علی‌مردان‌خان چهارلنگ: تفاوت میان نسخه‌ها

'''علی‌مردان‌خان چهارلنگ''' ازسران [[ایل بختیاری]] در عصر نادرشاه افشار و فرزند عالی(علی)حیدرآقا خان ملقب به «ناظر» از طایفه [[محمودصالح]] می‌باشد. وی یکی از سرداران بختیاری سپاه نادرشاه افشار، در جنگهای با دولت عثمانی و همچنین فتح هندوستان بود. پس از قتل''' [[نادرشاه]]'''، فرزندان وبرادرزادگان نادرشاه برسر جانشینی او، به نزاع با هم برخواستند که عادلشاه با حذف برخی از شاهزادگان توانست در خراسان بر تخت بنشیند، دراین ایام چهار الی هفت هزار بختیاری که از زمان نادرشاه در خراسان مستقر بودند، بعد از مرگ نادرشاه چون چندسالی به فتوحات در رکاب نادر حضور داشته و از زادگاه و مسکن خود دور بودند، برای بازگشت به موطن خود، چند بار از عادلشاه درخواست می‌کنند که او به در خواست بختیاریها جواب رد می‌دهد و همین علت باعث شد که علیمردان خان با مشورت سران بختیاری تصمیم گرفت مخفیانه از خراسان به سرزمین بختیاری کوچ کنند. چون حرکت کردند ، بعد از آن خبر به عادلشاه رسید و او سردارسپاه خود، به نام سهراب خان گرجی را جهت سرکوب وتسلیم بختیاریها اعزام کرد. سهراب خان با سپاهش سریعاً حرکت کرده و در منطقه طبس خود را به علیمردان خان رساند و با بختیاریها به پیکار پرداخت، در این جنگ به گفته بازن فرانسوی طبیب مخصوص نادرشاه: "تقریباً کلیه دلاورانی که همراه سهراب خان بودند کشته شدند و تنها او را بخت یاری کرد و جان از مهلکه به در برد". پس از آن علیمردان خان توانست بختیاریها را از خراسان به سرزمین خود برساند<ref name=ToolAutoGenRef1>{{یادکرد کتاب|عنوان=نامه های بازن طبیب نادرشاه|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=}}</ref>. علیمردان خان بعد از جدا شدن از عادلشاه افشار و استقرار درسرزمین بختیاری، به تهیه نیرو و قوا پرداخت. وی ابتدا گلپایگان وفراهان را متصرف و پس از پیوستن کریم خان زند به او، درصدد حمله به [[اصفهان]] برآمد، علیمردان خان ابتدا نامه‌ای به [[ابوالفتح خان بختیاری]] حاکم اصفهان که از طرف شاهرخ شاه منصوب بود، فرستاد که با وی متحد شود<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=جن.راف.گارثویت؛ بختیاری در آینه تاریخ ،ترجمه مهراب امیری|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=}}</ref>، اما پس از شنیدن جواب رد از سوی ابوالفتح خان، درسال۱۱۶۴ هجری قمری، به سمت اصفهان حمله برد. ابوالفتح خان و موسی خان افشار به اتفاق سلیم خان افشار فرستاده شاهرخ شاه، ودیگر سرداران با لشکری قریب به پنجاه هزار نفر و توپخانه از اصفهان برای پیکار، به استقبال علیمردان خان رفتند <ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ابوالحسن گلستانه،مجمل التواریخ|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=}}</ref>، که بعد از چند روز نبرد خونین، علیمردان خان پیروز و اصفهان را به تصرف درآورد و ابوالفتح خان و دیگر سران شهر که در ارگ اصفهان پناه برده بودند را تسلیم کرد. علیمردان خان با وساطت نجبای شهر و سرداران خود از قتل ابوالفتح خان درگذشت. بعد ازاینکه درشهر آرامش استقرار کرد، نجبا و بزرگان شهر به علیمردان خان پیشنهاد پادشاهی دادند که وی نپذیرفت<ref name=ToolAutoGenRef1 />. او یکی از شاهزادگان صفوی به نام میرزا ابوتراب که از نوادگان شاه سلطان حسین بود را برای پادشاهی برگزید و به او لقب شاه اسمائیل سوم داد. علی مردان خان سپس کریم خان زند و ابوالفتح خان را با خود متحد نمود، وی به نیابت از ابوتراب (شاه اسمائیل سوم) نایب السلطنه ایران و کریم خان را فرمانده سپاه و ابوالفتح خان را نیز حاکم اصفهان نمود. پس از آن علیمردان خان نایب السطنه، کریم خان زند فرمانده سپاه را برای تصرف همدان و قزوین بدان سو روانه