ویکی‌پدیا

اسید: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
Shahrzad7731 (بحث | مشارکت‌ها)
۳ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
Arisharrnajafi (بحث | مشارکت‌ها)
۴ ویرایش‌ها
خط ۱۵:
'''لوییس''': اسیدها موادی هستند که در واکنش‌های شیمیایی پیوند داتیو می‌پذیرند. بازها موادی هستند که در واکنش‌های شیمیایی پیوند داتیو می‌دهند. تعریف لوییس را با نظریه [[اوربیتال مولکولی]] هم می‌توان بیان کرد. به طور کلی، اسید می‌تواند یک جفت الکترون از بالاترین اوربیتال خالی در پایین اوربیتال خالی خود دریافت کند. این نظر را [[گیلبرت لوییس]] مطرح کرد. با اینکه این تعریف گسترده‌ترین تعریف است. تعریف لوری-برونستد کاربرد بیشتری دارد. با استفاده از این تعریف می‌توان میزان قدرت یک اسید را هم مشخص نمود. از این مفهوم در [[شیمی آلی]] هم استفاده می‌شود (مثلاً در [[کربوکسیلیک اسید]]).
 
در مقابل، [[قلیا|بازها]] موادی با مزهٔ [[گس]]-تلخ هستند. حالتی مانند [[صابون]] در تماس با دست دارند، شناساگرها را تغییر رنگ می‌دهند و اسیدها را خنثی می‌کنند. اگر یک اسید و یک باز با هم واکنش بدهند آب و نمک تولید می شودمی‌شود (نمک‌ها خود از یک فلز و یک نافلز تشکیل شده‌اند).
 
== نام‌گذاری ==
اسیدها بر اساس [[آنیون]] (نافلز)هایشان نام گذاری می‌شوند. پسوند یونی را حذف و با پسوندی جدید جایگزین می‌کنیم (گاهی اوقات پیشوند)، طبق جدول زیر. برای مثال، HCl دارای آنیون [[کلرید]] است، پس پسوند -ید را حذف گرده و به صورت [[هیدروکلریک اسید]] در می‌آوریمدرمی‌آوریم. باید توجه داشت HCl در حالت گازی هیدروژن کلرید و در حالت محلول هیدروکلریک اسید خوانده میشودمی‌شود این قانون در مورد موارد مشابه نیز صادق است
 
[[اسید معدنی|اسیدهای معدنی]] ی بدون اکسیژن طبق دستور زیر نام گزارینام‌گزاری می‌شوند.
* هیدرو+نام نافلز+یک+اسید (مانند HCl هیدروکلریک اسید)
اسیدهای معدنی اکسیژن دار طبق دستور زیر نام‌گذاری می‌شوند:
خط ۲۶:
اگر نا فلز با دو ظرفیت متفاوت دو اکسید متفاوت تولید کند، در اسیدی که ظرفیت نا فلز کمتر است با لفظ (و) و در اسیدی که ظرفیت نا فلز بیشتر است با لفظ (یک) خوانده می‌شود؛ مانند H<sub>3</sub>PO<sub>3</sub> فسفرو اسید و H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub> فسفریک اسید.
 
[[اسید آلی|اسیدهای آلی]] نیز طبق دستور زیر نام گزارینام‌گزاری می‌شوند:
* نام آلکان‌های هم کربن+وییک+اسید (مانند HCOOH متانوییک اسید)
 
خط ۹۰:
[[اسید قوی|اسیدهای قوی]] دارای مقدار بزرگی برای ''K''<sub>a</sub> هستند (یعنی واکنش تعادلی به سمت راست پیشروی می‌کند و اسید تقریباً به طور کامل به H<sub>۳</sub>O<sup>+</sup> و A<sup>-</sup> تفکیک می‌شود).
 
[[اسید ضعیف|اسیدهای ضعیف]] دارای مقدار کوچکی برای ''K''<sub>a</sub> هستند (یعنی مقدار چشمگیری از HA و A<sup>−</sup> و مقداری متعادلی از H<sub>۳</sub>O<sup>+</sup> در انتهای واکنش باقی می‌ماند؛ اسید به طور جزئی واکنش می‌دهد). برای مثال ''K''<sub>a</sub> برای استیک اسید برابر ۱٫۸ x ۱۰10<sup>-۵</sup> است. تمام اسیدهای آلی اسیدهای ضعیف هستند. [[نیتریک اسید]]، [[سولفوریک اسید]]، و [[پرکلریک اسید]] همه اسیدهای قوی هستند در حال که [[نیترو اسید]] و [[سولفورو اسید]] و [[هیپوکلرو اسید]] ضعیف هستند.
* قدرت یک اسید را با [[ثابت تفکیک اسیدی]] (''K''<sub>a</sub>) و یا هم‌ارزش آن p''K''<sub>a</sub> می‌سنجند، (p''K''<sub>a</sub>= - log(''K''<sub>a</sub>)).
* [[pH]] یک محلول معیاری برای تعیین غلظت هیدرونیوم است.
خط ۹۹:
اسیدهای تک پروتونی تنها یک واکنش تکفکیک دارند و فقط یک ثابت تفکیک اسید دارند:
{{چپ‌چین}}
:::::HA(aq) + H<sub>۲</sub>O(l) {{unicode|⇌}} H<sub>۳</sub>O<sup>+</sup>(aq) + A<sup>−</sup>(aq) &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; ''K''<sub>a</sub>
{{پایان چپ‌چین}}
 
