سید محمد بهبهانی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
پیوندها |
|||
خط ۸:
== در زمان پهلوی ==
میر سید محمد بهبهانی از مرتبطان با دربار پهلوی دوم بود و از مخالفان [[محمد مصدق]] در جریان [[نهضت ملی شدن نفت ایران]] بود. او در [[توطئه ۹ اسفند]] ۱۳۳۱ نقش مؤثری در جمع کردن هواداران [[محمدرضا پهلوی|شاه]] داشت. دکتر مصدق از او و امثالش با عنوان «علمای ۹ اسفند» یاد می‌کند. بهبهانی در مدت کوتاهی که نهضت سال ۴۲ [[سید روح‌الله خمینی|روح‌الله خمینی]] را درک کرد هوادار این نهضت شد. شاه به تندی به او پیغام داد که در صورت حمایت از جریان خمینی، می‌دهم تا ریشت را خشک خشک بتراشند. بهبهانی هم در جواب شاه گفت: بعد از ۲۸ مرداد (به علت تلاش برای بازگرداندن تو و به استقبال تو آمدن) آن قدر مردم به صورتم آب دهان انداخته‌اند که نمی‌شود ریش مرا خشک تراشید!<ref>هفته نامه حریم امام، شماره ۱۲۸.</ref>
== دلارهای بهبهانی ==
اصطلاح «دلارهای بهبهانی» را اولین بار یک مأمور سابق [[سیا|سازمان سیا]] بنام [[ریچارد کاتم]] در کتاب خود آورد. او استاد روابط بین‌الملل [[دانشگاه پیتسبرگ|دانشگاه پیتسبورگ]] و نویسنده کتاب «ناسیونالیسم در ایران» و مردی بود که در جریان [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران|انقلاب سال ۱۳۵۷]] به حلقه اتصال آمریکا و اطرافیان روح‌الله خمینی تبدیل شد و در [[نوفل‌لوشاتو|نوفل لوشاتو]] به دیدار رهبر انقلاب رفت. او چند سال بعد از ترک سیا و آغاز کار دانشگاهی در کتاب خود به اختصار نوشت که در جریان کودتا «دلارهای بهبهانی» بود که بین روحانیون و دسته‌های جنوب شهر تهران تقسیم می‌شد.<ref name=":0">{{یادکرد وب|نویسنده=کامبیز فتاحی|کد زبان=|تاریخ=۲۱ تیر ۱۳۹۶|وب‌گاه=بی‌بی‌سی فارسی|نشانی=http://www.bbc.com/persian/iran-features-40662795|عنوان=کودتای ۲۸ مرداد: نقش بهبهانی به روایت اسناد آمریکا}}</ref>
بنا بر اسناد فوق‌سری دولت آمریکا که پس از مدتها در آرشیو ملی ایالات متحده از حالت طبقه‌بندی بیرون آمده و در سال ۲۰۱۷ با نام سند «[[مرور بحران اخیر]]» منتشر شد منبع دست‌کم بخشی از «دلارهای بهبهانی» سفارت آمریکا در تهران بوده است. در این سند آمده: «بنا بر گزارش‌های موثق که در روز ۱۰ اوت (۱۹ مرداد) دریافت شد، سفارت آمریکا به طور پنهانی به اشخاص بانفوذ خاصی از جمله آیت الله بهبهانی، روحانی معروف، مبالغ کلانی پول پرداخت کرده بود».<ref name=":0" />
خط ۱۹:
به نظر می‌رسد این سند، گزارش مقامات بریتانیایی از برخی وقایع کودتا بوده که نسخه‌ای از آن را برای همکاران آمریکایی خود فرستادند؛ وزارت امور خارجه آمریکا در سال ۱۹۸۹ میلادی نسخه ناقص و سانسور شده سند را منتشر کرد. بخش‌های سانسور شده که برای اولین بار توسط بی‌بی‌سی فارسی گزارش می‌شود اهمیت زیادی دارد چرا که به نقش سفیر آمریکا در کودتا و موضوع بحث‌برانگیز «دلارهای بهبهانی» مربوط می‌شود.<ref name=":0" />
سند همچنین می‌گوید که بهبهانی یکی از معدود افرادی بود که از طرح کودتای صبح ۲۸ مرداد با خبر بوده است - موضوعی که اعتماد کامل سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا و بریتانیا به محمد بهبهانی را نشان می‌دهد. یک چنین اعتمادی دربارهٔ [[سید ابوالقاسم کاشانی|ابوالقاسم کاشانی]] که به شدت با [[بریتانیا]] خصومت داشت به احتمال زیاد وجود نداشته است. شاید به همین خاطر باشد که برخی کارشناسان معتقدند آمریکا برای تضعیف محمد مصدق، خط مشی تعامل با کاشانی را در پیش گرفت ولی او را وارد جزئیات نقشه کودتا نکرد.<ref name=":0" />
بنا بر این سند، فقط چند نفر از نقشه کودتا خبر داشتند: فرماندهان چند یگان نظامی، رئیس شهربانی و «آیت الله بهبهانی که مسئول سازماندهی تظاهرات بود».<ref name=":0" />
این اسناد همچنین حکایت از آن دارد که پس از سرنگونی مصدق، پرداخت پول به محمد بهبهانی ادامه یافته است. در یک گزارش سیا به نقل از منابع نزدیک به [[فضل‌الله زاهدی|سرلشکر زاهدی]] - نخست وزیر جدید - نوشته شده که زاهدی در روز چهارم مهر ۱۰ هزار تومان (حدود یک هزار دلار) و یک هفته بعد پنج هزار تومان (حدود ۵۰۰ دلار) به بهبهانی داد «تا حسن‌نیت بهبهانی را حفظ کند و او را حامی دولت نگه دارد».<ref name=":0" />
== درگذشت ==
| |||