تفاوت میان نسخه‌های «رصدخانه مراغه»

| عرض‌جغرافیایی =

| طول‌جغرافیایی =

| اندازه تصویر =

| بخش = [[مراغه]]

| نام‌های قدیمی =

| نوع بنا =

| سال‌های مرمت =

| کاربری = اثر تاریخی

| کاربری کنونی =

| دیرینگی = دورهٔ [[هلاکوخان]]<ref>{{یادکرد وب|نشانی = http://www.mehrnews.com/news/1203748/ ‏|عنوان = رصدخانه مراغه ؛مراغه؛ یادگار پیشتازی ایران در ترویج علم و فرهنگ جهان|ناشر = ایسنا|تاریخ بازدید = ۲ آوریل ۲۰۱۷|تاریخ = ۱۶ آذر ۱۳۸۹}}</ref>

| شماره ثبت = 1675<ref>{{یادکرد وب|نشانی = https://www.tasnimnews.com/fa/news/1392/04/16/92502/ ‏|عنوان = ثبت رصد خانه مراغه از دوره ایلخانی در فهرست آثار ملی ایران|ناشر = ایسنا|تاریخ بازدید = ۲ آوریل ۲۰۱۷|تاریخ = ۱۶ تیر ۱۳۹۲ }}</ref>

| تاریخ ثبت ملی = 1364۱۳۶۴

| دوره ساخت اثر = سال [[657۶۵۷]]

| بانی اثر = [[هلاکو]]

| شماره ثبت یونسکو =

| تاریخ ثبت یونسکو =

| شماره تلفن =

| وبگاه =

'''نپاهش‌گاه<ref>{{یادکرد وب|نشانی = http://aramis2.obspm.fr/~heydari/dictionary/?static=staticIntroductionPersian&decorator=star ‏|عنوان = فرهنگ ریشه شناختی اخترشناسی-اخترفیزیک|ناشر = ایسنا|تاریخ بازدید = |تاریخ = }}</ref>(رصدخانهٔ) مراغه''' [[رصدخانه|رصدخانه‌ای]] بود که در دورهٔ [[هلاکوخان]] زیرنظر [[خواجه نصیرطوسی]] در شهر [[مراغه]] ساخته‌شد. این رصدخانه روی تپه‌ای در غرب مراغه در نزدیکی دو روستا به نام‌های ''طالب‌خان'' و ''حاجی‌کرد''<ref name="badkoobeie" /> قرار داشته‌است که [[دریاچهٔ ارومیه]] را می‌توان از دوردست از آنجا دید.<ref name="badkoobeie" /> امروزه تنها پی‌های بخش‌های مختلف و بخشی از [[سدس]]

]] سنگی آن باقی‌مانده‌است.

بنای رصدخانهٔ مراغه در سه‌شنبه [[۴ جمادی‌الاول]] [[۶۵۷ قمری]] ([[۱۶ اردیبهشت]] [[۶۳۸]]) برابر با شب تولد [[زینب]] دختر [[علی بن ابی‌طالب]] <ref name="badkoobeie" /> به سفارش خواجه نصیرالدین طوسی و به فرمان [[هولاکو]] -نوهٔ [[چنگیزخان]] مغول- آغاز شد. هولاکو برای نگهداری این سازمان پژوهشی موقوفه‌های ویژه‌ای درنظر گرفت. کتابخانه‌ای شامل ۴۰۰ هزار جلد کتاب و ابزارهای اخترشناسی، از جمله ذات‌الربع دیواری به شعاع ۴۳۰ سانتی‌متر، [[حلقه‌دار]] (ذات‌الحلق)، حلقهٔ انقلابی، حلقهٔ اعتدالی و حلقهٔ سموت نیز فراهم شدند. در همین‌جا بود که زیج ایلخانی به‌سال ۶۷۰ هجری (۱۲۷۶ میلادی) فراهم شد.