یک اسید دوپروتونی (در این جا آن را با H<sub>۲</sub>A نشان می‌دهیم) بسته به مقدار pH می‌تواند یک یا دو واکنش تکفکیک داشته باشد. هر واکنش یک ثابت تفکیک اسید دارد، K<sub>a۱a1</sub> و K<sub>a۲a2</sub>:
{{چپ‌چین}}
 
:::::H<sub>۲</sub>A(aq) + H<sub>۲</sub>O(l) {{unicode|⇌}} H<sub>۳</sub>O<sup>+</sup>(aq) + HA<sup>−</sup>(aq) &nbsp; &nbsp; &nbsp; ''K''<sub>a۱a1</sub>
 
:::::HA<sup>−</sup>(aq) + H<sub>۲</sub>O(l) {{unicode|⇌}} H<sub>۳</sub>O<sup>+</sup>(aq) + A<sup>۲−</sup>(aq)&nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; ''K''<sub>a۲a2</sub>
{{پایان چپ‌چین}}
 
ثابت تفکیک اولی همواره بیشتر از دومی است، یعنی ''K''<sub>a۱a1</sub>> ''K''<sub>a۲a2</sub>. برای مثال [[سولفوریک اسید]] (H<sub>۲</sub>SO<sub>۴</sub>) می‌تواند یک پروتون بدهد و به آنیون [[بی‌سولفات]] (HSO<sub>۴</sub><sup>−</sup>) تبدیل شود. هنگامی که ''K''<sub>a۱a1</sub> بسیاز بزرگ باشد، در این صورت می‌تواند دومین پروتون خود را بدهد و به آنیون [[سولفات]] (SO<sub>۴</sub><sup>۲−</sup>) تبدیل شود. (SO<sub>۴</sub><sup>۲−</sup>) هم مقدار متوسطی دارد. مقدار بزرگ ''K''<sub>a۱a1</sub> در اولین تفکیک باعث می‌شود که سولفوریک اسید، اسیدی قوی باشد. همانند این، مقدار کوچک [[کربنیک اسید]] (H<sub>۲</sub>CO<sub>۳</sub>) می‌تواند اولین پروتون را بدهد و به آنیون [[بی‌کربنات]] (HCO<sub>۳</sub><sup>−</sup>) تبدیل شود و دومین پروتون را بدهد و به [[کربنات]] (CO<sub>۳</sub><sup>۲−</sup>) تبدیل شود. هر دو مقدار ''K''<sub>a</sub> کوچک هستند اما داریم ''K''<sub>a۱a1</sub>> ''K''<sub>a۲a2</sub>.
 
یک اسید سه‌پروتونی (H<sub>۳</sub>A) می‌تواند یک یا دو یا سه پروتون بدهد و سه مقدار ثابت تفکیک برای آن وجود دارد، به طوری که ''K''<sub>a۱a1</sub>> ''K''<sub>a۲a2</sub>> ''K''<sub>a۳a3</sub>>:
{{چپ‌چین}}
:::::H<sub>۳</sub>A(aq) + H<sub>۲</sub>O(l) {{unicode|⇌}} H<sub>۳</sub>O<sup>+</sup>(aq) + H<sub>۲</sub>A<sup>−</sup>(aq) &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; ''K''<sub>a۱a1</sub>
 
:::::H<sub>۲</sub>A<sup>−</sup>(aq) + H<sub>۲</sub>O(l) {{unicode|⇌}} H<sub>۳</sub>O<sup>+</sup>(aq) + HA<sup>۲−</sup>(aq) &nbsp; &nbsp; &nbsp; ''K''<sub>a۲a2</sub>
 
:::::HA<sup>۲−</sup>(aq) + H<sub>۲</sub>O(l) {{unicode|⇌}} H<sub>۳</sub>O<sup>+</sup>(aq) + A<sup>۳−</sup>(aq) &nbsp; &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ''K''<sub>a۳a3</sub>
{{پایان چپ‌چین}}
 
خط ۱۷۷:
{{پانویس}}
* پاکروح، بهزاد- اسیدها و بازها -انتشارات اندیشه سرا-۱۳۸۵خ.
* Zumdahl, Chemistry, ۴th4th Edition.
* شیمی ۲ پیش دانشگاهی
 
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/اسید»