جمهوری شورایی سوسیالیستی ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

By the Chairman of the Revolutionary War Council of the Republic to the Red Army and the Red Navy, June 15, 1920, No.229, Moscow</ref> با توافق رهبران نهضت جنگل و بلشویکها، یک هیئت با اعضای ایرانی و روس به نام '''روکم''' (مخفف واژه روسی رولوسیونی کمیتت: کمیته انقلاب) رهبری جنبش را در رشت به دست گرفت. هیئت دولتی انقلابی شکل گرفت که در آن میرزا کوچک خان مقام‌های سرکمیسر و کمیسر جنگ را بر عهده داشت. میرزا کوچک خان با تبلیغات کمونیستی موافق نبود و مدتی بعد کمیتهٔ مرکزی [[حزب کمونیست ایران (دهه ۱۹۲۰)|حزب کمونیست ایران]] که در [[انزلی]] تشکیل شده بود، به این دلیل او را برکنار کرد. میرزا به نشانهٔ قهر رشت را به قصد فومن ترک کرد. سپس کمیته‌ای از سران حزب کمونیست، [[خالو قربان]] و [[احسان الله خان]] تشکیل شد که با کمک مأموران شوروی علیه میرزا و طرفدارانش در ۶ مرداد ۱۲۹۹ کودتا کردند. دو روز بعد هیئت با حمایت ارتش سرخ دولت جدیدی را به ریاست احسان الله خان شکل داد. این دولت اقداماتی افراطی نظیر مصادرهٔ اموال ملاکین و دولتی کردن زمین‌های وقفی را انجام داد که موجب نارضایتی مردم شد. نتیجتاً دولت مرکزی با کمک انگلیسی‌ها رشت را تصرف کرد. در پی برگزاری کنگره ملل شرق در باکو و بروز اختلاف در حزب کمونیست، کمیته مرکزی جدیدی به رهبری [[حیدرخان عمو اوغلی]] تشکیل شد و خواهان همکاری با میرزا و جنگلی‌ها شد. دولت کودتا مجدداً رشت را تصرف کرد و احسان الله خان دولت جدیدی بدون شرکت اعضای حزب کمونیست تشکیل داد و خواهان همکاری با میرزا شد. حیدرخان در اوایل سال ۱۳۰۰ شمسی وارد گیلان شد و با سران نهضت توافق کرد که دولت جدیدی به ریاست میرزا تشکیل شود و کشورهای خارجی در امور داخلی ایران دخالت نکنند، و بلشویک‌ها برای جلوگیری از سقوط گیلان به دست قوای دولت مرکزی به نهضت یاری برسانند.<ref name="جهان">{{یادکرد وب |نویسنده = شاپور رواسانی |نشانی= http://lib.eshia.ir/23019/1/5109|عنوان=نهضت جنگل | ناشر =دانشنامه جهان اسلام |تاریخ = |تاریخ بازبینی=25 نوامبر 2014}}</ref> سران نهضت جنگل '''دولت جمهوری شورایی گیلان'''<ref name="Abrahamian"/> (جمهوری گیلان<ref name="bahar">محمدتقی بهار: تاریخ احزاب سیاسی، تهران، ۱۹۴۴، صفحات ۱۶۶ و ۱۶۷</ref> یا جمهوری شورائی گیلان<ref>http://books.google.com/books?id=J5U3AAAAIAAJ&lpg=PA311&ots=Sad0OlyzqI&dq=schapour%20ravasani&pg=PA310#v=onepage&q&f=false</ref><ref name="zabih">[[سپهر ذبیح]]: حزب کمونیست ایران/شوروی/جنبش گیلان. صفحهٔ ۴۹</ref><ref name = "Iranica">{{یادکرد دانشنامه | نام خانوادگی = Dailami| نام = Pezhmann | پیوند نویسنده = پژمان دیلمی| مقاله = {{unicode|JANGALI MOVEMENT}} | دانشنامه = [[ایرانیکا|Encyclopædia Iranica]]| سال = ۲۰۱۲| صفحه = ۸۶۱–۸۶۲| نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/jangali-movement| تاریخ بازبینی =۲۰۱۲-۲۸-۰۵ |زبان=en}}</ref>) را در ۱۳ مرداد ۱۳۰۰ تشکیل دادند که در آن میرزا سر کمیسر و کمیسر مالی، حیدرخان کمیسر خارجی، و خالوقربان کمیسر جنگ را بر عهده داشتند. وظیفه این دولت سازمان دادن انقلابیان و استفاده از گیلان برای حمله به تهران و تضعیف دولت مرکزی برای سرکوبی نهضت جنگل بود. این دولت با دول روسیه و انگلستان مخالف بود. این دولت دچار اختلاف بود و دارای چهار دستهٔ مختلف بود که با هم رقابت می‌کردند. در ۶ مهر ۱۳۰۰ تنی چند از هواداران میرزا بدون اطلاع او به جلسه اعضای دولت در ملاسرا حمله کرده و عده‌ای از جمله حیدرخان را به قتل رساندند. این رخداد باعث بروز نزاع مسلحانه بین گروه‌های مختلف نهضت شد و منجر شد قوای دولت مرکزی به رهبری [[رضاخانرضاشاه میرپنجپهلوی]] با حمایت تسلیحاتی و حضور افسران [[مردم انگلستان|انگلیسی]] گیلان را به سادگی تصرف کنند. رشت در ۲۲ مهر ۱۳۰۰ به تصرف نیروهای دولتی درآمد و میرزا و یارانش به تعقیب و گریز در جنگل‌ها ادامه دادند تا این که میرزا در ۱۱ آذر ۱۳۰۰ در خلخال که در راه رسیدن به عظمت خاله که همیشه از او حمایت میکرد بود که در بوران و برف جان سپرد و کشته شد و نزاع نظامی خاتمه پیدا کرد.<ref name="جهان"/>