معین مصور: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
علی همدانی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
LetsDoItBot (بحث | مشارکتها) تمیزکاری، + ویرایش با ماژول ابرابزار با استفاده از AWB |
||
خط ۳۲:
|Soure_id =
}}
'''معین مصور''' معروف به آقا معین، آقا معینا، شهرهٔ زمان و نادرهٔ زمان، از مشهورترین استادان نگارگری قرن ۱۲ قمری، در میانههای دوران صفوی است. وی از شاگردان با استعداد [[رضا عباسی]] و از آخرین بازماندگان بزرگ سنت هنری دوران [[صفویان|صفوی]] بوده و گویا
== تولد و وفات ==
معین مصور که در اوایل سدهٔ یازدهم هجری قمری به دنیا آمد، در زمان چهار پادشاه صفوی (صفی، عباس دوم، سلیمان و سلطان حسین) میزیستهاست.
همچنان که تاریخ تولد وی دقیقاً مشخص نیست، تاریخ وفاتاش نیز وضعیت روشنی ندارد. ارنست هنل براساس یادداشت معین مصور بر حاشیهٔ تمثال [[رضا عباسی]] معتقد است: معین دیرتر از ۱۰۲۶ قمری یا ۱۶۱۷ میلادی متولد نشدهاست. آنتولی ولش معتقد است: معین مصور تا تاریخ ۱۱۰۷ قمری کار میکرده و مینویسد سال بعد از دنیا
== آثار هنری ==
{{•}}
[[پرونده:Muin Mussavir Tiger.jpg|بندانگشتی|حملهٔ ببر به جوان، ۱۶۷۲ میلادی، موزهٔ هنرهای زیبای بوستون |راست|300px]]{{•}}
میتوان در این تصویر دید.{{•}} تصویر پیرمردی که به عصای خود تکیه دادهاست، با رقم: «پیر سرکار به دست گمراه- رقمش کرد معینا این را سنه ۱۰۴۲»{{•}} تصویر [[شاه عباس]] کبیر که پیالهٔ دارو یا شراب را، به حکیم شمسا محمد تحویل میدهد، با رقم: «... سنه ۱۰۸۲ باتمام رسید»{{•}} نگارههای «عشاق و ندیمه» و تک چهرهٔ «سواره میرزا محمد تقی تبریزی» از دیگر آثار معین مصور است که مهارت او را در رنگبندی ظریف و عالی نشان میدهد.{{•}} تصویر مرغ زیبایی که بر روی سنگی نشسته با رقم: «... سنه ۱۱۰۰ باتمام رسید. مشقه معین مصور».{{•}} تصویری را از استادش [[رضا عباسی]] در سال ۱۰۴۴ ه.ق کار کرده که در حاشیهٔ آن در مورد مرگ وی توضیح دادهاست: «شبیه غفران و رضوان آرمگاهی، مرحوم، مغفوری استادم رضا مصور عباسی، مشهور به رضا عباسی آسفر به تاریخ شهر شوال با اقبال سنه ۱۰۴۴، آبرنگ گردیده بود که در شهر ذوالقعدة الحرم… مذکور از دار فنا به عالم بقا رحلت نمود؛ و این شبیه بعد از چهل سال در چهاردهم شهر رمضان المبارک سنهٔ ۱۰۸۴ به خواهش فرزندم محمد نصیر صورت اختتام پذیرفت معین مصور غفرالله ذنوبه».{{•}}
▲{{•}} تصویر جوان خروس در بغل را معین مصور با حرکتهای تند و سریع قلم انجام دادهاست، از آنجا که وی طرحهایی سریع و با موضوعات روزمره انجام میداده، این اثر را برای فرزندش ترسیم کرده، و طبق معمول در کنارهٔ اثر این مطلب را ذکر کرده است. «با عجله برای فرزندم آقا زمان کشیدم. پنج شنبه ۱۰۶۹ ه. ق، به امید خوشبختی». این تصویر در موزهٔ توپقاپی استانبول نگهداری میشود.
▲{{•}} تصویر حملهٔ شیر (یا ببر) به شاگرد بقال، یکی از طرحهای روایی معین مصور است که با شنیدن واقعهای که خود ندیدهبود، اما دیگران برایاش تعریف کردند نقاشی کرده، این اثر کتیبهٔ مفصلی به همراه دارد و معین در حاشیهٔ آن کل ماجرا را شرح دادهاست. وی این اثر را (که در موزهٔ هنرهای زیبای بوستون نگهداری میشود) در سال ۱۰۸۲ تصویرکرده، و آن زمانی است که سفیر بخارا ببری را برای شاه سلیمان هدیه میفرستد. شیر یا ببر در دروازه دولت، از دروازههای اصفهان آن روزگار، ناگهان به یکی از مهتران نوجوان حمله میکند، و معین بر اساس شنیدهها، ماجرا را تصویر و تشریح میکند.
