خاله سوسکه: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز ←جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباهیاب]]: اﺧﻼﻗﻲ⟸اﺧﻼﻗی، آﻣﻮزﺷﻲ⟸آﻣﻮزﺷی، |
Yamaha5Bot (بحث | مشارکتها) جز اصلاح نویسه عربی، + ویرایش با ماژول ابرابزار با استفاده از AWB |
||
خط ۱:
'''خاله سوسکه''' نام یک [[متل (قصه)|متل]] [[ایران|ایرانی]] است و در مورد [[سوسک|سوسکی]] است که برای سفر به [[همدان]] دچار مشکلاتی میشود.<ref name="پک|اعظم مختاری|۱۳۹۰|ک=مهرنیوز">{{پک|اعظم مختاری|۱۳۹۰|ک=مهرنیوز}}</ref> او در پاسخ به [[خواستگاری|خواستگارهای]] متعدد خود در پایان با «آقا[[موش|موشه]]» ازدواج میکند.<ref name="ReferenceA">{{پک|نادره ترکمانی|۱۳۹۰|ک=هفتهنامه پارسی}}</ref> این متل از [[دوره قاجار]] تا کنون در دهها روایت گوناگون [[چاپ]] و منتشر شدهاست. به گونهای که به یکی از تکراریترین عناوین [[کتاب کودک|کتابهای کودک]] در [[ایران]] تبدیل شدهاست. همچنین [[نمایشنامه
در این موضوع که این حکایت نمونهای از کلیشههای جنسیتی علیه زنان بوده یا نمادی از اراده زن ایرانی است اختلاف نظر وجود دارد. راوی اولیه داستان و زمان تقریبی پیدایش آن مشخص نیست، ولی ریشه این متل در روایت کنونی آن احتمالاً به [[دوره قاجار]]
[[پرونده:Khalesooske2.jpg|بندانگشتی|350px|چپ|خاله سوسکه بخشی از [[شهر قصه]] [[بیژن مفید]] بود که با بازی تهمینه مدنی در [[جشن هنر شیراز]] به روی صحنه رفت]]
== تاریخچه ==
[[پرونده:Khalesooske.jpg|بندانگشتی|250px|چپ|«رفتن خاله سوسکه به دکان [[قصاب|قصابی]]» نگارهای از یک [[کتاب کودک]]
حکایت خاله سوسکه افسانهای ایرانی است که ریشه در ادبیات عامه ایرانیان دارد و سینه به سینه از مادربزرگها منتقل شدهاست.<ref name="پک|اعظم مختاری|۱۳۹۰|ک=مهرنیوز" /> داستان یا دستکم روایتی از آن که اکنون شناختهشدهتر است، مربوط به دوره قاجار و مقارن ورود [[تنباکو]] به ایران است. چرا که در روایت فعلی، «کشیدن [[قلیان]] [[بلور]]» نشانه رفاه و اشرافیت زنان بودهاست. از دیگر سو، چادری از جنس پوست پیاز، نشان میدهد که روایت اصلی داستان نیز مربوط به پیش از [[ورود اسلام به ایران]] نیست.<ref name="پک|هانا ناصرزاده|۱۳۸۳|ص=۸۴">{{پک|هانا ناصرزاده|۱۳۸۳|ص=۸۴}}</ref>
محل زندگی و کار آقاموشه، قصر حاکم است. هانا ناصرزاده از همین موضوع نتیجه میگیرد که واقعه در زمانی رخ داده که حکومت ملوکالطوایفی وجود داشته و حاکم موردنظر، مسئولیت اداره مکان اتفاق افتادن قصه (شهری نزدیک به همدان) را از طرف حاکم کل (که اگر زمان وقوع [[عهد قاجار]] دانسته شود، در تهران ساکن بوده)، بر عهده داشتهاست.<ref name="پک|هانا ناصرزاده|۱۳۸۳|ص=۸۵">{{پک|هانا ناصرزاده|۱۳۸۳|ص=۸۵}}</ref>
=== انتشار ===
[[پرونده:Khalesooske1315.jpg|بندانگشتی|200px|چپ|صحنه درآب افتادن خاله سوسکه و تقاضا از سوار برای خبرکردن آقاموشه. این کتاب کودک برای استفاده در [[مکتبخانه
