مردم مازندرانی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Yamaha5Bot (بحث | مشارکتها) جز v1.42b - اصلاح شده توسط ابزار تمیزکاری> (ارجاع تکراری) برچسب: WPCleaner |
Yamaha5Bot (بحث | مشارکتها) جز تجمیع ارجاع، + ماژول گروه‌بندی ارجاع با استفاده از AWB |
||
خط ۳۸:
دانشنامه ایرانیکا همچنین گزارش [[آریان (مورخ)]] یونانی در کتاب [[آناباسیس اسکندر]] و [[کوینت کورس]] را یکی از دلایل جدا بودن ساتراپ [[آمارد]]ها (در مرکز مازندران کنونی) با محل اسکان قوم تپور، تا پیش از یورش [[اسکندر مقدونی]] و در پی آن قدرت گیری [[اشکانیان]] می‌داند. چنانچه در هیچ‌یک از گزارش‌های جغرافی نگاران یونانی، نامی از قوم تپور بعنوان سکنه جنوب دریای کاسپین (هیرکانی) دیده نمی‌شود و چنانچه در منابع بالاتر ارائه شده است، جغرافی نگاری چون [[بطلمیوس]] این قوم را سکنه سرزمین‌های سکایی قید کرده است یا جغرافی نگرانی چون [[استرابو]] این قوم را سکنه سرزمینی در شرق [[هیرکانی]] و میان [[هیرکانی]] و سرزمین آریا ([[هرات]] باستان) قید کرده‌اند که سرزمین‌های یاد شده سرزمین‌های سکایی نشین بوده‌اند.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/iran-v2-peoples-pre-islamic apparently aligned with the Hyrcanii (the “Topeiri,” Arr., An. 3.8.4). Alexander later subdued them (Arr., An. 3.23.1-2; Polyb., 5.44.5; Curt., 6.4.24-25). A separate satrap administered them at the time of Alexander’s arrival, and this official was assigned the Caspian Mardi as well (Arr., An. 3.22.7, 24.3; 4.18.2).], IRANICAONlINE IRAN v. PEOPLES OF IRAN (2) Pre-Islamic</ref>
این واقعیت که قوم تپور پیش از قدرت گیری [[اشکانیان]] در بیرون از حاشیه جنوبی دریای کاسپین می‌زیسته، یافته تازه‌ای نیست. چنانچه [[یحیی ذکا]] در <کاروند [[کسروی]]> آورده است: آما، [[آمارد]]ان یا ماردان، در زمان لشکر کشی [[اسکندر مقدونی]] به ایران، این تیره در [[مازندران]] نشیمن می‌داشتند و آن هنگام هنوز قبایل [[تپوران]] به آنجا نیامده بودند ولی سپس چنان‌که از گفته‌های [[استرابو]] پیداست در [[آذربایجان]] و [[ارمنستان]] و [[پارس]] و دیگر جاها پراکنده شدند.<ref name=ToolAutoGenRef3>ایران باستان [[مادها]] و [[آمردها]]. کاروند کسروی، مجموعه مقاله‌ها و رساله‌های [[احمد کسروی]]، به‌کوشش [[یحیی ذکا]]</ref>
=== نقش کمانداران تپوری در جنگ گوگمل و در سپاه داریوش سوم هخامنشی ===
خط ۴۶:
==== اخراج [[آمارد]]ها و ورود قوم تپور به حاشیه جنوبی دریای کاسپین ====
[[پرونده:Greco-BactrianKingdomMap.jpg|بندانگشتی|چپ|250px|نقشه [[دولت یونانی بلخ]] همزمان با شاهنشاهی اشکانیان و پس از اخراج قوم [[آمارد]] از حاشیه جنوبی کاسپین. نام سرزمین Tapuria در جنوب دریای کاسپی دیده می‌شود.]]
پس از قدرت گیری اشکانیان، در دوران [[فرهاد یکم]] اشکانی، فرهاد به [[آمارد]]ها حمله کرد و پس از شکست آنان، قوم آمارد وادار به کوچ اجباری به بیرون از حاشیه جنوبی [[دریای کاسپین]] شدند.<ref name=ToolAutoGenRef2>[[:en:Phraates I|At beginning of his reign Phraates I directed his arms towards territory inhabited by Amardians, a poor but warlike people, who appear to have occupied eastern portion of the Elburz range, south of the Caspian Sea, what is probably today immediately south of Māzandarān and Astarabad. The reduction of these fierce mountaineers is likely to have occupied him for some years, since their country was exceedingly strong and difficult]] Rawlinson 1875, p. 36</ref>
کوچ گسترده دسته‌های قوم تپور و جایگزین شدن این قوم سکایی در حاشیه جنوبی دریای کاسپین به شکل گیری سرزمین [[تپورستان]] منجر شد. چنانچه بعدها از سرزمین تپورستان در نقشه‌های جغرافیایی یونانی و رومی و گزارش مورخان یونانی و رومی، چه در دوران اشکانیان و چه در دوران ساسانیان می‌توانیم ببینیم. مانند تصویر نقشه‌ای از قلمرو [[دولت یونانی بلخ]] که ارائه شده است؛ که در پی شکست اشکانیان از دولت یونانی بلخ، [[تپورستان]] باستان ([[TAPURIA]]) و [[خراسان]] باستان ([[TRAXIANE]]) برای مدتی در تصرف دولت یونانی بلخ مانده بود. پس از حمله عرب‌ها و اشغال ایران بدست عرب‌ها، تپورستان در نوشته‌ها و منابع ایرانی و عربی به طبرستان معرب گشت و پسوند نام بسیاری از بزرگانش، طبری بود، چون محمد بن جریر طبری و ابن ربن طبری و مازیار بن قارن طبری و فضل بن قارن طبری و …
خط ۶۷:
"town of Amul on the Amu Darya and the Amul in Mazanderan, Iran, both of which may be traced back to the migration of an Iranian tribe called Amardi or Mardi "</ref>.
در کتاب [[تاریخ ایران کمبریج]] جلد سوم در صفحه ۷۶۶ چاپ ۱۹۸۳، [[آماردها]] قومی خوانده شده‌اند که تا دوران [[فرهاد یکم]] [[اشکانی]] در منطقه [[آمل]] مازندران میزیستند و فرهاد یکم بخشی از این قوم را به منطقه [[دربند]] در قفقاز کوچاند و باقیمانده آنها با قوم [[سکایی]] [[قوم تپور|تپور]] که ، از [[پرثوه]] (Parthyene) به مناطق مرکزی جنوب [[دریای کاسپین]] ([[مازندران]] کنونی) کوچانده شده بودند ، آمیخته شده و قومیت [[مازندران]] ([[تپورستان]]) را تشکیل دادند .<ref name="histcam1" />
راویلسون نیز به حمله [[فرهاد یکم]] اشکانی، به قلمرو آماردها در [[مازندران]] امروزی و نواحی شرقی البرز پرداخته و از اخراج و کوچ اجباری قوم آمارد بدست فرهاد یکم خبر داده است.<ref
[[یحیی ذکا]] در <کاروند [[کسروی]]> آورده است: آما، [[آمارد]]ان یا ماردان، در زمان لشکر کشی [[اسکندر مقدونی]] به ایران، این تیره در [[مازندران]] نشیمن می‌داشتند و آن هنگام هنوز قبایل [[تپوران]] به آنجا نیامده بودند ولی سپس چنان‌که از گفته‌های [[استرابو]] پیداست در [[آذربایجان]] و [[ارمنستان]] و [[پارس]] و دیگر جاها پراکنده شدند.<ref
| |||