خواجه نصرالدین هر یک از دانشمندان را مسئول بخشی کرد که تبحر داشتند کرد و برای انتخاب آنها ملیت و مذهبشان را مدنظر قرار نداد.<ref name="badkoobeie" />

* ابوالفرج "«بارهبراوس"» شخصیت ممتاز مذهبی مسیحی

زمانی که خواجه نصرالدین نام این افراد ار برای همکاری به هولاکوخان و شمس‌الدین جوینی مشاور و بیتکچی وزیر، پیشنهاد داد آنها دلیل انتخاب تک تک دانشمندان را از خواجه نصیرالدین پرسید و پس از توضیحاتی که از سوی وی ارائه شد، هولاکوخان با حضور آنها در مجموعه رصدخانهٔ مراغه موافقت کرد.<ref name="badkoobeie">{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=بادکوبه‌ای هزاوه‌ای |نام=مصطفی |کتاب=خواجه نصرالدین طوسی | ناشر=شرکت توسعه کتابخانه‌های ایران |سال=زمستان ۱۳۸۹}}</ref>

در نتیجه این تقسیم‌بندی‌ها ۱- درس فلسفه که پیش از آن به صورت مخفیانه تدریس می‌شد مورد توجه قرار گیرد و علنی شود ۲- بیشتر طلاب به فلسفه و طب روی آوردند.<ref name="badkoobeie" /> و پس از اعتراض به اینکه چرا حقوق فقها و محدثین را کمتر از دیگران در نظر گرفته‌است. پاسخ داد: چون افراد به دلایل فطری به دنبال علوم مذهبی و فقهی می‌روند کارشان آسان است و کمتر کسی به دنبال علوم سخت و سنگین مانند نجوم و ریاضیات می‌رود و بعد از حملهٔ مغول ما نیاز به دانشمندان این علوم داریم.<ref name="badkoobeie" />

تپه رصدخانه مراغه دارای طول ۵۱۰ متر و عرض تقریبی ۲۱۷ متر و ارتفاع ۱۱۰ متر می‌باشد و دارای قسمتهای مختلف از جمله برج مرکزی رصدخانه، واحدهای مدور پنجگانه، کتابخانه<ref>{{یادکرد وب|نشانی = http://www.tishineh.com/touritem/842-9/1|عنوان = تپه رصدخانه، تیشینه}}</ref> و محلهٔ مسکونی دانشمندان، مسجد، مدرسه، چاه آب. کارگاه بزرگ دانشمندان (شاید آزمایشگاه)<ref name="badkoobeie" /> می‌باشد.

در تاریخ سلسله پادشاهی [[یوان]] در [[چین]] مندرج شده که برای تاسیستأسیس رصدخانه [[پکن]]، به سرپرستی [[کوئوشوچینگ]] منجم دربار، تعدادی ابزارهای رصدی از رصدخانه مراغه در [[ایران]] خریداری شده‌است. از جمله این ابزارها ذات الحلق، عضاده (الیدادآلیداد)، دو لوله رصد، صفحه‌ای با ساعتهای مساوی، کره سماوی، کره زمین، تورکتوم (نشان دهنده حرکت استوا نسبت به افق) هستند. چینیان لوله رصد را وانگ-تونگ نامیده‌اند. به گفته تاریخ سلسله پادشاهی یوان ایرانیان از این اختراع نه تنها برای رصد اجرام آسمانی، بلکه برای مشاهده دوردست‌ها، به ویژه در دریا سود می‌جسته‌اند. همین کتاب از حضور دانشمندان چینی به رهبری [[فائومون‌جی]] برای کارآموزی در رصدخانه مراغه خبر می‌دهد.<ref>ماهنامه پیام دریا، اختراعات و ابتکارات ایرانیان در پهنه ناوبری، دریانوردی و نجوم، نوشته جعفر سپهری</ref><ref>تاریخ صنعت و اختراعات، نوشته موریس داماس، چاپ امیرکبیر، بخش تاریخ چین.</ref>

* [http://www.iasa.ir/ آکادمی علوم فضایی ایران]

{{پانویس|۲}}