یک نمونه مکتوب و مصور از این قصه همراه با داستانهای [[سلیم جواهری]] و [[چهار درویش]] بدون تاریخ منتشر شدهاست و نوشین نفیسی آن را در میان دو کتاب به تاریخهای ۱۲۷۵ و ۱۲۸۲ معرفی نمودهاست. در این جزوه چند صحنه داستان نیز به تصویر کشیده شدهاست. قهرمان داستان [[شلوار]] پرچین و [[چادر]] سیاه پوشیده و روبندهای بلند دارد که تا زانو میرسد و تنها دو سوراخ مقابل چشمان دارد. یکی از نقاشیهای کتاب، دکان [[قصاب]] را با [[گوسفند|گوسفندان]] آویخته با دنبههای ضخیم نشان میدهد و دیگری دکان نانوا را با توتکهای مختلفی که روی پیشخوان گستردهاست.<ref>{{پک|نوشین نفیسی|۱۳۴۸|ص=۵۳-۵۹-۶۰}}</ref> به هرحال در دوره قاجار قصه خاله سوسکه همراه با قصههایی همچون خاله قورباغه و [[شنگول و منگول]] به چاپ مصور میرسیدهاند.<ref>{{پک|حبیب برجیان|۱۳۸۱|ص=۸۸۵}}</ref>
برخلاف سالهای پیش از انقلاب که منظومههای فولکوریک، به دقت توسط [[کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان]] ثبت میشد و این امر یکی از اهداف برنامهریزی شده این
در میان عناوین کتابهای منظومی که در سالهای ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۲ برای کودکان در ایران منتشر شده، سه عنوان «[[شنگول و منگول]]»، «[[کدوی قلقلهزن]]» و «خاله سوسکه» دارای بیشترین تکرار بودهاند.<ref name="پک|جمالالدین اکرمی|۱۳۸۱|ص=۱۰۲">{{پک|جمالالدین اکرمی|۱۳۸۱|ص=۱۰۲}}</ref>
خط ۲۳:
در ابتدای سال ۱۳۹۰ کمیته آموزش و ترویج [[شورای کتاب کودک]] در نخستین نشست تخصصی خود به تحلیل و نگاهی نو به این افسانه کهن پرداخت.<ref>{{پک|محمدرضا شمس|۱۳۹۰|ک=مهرنیوز}}</ref> در پایان سال ۱۳۸۹ نیز این داستان به همراه برخی دیگر از داستانهای فولکوریک ایرانی بازنویسی و بازآفرینی شدند.<ref>{{پک|محمدرضا یوسفی|۱۳۹۰|ک=مهرنیوز}}</ref>
[[شکوه قاسمنیا]]، شاعر کودکان نیز از جمله کسانی است که بازآفرینیهایی در زمینه خاله سوسکه داشتهاست. کارهایی همچون مجموعه شعر «خاله سوسکه و آقا موشه» و مجموعه شعر «خاله سوسکه و وروجک» از نمونه کارهای او در این زمینهاست.<ref>{{پک|سیدعلی کاشفیخوانساری|۱۳۷۹|ص=۷۹}}</ref> به گفته شهرام رجبزاده، این کارهای قاسمنیا با انتظاری که از [[شعر]] میرود فرسنگها فاصله داشته و «سریکاریهایی» است که فقط حول یک شخصیت «سر انداخته» شدهاست.<ref>{{پک|شهرام رجبزاده|۱۳۸۳|ص=۲۱۰}}</ref>
[[مهدی آذریزدی]] نیز در یک مجموعه قصه منتشر نشده به نام قصههای مکتبخانه، داستان خاله سوسکه را بازنویسی کردهاست.<ref>{{پک|حسن حبیبی|۱۳۸۱|ص=۲۳}}</ref>
خط ۳۰:
=== خارج از ایران ===
در سال ۱۳۸۱ کتاب «خاله سوسکه کجا میری؟» در کشور [[ژاپن]] منتشر شد. نگارههای این کتاب به قلم مرتضی زاهدی و در سبک [[اکسپرسیونیسم]] پدید آمده بود.<ref>{{پک|سیروس آقاخانی|
== خلاصه داستان ==
[[پرونده:Khalesooske1315-2.jpg|بندانگشتی|200px|راست|جلد کتاب خاله
