴]] انوشیروان [[ادسا]] را محاصره‌کرد ولی در دستیابی بدان شهر بزرگ ناکام ماند. پیشرفت هر دو سوی نبرد، اندک بود، پس در [[۵۴۵ (میلادی)|۵۴۵]] دو سوی میدان، دست از جنگ کشیدند و بر سر مرزهای جنوبی با هم کنار آمدند ولی جنگ [[لزستان]] در شمال دنباله‌داشت، تا اینکه در [[۵۵۷ (میلادی)|۵۵۷]] قرار صلحی که پنج سال ادامه داشت بین دو قدرت وضع شد.
همچنین چون در این هنگام، بازرگانی ایران از بازرگانی روم خاوری پیشی گرفته بود، یوستی‌نیانوس یکم به ناچار رو به دریانوردان [[اتیوپی]]ایی آورد تا از آنها در بازرگانی خود سود ببرد؛ ولی با این همه، او نتوانست از این ترفند خود بهره چندانی ببرد. یادآوری می شود که فرمانروایی یوستی‌نیانوس یکم همزمان با پادشاهی [[خسرو انوشیروان]] در[[ایران]] بوده است.
 
== جنگ با ساسانیان ==
 
[[پرونده:Justinien 527-565.svg|بندانگشتی|نقشه روم در آغاز(سرخ) و پایان(نارنجی) امپراتوری یوستی‌نیانوسیوستی‌نیانوس]] میان سال‌های [[۵۴۰ (میلادی)|۵۴۰]] تا [[۵۶۲ (میلادی)]] به جنگ با [[ساسانیان]] پرداخت. در بهار ۵۴۰ خسرو یکم به مرزهای [[روم]] لشکر کشید. [[حلب]] را گرفت، آنگاه در [[ژوئن]] بر [[انطاکیه]] چیره‌گشت. [[درعا]] را محاصره‌کرد. آنگاه به پادشاهی کوچک ولی استراتژیک [[لزستان]] در کنار [[دریای سیاه]] که پیرو روم بود روی آورد. [[بلیزاریوس]] سردار رومی در [[۵۴۱ (میلادی)|۵۴۱]] به پدافند پرداخت و در آغاز پیروزی‌های کوچکی نیز به دست‌آورد، ولی در [[۵۴۲ (میلادی)|۵۴۲]] به [[کنستانتینوپول]] فراخوانده‌شد. در [[۵۴۳ (میلادی)|۵۴۳]] گسترش [[طاعون]] جنگ را آرام نمود. در [[۵۴۴ (میلادی)|۵۴۴]] انوشیروان [[ادسا]] را محاصره‌کرد ولی در دستیابی بدان شهر بزرگ ناکام ماند. پیشرفت هر دو سوی نبرد، اندک بود، پس در [[۵۴۵ (میلادی)|۵۴۵]] دو سوی میدان، دست از جنگ کشیدند و بر سر مرزهای جنوبی با هم کنار آمدند ولی جنگ [[لزستان]] در شمال دنباله‌داشت، تا اینکه در [[۵۵۷ (میلادی)|۵۵۷]] قرار صلحی که پنج سال ادامه داشت بین دو قدرت وضع شد.
 
== جنگ با ایتالیا مرحله دوم، ۵۴۱–۵۵۴ ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
سطر ۵۷ ⟵ ۵۵:
== منابع ==
{{ویکی‌انبار-رده|Iustinianus I}}
* نویسندگان ویکی‌پدیای انگلیسی، [//[:en.wikipedia.org/wiki/Justinian_I:Justinian I|Justinian I]]. (نسخه ۷ ژوئیه ۲۰۰۷)
* تورج دریایی، شاهنشاهی ساسانی، برگردان مرتضی ثاقب‌فر، نشر ققنوس. ISBN 964-311-436-8
 
{| align="center" cellpadding="2" border="2"
|-
| width="30%" align="center" | پیشین:{{سخ}}'''[[یوستین یکم]] '''| width="40%" align="center" | '''امپراتور بیزانس'''
| width="40%" align="center" | '''امپراتور بیزانس '''
۵۲۷میلادی - ۵۶۵میلادی
| width="30%" align="center" | بعدی:{{سخ}}'''[[یوستین دوم]]'''
سطر ۷۳ ⟵ ۷۰:
{{تاریخ-خرد}}
 
{{ترتیب‌پیش‌فرض:ژوستینین 01۰۱}}
 
[[رده:ژوستینین یکم]]
[[رده:افراد جنگ‌های ایران–روم]]