آماردیان: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Amir hp596 (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز ربات ردهٔ همسنگ (۳۰) +مرتب+تمیز (۱۴.۹ core)+اصلاح ارجاع لاتین: + رده:مردمان باستانی ایران+رده:کوچ‌گردان ایرانی‌تبار |
||
خط ۱:
{{تاریخ طبرستان}} {{تاریخ گیلان}}
'''آمارد'''، '''اَمراد'''، '''آمار''' یا '''مرداها''' (به [[زبان سکایی]]: ''آمارد، Amard''؛ به [[زبان پهلوی]]: ''آمویی، Amui'') یا امارادان،[[قوم
مازندران به سکونت آماردها در آن منطقه برمیگردد <ref>
R.N. Frye, Ancient Central Asian History Notes,” Proceedings of the Second European Congress of Iranian Studies, (ISMEO, Rome), 185-90. Pg 188: "town of Amul on the Amu Darya and the Amul in Mazanderan, Iran, both of which may be traced back to the migration of an Iranian tribe called Amardi or Mardi "
خط ۸:
Kuhrt, Amélie (2007). The Persian Empire: A Corpus of Sources of the Achaemenid Period. London: Routledge. ISBN 0-415-43628-1."For the Persian tribe of the Mardi, see 3, no.5. 3", pg 98.
"town of Amul on the Amu Darya and the Amul in Mazanderan, Iran, both of which may be traced back to the migration of an Iranian tribe called Amardi or Mardi "</ref>.
در کتاب [[تاریخ ایران کمبریج]] جلد سوم در صفحه ۷۶۶ چاپ ۱۹۸۳،
[[آماردها]] قومی خوانده شده‌اند که تا دوران [[فرهاد یکم]] [[اشکانی]] در منطقه [[آمل]] مازندران میزیستند و فرهاد یکم بخشی از این قوم را به منطقه [[دربند]] در قفقاز کوچاند و باقیمانده آنها با قوم [[سکایی]] [[قوم تپور|تپور]] که ، از [[پرثوه]] (Parthyene) به مناطق مرکزی جنوب [[دریای کاسپین]] ([[مازندران]] کنونی) کوچانده شده بودند ، آمیخته شده و قومیت [[مازندران]] ([[تپورستان]]) را تشکیل دادند .<ref name="histcam1">{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=Yarshater |نام= E. | پیوند نویسنده = احسان یارشاطر |کتاب=The Cambridge History of Iran:Seleucid Parthian :Amardi (mardi) continued to inhabit the Amul region although Phratees I had transported some to guard the Caspian Gates of Media. They were , however , mingled with the Tapurians who had been transported there from Parthyene .| پیوند= http://books.google.com/books?id=y7IHmyKcPtYC&lpg=PP1&pg=PA766#v=onepage&q&f=false | جلد = Volume 3 (1) |ناشر=Cambridge University Press, |سال=۱۹۸۳}}</ref>
راویلسون نیز به حمله [[فرهاد یکم]] اشکانی، به قلمرو آماردها در [[مازندران]] امروزی و نواحی شرقی البرز پرداخته و از اخراج و کوچ اجباری قوم آمارد بدست فرهاد یکم خبر داده است.<ref>[[:en:Phraates I|At beginning of his reign Phraates I directed his arms towards territory inhabited by Amardians, a poor but warlike people, who appear to have occupied eastern portion of the Elburz range, south of the Caspian Sea, what is probably today immediately south of Māzandarān and Astarabad. The reduction of these fierce mountaineers is likely to have occupied him for some years, since their country was exceedingly strong and difficult]] Rawlinson 1875, p. 36</ref>