پدر خاله سوسکه از بیشوهر ماندن دخترش خسته میشود و به او پیشنهاد میکند به همدان برود و همسر «مش رمضون» بشود و «[[نان]] [[گندم]] بخورد، قلیان بلور بکشد، منت بابا نکشد». خاله سوسکه با چادری از پوست پیاز و کفشهایی از چوب گردو به سوی همدان به راه میافتد. در طول مسیر کسبه بازار همچون قصاب و نانوا از وی خواستگاری خشنی میکنند که با پاسخ سرد خاله سوسکه مواجه میشوند. خاله سوسکه از آنان میپرسد که اگر همسر آنان شود، در موقع دعوا او را چگونه خواهند زد. خواستگاران هریک به فراخور شغل خود روش خشونت باری برای تنبیه احتمالی او در نظر میگیرند و خاله سوسکه به همین دلیل از ازدواج با آنان منصرف میشود. آخرین خواستگار «آقا موشه» است که با لحنی ملاطفت آمیز از وی خواستگاری میکند و در پاسخ به پرسش تکراری او، عنوان میکند که به جای تنبیه احتمالی، با دم نرم خود [[سرمه]] به چشم عروس خواهد کشید. ازدواج این دو سر
== نقد و تحلیل ==
سیاهپوش بودن سوسک در [[عزا|عزای]] شوهر، دوستداری [[حیوانات]] و جان بخشیدن به خودیترین و چندشآورترین [[حشرات]] و [[جانوران]] و تعیین مثبت و منفی بودن شخصیتها، نه براساس جنس، نه بر روال داستان از نکات مهم این قصهاست.<ref name="پک|هانا ناصرزاده|۱۳۸۳|ص=۸۵" />
هانا ناصرزاده احتمال میدهد که این قصه، روایتی واقعی از قصه پرداز آن است.<ref name="پک|هانا ناصرزاده|۱۳۸۳|ص=۸۵" /> ثریا قزلایاق، پزوهشگر [[بازیهای ایرانی|بازیهای سنتی ایرانی]]<ref>{{پک/بن|ک=خبرگزاری میراثفرهنگی|۱۳۸۲}}</ref> نیز خالق این قصه را یک [[زن]] میداند که در این قصه با هوشمندی و ظرافت از حق خود دفاع کردهاست.<ref>{{پک|ثریا قزلایاق|۱۳۸۲|ص=۲۰}}</ref>
هانا ناصرزاده خاستگاه داستان را غرب کشور و شهرهای اطراف همدان میداند. جایی که امکان سفر به همدان با [[پای پیاده]] وجود داشتهاست. در قصه هیچ اشارهای به وسایل [[حمل و نقل]] نمیشود.<ref name="پک|هانا ناصرزاده|۱۳۸۳|ص=۸۴" />
سمیرا اصلانپور این قصه را متعلق به [[کودکان]] نمیداند. به گفته وی بسیاری از قصهها و [[افسانههای کودکان|افسانههای عامیانهای که برای کودکان گفته میشود]]، همچون این قصه، اصلاً موضوعات کودکانهای ندارد.<ref>{{پک|سمیرا اصلانپور|۱۳۸۲|ص=۱۱}}</ref>
خط ۵۲:
خاله سوسکه دختری از جامعهای سنتی است که در انتظار گشوده شدن بخت خود نمینشیند و دست روی دست نمیگذارد، بلکه با به دست گرفتن ابتکار عمل، خود آیندهاش را رقم زده و برای خود همسری میگزیند.<ref name="ReferenceB">{{پک|سیدحبیبالله لزگی|مهدی حجوانی|۱۳۸۴|ص=۲۰۰}}</ref> او سرانجام از میان خواستگاران کاسبکار و مالدار، موشی نرمخوی و خوش زبان، هرچند ندار را انتخاب میکند. موشی که سرانجام جان در ره عشق او (پختن شوربایی برای خاله سوسکه بیمار) میگذارد. ابزار و تنها [[برگ برنده]] خاله سوسکه در جذب خواستگاران، [[زن افسونگر|جلوهگری زنانه]] است.<ref>{{پک|هانا ناصرزاده|۱۳۸۳|ص=۸۳}}</ref>
دنیای خاله سوسکه، دنیایی کاملاً مرد سالار است. این پدر است که تصمیم میگیرد دختر را به شوهر بدهد. شوهری که (در برخی روایتها) حرمسرایی دارد و از زنان ریزنقش خوشش میآید. در طول مسیر سفر خاله سوسکه، مردان به خود اجازه میدهند که بیمقدمه از نام و نشان و قصد او از سفرش پرس و جو کنند. در داستان دلیل این رفتارهای جنسیتی، عدم [[استقلال اقتصادی]] زنان عنوان میشود. فقط مردان قصه هستند که نقشی اقتصادی و اجتماعی (بقال، قصاب،...) در جامعه دارند و خاله سوسکه سرانجام با ازدواج با آقاموشه «سر و سامان» میگیرد. تنها جایی در قصه که آقاموشه [[نقش جنسیتی]] را زیر پا میگذارد و دست به آشپزی میزند، تاوان سختی میپردازد. از ابتدای داستان هم پدر خاله سوسکه به دلیل ناتوانی اقتصادی تصمیم به ازدواج دخترش با مشرمضون میگیرد. در این میان ایدهآلهای خاله سوسکه نیز اغلب اقتصادی است. وقتی او در جوی آب افتاده و آقا موشه قصد نجات او را دارد، خاله سوسکه به کمتر از نردبان طلا برای نجات خویش راضی نمیشود.<ref>{{پک|فریده پورگیو|۱۳۸۹|ص=
