خانقاه: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Safibot (بحث | مشارکت‌ها)
جز ←‏بررسی معنائی: حذف پیوند تاریخ (سال‌ها و روزهای خورشیدی) با استفاده از AWB
عبادان نام قدیم آبادان است وبدلیل نزدیک بودن آن به بصره شاگردان حسن بصری دربصره و ونزدیکی آن که عبادان(آبادان کنونی) بود خانقاه ساختند.
خط ۱۲:
در سرتاسر جهان اسلام، بخصوص مناطق تأثیر یافته از اسلام ایرانی، خانقاه‌ها وجود داشته و اکنون کم و بیش وجود دارند. از [[آسیای مرکزی]] و سراسر [[خاورمیانه]] گرفته تا [[شمال آفریقا]] و [[شبه قاره هند]] آثاری از آنها باقی‌مانده‌است. شاید بتوان گفت تأسیس خانقاه‌ها مرهون طریقت کرامیّه و سرسلسله آن [[محمد بن کرام|ابوعبدالله محمد ابن کرام]](۲۵۵ قمری) می‌باشد اما قرن چهارم قمری آغار به کار رسمی خانقاه‌ها در [[خراسان بزرگ|خراسان]] است، اما اصطلاح «زاویه» و «رباط» از زمان [[خلافت عباسیان|خلافت اسلامی]] در قرن اول متداول بوده و به قرارگاه‌ها و استراحتگاه‌های مرزی اطلاق می‌شد. در [[امپراتوری عثمانی]] هرچند اصطلاح زاویه برای خانقاه‌ها استفاده می‌شد، ولی از آن زمان به بعد بطور عمده خانقاه‌ها بنام «تکه» نامیده شدند.
 
هرچند تاریخ دقیق پیدایش خانقاه‌ها مشخص نیست، ولی هسته اولیه آنها از مجالس ذکر زهاد و عرفایی که در یک مجلس دور هم به عبادت و [[ذکر]] مشغول می‌شدند تشکیل شده‌است. شاید بتوان گفت اولین آثار اینگونه مجالس در [[بصره]] بوده و در [[قوت القلوب]] اثر [[ابوطالب مکی]] آمده است که مجالس ذکر در منزل [[حسن بصری]] (۲۵۸ قمری) تشکیل می‌شده و اشخاصی مانند ایوب سختیانی و مالک دینار و محمد واسع در این مجالس حضور داشته و ادامه دهنده جلسات بوده‌اند. در این زمان هنوز اطلاق کلمه خانقاه و صوفی به این مکان و اشخاص متداول نبوده‌است. از این حلقه، عبدالواحد ابن زاید، رباط عٌبادان(آبادان کنونی) را دردرنزدیکی بصره پایه‌گذاری کرد که افرادی مانند [[سلیمان دارانی]] و [[بشر حافی]] و [[سری سقطی]] (۲۴۴قمری) در این رباط اقامت و به سیر و سلوک مشغول بودند. برای اولین بار، در نوشته‌های ابن حوقل، ساکنین رباط عبادان(آبادان) را صوفی نامیده است و نیز کلمه «دویره» برای نخستین بار به محفل [[عبدالرحمان سلمی]] (۴۱۲ قمری) و بعداً به محل درس و زندگی [[ابوسعید ابوالخیر]] اطلاق شده‌است. برای توصیف محل زندگی و مقبره [[بایزید بسطامی]] (۲۶۰ قمری) و [[سهل تستری]](۲۸۲ قمری) از کلمه «صومعه» استفاده شده‌است.<ref>دانشنامه ایرانیکا</ref>
 
هرچند پیدایش اولیه خانقاه‌ها از خراسان بود، ولی در اکثر شهرهای ایران و خاورمیانه و شمال هند نیز گسترش یافته‌است. در دوره [[ایلخانی]] ساخت خانقاه‌ها رشد بیشتری گرفته و بناهایی مثل [[شنبغازان]] و [[ربع رشیدی]] در آذربایجان از آن جمله است.<ref name="DE">دانشنامه جهان اسلام ۱</ref>