کرد، سپس خود تصمیم به دفع صالح خان بیات حاکم [[شیراز]] که بنای خودسری نهاده بود گرفت. اما قبل از حرکت برای تسخیر فارس، در اصفهان بین علیمردان خان نایب السلطنه و ابوالفتح خان اختلاف افتاد، که علیمردان خان وی را دستگیر ومقتول نمود. پس از این واقعه علیمردان خان عموی خود به نام حاجی بابا خان را حاکم اصفهان نمود و خود به سمت فارس حرکت کرد. او بعد از نبردی با صالح خان بیات، او را شکست داده و شیراز را متصرف شد و سپس شورشهای دیگر شهرهای فارس و بنادر وکوه گیلویه را سرکوب و آنها را به حیطه تسخیر خود درآورد<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ابوالحسن گلستانه ؛مجمل التواریخ|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=}}</ref> و در شیراز مستقر شد. از آن سو نیز کریم خان زند، همدان و قزوین و کردستان را متصرف شده بود. کریم خان که در باطن به دنبال فرصت مناسب برای حذف علیمردان خان بود، پس از اطلاع از این وقایع، با مشورت با سرداران خود، برای نبرد با علیمردان خان به سمت اصفهان حرکت کرد و با مقاومتی اندک توانست شهر را متصرف شود. علیمردان خان نیز با شنیدن خبر تصرف اصفهان به دست کریم خان زند، برای رویاروی با وی، به همراه شاهزاده ابوتراب از شیراز به سوی اصفهان حرکت کرد که در بین راه بسیاری از نیروهای سپاه او گریخته و به لشکر کریم خان زند پیوستند<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=گلستانه،ابوالحسن بن محمدامین_مجمل التواریخ|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=}}</ref>. کریم خان نیز با سپاه خود از اصفهان به سمت جنوب روانه شد، که در کنار [[زاینده رود]]، دو سپاه به هم برخوردند، و نبرد سنگینی درگرفت، که در کشاکش نبرد به دلایل نامعلوم، وبصورت پنهانی، شاهزاده ابوتراب صفوی از سپاه علیمردان خان جدا و به سپاه کریم خان زند ملحق شد، که این خبر باعث تحلیل روحیه سپاه علیمردان خان و نهایتاً شکست وی شد. علیمردان خان پس از این شکست به کوه‌های بختیاری عقب‌نشینی کرده و پس از آن برای تجدید قواه به خوزستان روانه شد<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تذکره شوشتر|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=}}</ref>. وی بعد از جمع‌آوری لشکر از خوزستان به [[کرمانشاه]] رفت و در آنجا به نبردهای با کریم خان زند پرداخت و ابتدا به پیروزی دست یافت ولی طولی نکشید که با پیوستن نیروهای کمکی به کریم خان زند، دوباره پیروزی ازعان کریم خان شد. اما علیمردان خان پس از این نبرد، ناامید نشده و برای رویارویی مجدد، به جمع آوری سپاه و تجهیزات نظامی به بغداد و سپس خوزستان و لرستان و روانه شد، هنگامی که علی مردان خان برای جنگ دوباره با کریم خان زند خود را آماده می‌کرد، یکی ازسرداران کریم خان به نام محمد خان زند با عده‌ای از نیروهایش، که ظاهراً از دست کریم خان فرار نموده بود در لرستان به علیمردان خان پیوستند و مدتی در پناه علی مردان خان قرار گرفت. علیمردان خان حضور وی را به فال نیک می‌گرفت اما هنگامی که علیمردان خان وتنها چند نفر از همراهانش برای شور ومشورت، در منطقه [[دربند (ازنا)|دربند]] لرستان مهمان محمدخان زند شده بود، ناگهان توسط محمدخان زند و نیروهایش غافلگیرانه به قتل رسید<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=گلستانه.ابوالحسن بن محمدامین؛مجمل التواریخ|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=}}</ref>. محمد خان پس از قتل علیمردان خان، بسرعت خاک لرستان را ترک کرده و خود را به کریم خان زند رساند.درسال۱۱۶۸ هجری قمری پس از مرگ علیمردان خان- بعنوان بزرگترین رقیب کریم خان زند- برای پادشاهی، شرایط برای گسترش حاکمیت کریم خان زند در سراسر کشور و نیز دفع دیگر رقیبانش فراهم شد.