[[شادی صدر]]، فعال [[حقوق زنان]]، قصه خاله سوسکه را بزرگترین مثال کلیشههای جنسیتی در ادبیات کودک میداند.<ref>{{پک|شادی صدر|۱۳۸۲|ص=۱۰}}</ref> خاله سوسکه نمادی از ارادهٔ [[زن ایرانی]] و آرزوهای دست نیافته و فروخوردهاش تصویر شدهاست. هانا ناصرزاده خاله سوسکه را دختری مستقل و آزاداندیش، ولی محدود به عرف و محدودیتهای موجود اجتماعی میداند. خاله سوسکه زنی است که از سرکوفتهای خانه پدری به تنگ آمده و به ناچار تن به ازدواج با «مش رمضان» (که شاید خاله سوسکه جای نوه او باشد) دادهاست.<ref name="پک|هانا ناصرزاده|۱۳۸۳|ص=۸۲">{{پک|هانا ناصرزاده|۱۳۸۳|ص=۸۲}}</ref> پولدار بودن مش رمضان از لقب مشهدی و دورهای که داستان به آن تعلق دارد برمیآید.<ref name="پک|هانا ناصرزاده|۱۳۸۳|ص=۸۴" />
آذردخت بهرامی خاله سوسکه را زنی میانسال میدانست که به دنبال شوهر مطلوب خویش میگردد.<ref>{{پک|محمدرضا کمالی|شاهپور شهولی|۱۳۸۴|ص=۶۰}}</ref> خاله سوسکه زنی متکی به نفس است که در اجتماع، به مزاحمتها و اهانتهای رندان جواب دندان شکن
در دیدگاهی دیگر و به گفته حبیبالله لزگی، اگرچه این قصه خشونت را به عنوان یک واقعیت اجتماعی طرح میکند، ولی خواننده را به پذیرش آن ترغیب نمیکند و وی را به عصیان در برابر این پدیده فرا میخواند. از سوی دیگر فعل کتک خوردن هیچگاه در داستان از حرف به عمل در نمیآید.<ref name="ReferenceB" />
=== نقد ادبی ===
جمالالدین اکرمی، خاله سوسکه را نه یک قصه و داستان، بلکه یک متل معرفی میکند که لحن روایی آن، نمایه مسلط بر آن است. وی خاله سوسکه را در ردیف «اتل متل» و « «دویدم و دویدم» برمیشمرد.<ref name="پک|جمالالدین اکرمی|۱۳۸۱|ص=۱۰۲" /> [[محمدهادی محمدی]] و زهره قاینی نیز خاله سوسکه را متل معرفی کرده و اضافه میکنند: «
[[احمدرضا احمدی]]، شاعر [[کرمان|کرمانی]] نیز خاله سوسکه را به دلیل تحمیل همیشگی فضای ادبیات بزرگسال به ادبیات کودک [[شعر]] یا داستان نمیداند. بلکه آن را خردهروایت و قصه عامیانهای میداند که به دنبال پایان قصهاست.<ref>{{پک|مهدی یوسفی|۱۳۸۶|ص=۱۴۱-۱۴۲-۱۵۰}}</ref>
[[عبدالحسین زرینکوب]] قصههایی از قبیل خاله سوسکه را در ردیف افسانههای زنجیری قرار میدهد. در افسانههای زنجیری [[زبان فارسی]]، شخصیتهای داستان پی در پی از یکدیگر سؤال میپرسند تا بالاخره به جواب اصلی برسند. این سؤالات در قالب عبارتهای موزون هستند که به صورت ترجیع تکرار میشود.<ref>{{پک|منصور چهرازی|۱۳۷۹|ص=۳۱}}</ref> اولریش مارزلف نیز خاله سوسکه را در شمار قصههای زنجیرهای و با شماره ۲۰۲۳ در
== فیلم ==
خط ۷۱:
در سال ۱۳۸۸ [[فیلم مستند]] خاله سوسکه به کارگردانی [[نادره ترکمانی]] ساخته شد. این فیلم به روایت تغییرات افسانه خاله سوسکه، از اولین روایت چاپی تا زمان ساخت فیلم پرداخته بود. در این فیلم [[سحر ولدبیگی]] در نقش خاله سوسکه [[نقش آفرینی]] کردهاست.<ref>{{پک/بن|۱۳۸۸|ک=مهرنیوز ۳ مرداد ۱۳۸۸}}</ref>