[[یحیی ذکا]] در <کاروند [[کسروی]]> آورده است: آما، [[آمارد]]ان یا ماردان، در زمان لشکر کشی [[اسکندر مقدونی]] به ایران، این تیره در [[مازندران]] نشیمن می‌داشتند و آن هنگام هنوز قبایل [[تپوران]] به آنجا نیامده بودند ولی سپس چنانکه از گفته‌های [[استرابو]] پیداست در [[آذربایجان]] و [[ارمنستان]] و [[پارس]] و دیگر جاها پراکنده شدند.<ref>ایران باستان [[مادها]] و [[آمردها]]. کاروند کسروی، مجموعه مقاله‌ها و رساله‌های [[احمد کسروی]]، به‌کوشش [[یحیی ذکا]]</ref>
آماردها
واژه گیل‌مرد که به بیشتر ساکنین بومی استان [[گیلان]] اطلاق می‌شود از ترکیب واژه‌های گیل و آمارد می‌باشد که از اخلاف اقوام گیل و آمارد می‌باشند. همچنین نام شهر [[آمل]] را دگرگون‌شده نام آمارد دانسته‌اند و بعدها واژه آماردها به سبب کثرت تلفظ به آمول، آملد، آمرد و آمل بدل شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Amard|نشانی=http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Amard&oldid=433828009|تاریخ بازبینی=۱۲ ژوئن ۲۰۱۱|نویسنده=جمعی از کاربران ویکی‌پدیا|زبان=انگلیسی}}</ref>
== پیشینهٔ تاریخی ==
[[پرونده:Persian brick fragment from Marlik 2 REM.JPG|بندانگشتی|راست|120px| کتیبه‌ای از [[مارلیک]]، که از بقایای [[آمادای
[[پرونده:Gold cup kalardasht.jpg|بندانگشتی|راست|120px| [[جام کلاردشت]]، از بقایای آماردها در [[کلاردشت]]، [[مازندران]].]]
مردم این قبیله پیش از ورود اقوام
== عقیدهٔ مورخان ==
[[پرونده:Map of the Achaemenid Empire fa.jpg|255px|چپ|بندانگشتی|آماردها در زمان حکومت هخامنشیان، اولین قوم مستقل ایرانی]]
[[دیاکونوف]] نام قدیم آمارد را
طبق تحقیقات باستان‌شناسی، استان‌های ساحلی [[دریای خزر]] احتمالاً از ۷۵٬۰۰۰ سال پیش محل زیست انسان بوده‌است. در ۱۳۳۰ ه. ش. [[کارلتون کون]]، باستان‌شناس آمریکایی، اسکلت‌هایی از [[انسان نئاندرتال]] را که ظاهراً نیای کهن اقوام ساکن کرانه دریای خزر بوده‌است، در غارهای [[هوتو]] و [[کمربند]] واقع در مغرب [[بهشهر]] کشف کرد.
از جملهٔ این اقوام هرکانیان در [[گرگان]]، [[تپورها|تپوران]] در منطقهٔ کوهستانی البرز، و مَرداها به مرکزیت [[آمل (شهردژ)|آمل]] ، و کادوسیان در غرب دریای خزر و مادها در جنوب [[البرز]] شرق [[زاگروس]] ساکن بودند. آماردها که کشورشان میان اراضی ورکانه و کادوس نشان داده شده ظاهراً قومی مزبور
== اسطوره‌های ایرانی ==
در اساطیر ایرانی از پیکار میان آریاییان و دیوان اشاره به این قوم در این ناحیه شده‌است<ref>. حکیمیان، ۱۷، خواندمیر، ۲/۴۰۴، رابینو، ۵۸ابن‌اسفندیار، ۱۸۱، زرین‌کوب، ۵۴۶، اقبال، ۴۰، رابینو، ۷۰، بارتولد، ۲۴۳، کرزن، ۲/۶۰۹؛ محبوبی اردکانی، ۴۱، فرهنگ جغرافیایی ایران، ۳/۲۵، کرزن، ۱/۵۰۲-۵۰۳؛ بارتولد، ۲۴۳-۲۴۴</ref> به گفتهٔ مورخان امروزی
== نظر نویسندگان ایرانی ==
خط ۳۵:
* یحیی ذکاء در «کاروند کسروی» آورده‌است: آما، آماردان یا ماردان، در زمان لشکرکشی اسکندر مقدونی به ایران، این تیره در مازندران نشیمن می‌داشتند و آن هنگام هنوز قبایل [[تپوران]] به آنجا نیامده بودند، ولی سپس چنانکه از گفته‌های [[استرابون]] پیداست در [[آذربایجان]] و [[ارمنستان]] و [[پارس]] و دیگر جاها پراکنده شدند.<ref>ایران باستان [[مادها]] و [[آمردها]]</ref>
مرزهای چهارگونه سرزمین مردها بدین‌گونه بود، از مشرق به مرز [[هیرکانه]]<ref>ورگانا، هیرگانا، [[گرگان]]</ref> و قسمتی به [[پارت]]، [[خراسان]]، از شمال به دریاچه[[کاسپین]]<ref>دراکسپین، کاسو، کازاک (قزّاق)</ref> و از مغرب تا آن دست [[لنکران]]<ref>یا [[قفقاز]]</ref> و از جنوب شرقی به کومیسین<ref>قومس، [[دامغان]]</ref> و از جنوب [[ری]]<ref>رکا، رک، رغه</ref> و جنوب غربی به کسپین<ref>[[قزوین|Qazvin]]</ref> و سرزمین [[مدی]] مرز مشترک داشت. «وی در جای دیگر می‌نویسد: در حدود چهار هراز سال پیش از میلاد انبوهی از مردم [[هندواروپایی]] در مسیر مهاجرت خود به سمت [[هندوکش]] و دسته‌ای به سوی [[فلات ایران]] سرازیر و چون از خاک [[گرگان]]<ref>ورکانا</ref> گذشتند و به سرزمین [[مَردها]] رسیدند، منطقه را سبز و خرم یافته، رحل اقامت افکندند؛ آنان میزبانان را دوا، بربر و تور نامیدند». در این مختصر مجال نقد و بررسی موارد مذکور نیست. عقب‌مانده بودن تپورها و آماردها نسبت به آریایی‌های مهاجر و یا القاب دوا، تور و بربر، هم از نظر زبانشناسی و هم از نظر تاریخی جای تامل و نقد دارد.
* [[پورداود]] نوشته‌است: «آمیانوس Ammianus در حدود سال ۳۶۰ میلادی کتاب خود را نوشت: وی و چند تن دیگر در طی جغرافیا و تاریخ روزگار هخامنشی و [[اسکندر]] و [[سلوکیه]] و [[اشکانیان]] و [[ساسانیان]] از قومی به نام [[مردوی]] Mardoi یا آمردی Amardoi یاد می‌کنند که در سواحل [[دریای خزر]] میزیستند و تیره‌ای از همین مردم در [[آسیای مرکزی]]، نزدیکی [[مرو]] رود جیحون (آمویه) بسر می‌بردند.»
[[پرونده:PG NSW Image jpeg.jpg|150px|بندانگشتی|راست|آماردها در کرانه‌های [[دریای خزر|دریای آمارد]] در نقشه‌ای [[فرانسه|فرانسوی]] دیده می‌شوند.]]
او در ادامه می‌نویسد: «نام شهر آمل یادگاری است از همین قوم که نام خود را به این سرزمین داده‌اند»<ref>همانطور که گفته شد این آمل در مرز کشور [[ماد]] و [[آشور]] قرار داشت.</ref>
[[هرودوت]] در کتاب تواریخ در توضیح عایدات [[داریوش]] از ممالک و اقوام زیر نفوذ، از اقوام تیبارین‌ها، ماکروین‌ها، موزیکان‌ها و ماردها (آمرد) نام برده‌است.
خط ۴۷:
در جنگ [[گوگمل]] در قلب قشون، [[داریوش سوم]] با تمام خانواده و نجبای ایرانی جای داشت که جنگ آوران هندی، کاری، آناپاست Anapast و تیراندازان ماردی گرداگردش صف بسته بودند.
شواهد دیگری از قدرت جنگندگی این قوم در نبردهای [[ترموپیل]]، [[گوگمل]] و نیز دیگر نبردها با [[سارد
{{-}}
== جستارهای وابسته ==
{{درگاه|طبرستان|گیلان|ماد|تاریخ}}
سطر ۶۷ ⟵ ۶۵:
* [http://iranatlas.info/regional%20prehistoric/marlik/amardian.htm آماردها]
== پیوند به بیرون ==
{{مردمان ایرانی‌تبار}}
{{پیش از پادشاهی ماد}}
{{کشورهای شاهنامه}}
{{تاریخ-خرد}}
سطر ۷۹ ⟵ ۷۸:
[[رده:تاریخ طبرستان]]
[[رده:عشایر اوراسیا]]
[[رده:کوچ‌گردان ایرانی‌تبار]]
[[رده:مردمان باستانی]]
[[رده:مردمان باستانی ایران]]
| |||