علیرغم تمایل استانداری همدان به ساخته شدن این فیلم در این استان، فیلم در [[بازار اراک|بازار سرپوشیده اراک]] ساخته شدهاست. این فیلم برداشت آزادی از تحقیقات مندرج در کتاب «خاله سوسکه از اولین روایت چاپی تا امروز» نوشته و پژوهش
این فیلم در فرهنگسرای انقلاب تهران نقد شدهاست.<ref>{{پک|وفا برهانی|۱۳۸۹|ک=مشرقنیوز}}</ref>
خاله سوسکه بر آثار سینمایی دیگری نیز
== تئاتر و نمایش عروسکی ==
در آبانماه سال ۱۳۹۰ یک گروه [[نمایش عروسکی]] از [[اصفهان]]، نمایشی بر اساس این داستان را به کارگردانی اعظم مختاری در جشنواره بین الملی تئاتر کودک و نوجوان در همدان و همچنین هشتمین جشنواره سراسری تئاتر ماه به روی صحنه برد.<ref name="پک|اعظم مختاری|۱۳۹۰|ک=مهرنیوز" /> این نمایش برنده لوح تقدیر و جوایزی از این دو جشنواره گردید.<ref>{{پک/بن|۱۳۸۸|ک=مهرنیوز ۲۱ آبان ۱۳۹۰}}</ref><ref>{{پک/بن|۱۳۸۸|ک=مهرنیوز ۲۵ آبان ۱۳۹۰}}</ref>
== پانویس ==
خط ۸۳:
== منابع ==
{{چندستونه|ستونها=
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی =آقاخانی | نام = سیروس| عنوان = همنشینی احساس و ادراک| ناشر =کتاب ماه کودک و نوجوان | تاریخ = اسفند ۱۳۸۴ و فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۵}}
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = اصلانپور| نام = سمیرا| عنوان =تبعیض جنسی چگونه بر ادبیات عارض میشود؟ | ژورنال = پژوهش نامه ادبیات کودک و نوجوان
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی =اکرمی | نام = جمالالدین| عنوان = جایگاه منظومههای نو در ادبیات کودکان| ژورنال = پژوهش نامه ادبیات کودک و نوجوان| شماره = ۲۹| ناشر = | تاریخ = تابستان ۱۳۸۱| صفحه =۱۱۲}}
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی =برجیان | نام =حبیب| عنوان = صورتگری داستانها در کتب چاپ سنگی فارسی| ژورنال = فصلنامه ایرانشناسی| ناشر =بنیاد مطالعات ایران| شماره = ۵۶| سال = زمستان ۱۳۸۱}}
خط ۹۳:
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = چهرازی| نام =منصور| عنوان = افسانههای عامیانه از دیدگاه شادروان دکتر عبدالحسین زرین کوب| ژورنال =ماهنامه کتاب ماه تاریخ و جغرافیا| شماره =۳۵ | سال = شهریور ۱۳۷۹}}
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = حبیبی| نام = حسن| پیوند نویسنده =حسن حبیبی | عنوان =حصهای از چند و چون قصههای آذریزدی (۲)| ژورنال = فصلنامه نامه انجمن| شماره = ۶| تاریخ = تابستان ۱۳۸۱}}
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی =رجبزاده | نام = شهرام| عنوان = شش حاشیه بر شعرهای شکوه
* {{یادکرد وب |نام خانوادگی= شکیبا|نام=شهرام| پیوند نویسنده =شهرام شکیبا |عنوان=خاله سوسکه برای سنین گوناگون |نشانی=http://www.khabaronline.ir/print/15070/شکیبا،-شهرام/وبلاگ |بازبینی= ۲۷ دی ۱۳۹۰|تاریخ= ۲۹ مرداد ۱۳۸۸|ناشر= خبرآنلاین}}
* {{یادکرد وب |نام خانوادگی=شمس |نام= محمدرضا|عنوان=نگاهی نو به سه افسانه قدیمی کودکان انداخته میشود |نشانی=http://www.mehrnews.com/fa/NewsDetail.aspx?pr=s&query=خاله%20سوسکه%20&NewsID=1092891|بازبینی=۲۶ دی ۱۳۹۰|تاریخ=۱۰ خرداد ۱۳۹۰ |ناشر= مهرنیوز}}
* {{یادکرد وب |نام خانوادگی= صدر|نام= رویا|عنوان= حکایتهای عامیانه از منظر نشانهشناسی پزشکی |نشانی= http://www.salamatiran.com/NSite/FullStory/?Id=28224&Type=2|بازبینی= ۲۷ دی ۱۳۹۰|تاریخ= ۸ شهریور ۱۳۸۸|ناشر= پایگاه
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = صدر| نام = شادی| پیوند نویسنده = شادی صدر| عنوان =تبعیض جنسی چگونه بر ادبیات عارض میشود؟ | ژورنال = پژوهش نامه ادبیات کودک و نوجوان
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی =پورگیو | نام =فریده| عنوان =
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی =قزلایاق | نام = ثریا| عنوان = نظرخواهی پاسخهای کارشناسان، نویسندگان و مترجمان به پرسشهایی
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی =کاشفی خوانساری | نام = سید علی| عنوان = نوسازی میراثها (
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = کمالی| نام =محمدرضا | نام خانوادگی۲ =شهولی | نام۲ =شاهپور | عنوان = ردپای فمینیسم در آثار جلال آل احمد| ژورنال = ماهنامه حافظ| شماره = ۱۳| سال = فروردین ۱۳۸۴}}
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = لزگی | نام = سیدحبیبالله | نام خانوادگی۲ = حجوانی | نام۲ = مهدی | عنوان = خشونت و مدارا در ادبیات کودک (با نگاهی به دو نمایشنامه کودکانه) | ژورنال = پژوهش نامه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی
* {{یادکرد وب |نام خانوادگی=مختاری |نام= اعظم|عنوان=تبادل اندیشه و فرهنگ مهمترین دستاورد جشنواره بین الملی تئاتر کودک است |نشانی= http://www.mehrnews.com/fa/NewsDetail.aspx?pr=s&query=خاله%20سوسکه%20&NewsID=1445976|بازبینی=۲۶ دی ۱۳۹۰|تاریخ=۷ آبان ۱۳۹۰ |ناشر= مهرنیوز}}
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی =ناصرزاده | نام = هانا| عنوان = خاله سوسکه که بود و چه کرد (
* {{یادکرد خبر | نام خانوادگی = نامآور| نام =فرشته (معصومه)| عنوان = بررسی مسئله خشونت علیه زنان:بانگاهی به قصه خاله سوسکه| نشانی = http://www.shirin-center.org/download/khaleSuskeNamavar.pdf| پیوند بایگانی = | تاریخ بایگانی = | فرمت = pdf| تاریخ بازبینی = ۱۷ اسفند ۱۳۹۰| تاریخ = ۱۹۹۹| مکان =مونترال | کد زبان = fa| گفتاورد = سخنرانی در دهمین کنفرانس سالانه
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی =نفیسی | نام = نوشین| عنوان = نقشهای عامیانه ایران| ژورنال = هنر و مردم| شماره = ۸۹| سال = اسفند ۱۳۴۸}}
* {{یادکرد وب |نام خانوادگی=یوسفی |نام= محمدرضا|عنوان=بازآفرینی داستانهای فولکلور ایران / انتشار چهار کتاب در کره جنوبی |نشانی=http://www.mehrnews.com/fa/NewsDetail.aspx?pr=s&query=خاله%20سوسکه%20&NewsID=1040712|بازبینی=۲۶ دی ۱۳۹۰|تاریخ=۸ اسفند ۱۳۹۰ |ناشر= مهرنیوز}}
خط ۱۲۰:
== جستارهای وابسته ==
== پیوند به بیرون ==
{{داستانهای کلاسیک}}
|