▲{{•}} نگارهٔ دیگری از استادش [[رضا عباسی]] که در گوشهٔ چپ آن عبارت زیر نوشته شدهاست: «شبیه مرحمت و مغفرت پناهی مرحوم جنت مکانی استادم رضا عباسی علیه الرحمه و الغفران به تاریخ سنه۱۰۴۰ شده بود و به تاریخ شهر صفر سنه ۱۰۸۷ به یادگار جهت مرقع باتمام رسید. مبارک باد معین مصور عون الله». معین مصور این تصویر را از استادش در تاریخ ۱۰۴۰ شروع کرده و در تاریخ ۱۰۸۷ یعنی چهل و هفت سال بعد آن را به اتمام رسانیده. [[شاه عباس]] اول در تاریخ ۱۰۳۸ وفات یافته و بنابراین معبن مصور این تصویر را دو سال بعد از مرگ شاه عباس از [[رضا عباسی]] کشیده، و در این موقع رضا عباسی آنطوریکه از تصویر مورد بحث مشهود میشود در حدود ۷۰ سال داشته. مطلبی که باعث تعجب میباشد این است که بهچه علت معین مصور در تصویر کلکسیون «انجل گروس» و در تصویر کلکسیون کواتریچ شبیه استاد را یکی چهار سال پیش از مرگ وی و دیگری در سال مرگش شروع کرده و اولی را چهل سال بعد، یعنی در سال ۱۰۸۷ و دومی را در سال ۱۰۸۸ بهاتمام رسانیده است؟ تاریخ جلوس [[شاه سلیمان دوم]] در [[اصفهان]] سال ۱۰۷۹ و تاریخ مرگش سال ۱۱۰۵ میباشد، بنابراین تاریخ اتمام تصویر رضا عباسی بهدست معین مصور در حدود ده سال پس از جلوس شاه سلیمان دوم است. شاید در این موقع بهدلایلی شاه سلیمان یا نقاشان معاصر وی متوجه این موضوع شدهاند که رضا عباسی نقاش بزرگی بوده و تصمیم گرفتهاند همانطویکه معین مصور میگوید برای حفظ در آلبوم (مرقع) بهعنوان یادگار، تصویر او را ترسیم و نگهداری کنند. اتفاقن در همین زمان است که بسیاری از نقاشان، سبک کار رضا عباسی را پیش میگیرند و سبک [[مکتب هرات]] و [[بهزاد]] بهکلی متروک و فراموش میگردد.
معین مصور را با نامهای آقا معین، آقا معینا، معین مصور، شهرهٔ زمان و نادرهٔ زمان میشناسند. وی سجعهای مختلفی از قبیل:
سطر ۷۴ ⟵ ۴۸:
== تحلیل آثار ==
[[پرونده:Muin Mussavir Shakhname 1649.jpg|بندانگشتی|مرگ سهراب،
معین مصور تا پایان عمر طولانی هنری خویش (حدود ۷۵ سال) که همزمان با نفوذ نقاشی اروپا در ایران بود، علیرغم اینکه اکثر هنرمندان معاصرش (همچون [[محمد زمان]] و [[علی قلی جبهدار]]) شدیدن تحت
چهرهپردازیهای وی در شیوهٔ اصفهانی و حال و قیافهٔ آن سامان بود و از شیوهٔ مغولی و چینی در آثارش، چیزی به چشم نمیخورد. در شیوهٔ [[حل کاری]] و [[تذهیب]] زمینه و اطراف، قدرت قلم داشت و نقش جانوران و دشت و دمن و سایر شیوهٔ میرکی (شیوهٔ [[آقا میرک]]) را به استادی انجام میداد.
معین مصور یکی از پیشگامان [[قلمدان]] سازی در عیار کارهای روغنی است، اما در تصویرسازی، اغلب [[آبرنگ]] کار میکرد و هیچگاه از
او شاگردان زیادی داشته و نام بعضی از آنها را در زیر آثار خود آوردهاست. استاد [[شفیع عباسی]] نیز از دوستان و معاصران وی بودهاست. معین مصور، اولین نقاشی است که در زیر بیشتر آثار خود، نام و تاریخ اجرای تصویر را به روشنی نمایان ساخته و حتی چندی از دیگر ویژگیهای نقش را نیز بر آن افزودهاست.
اولین اثر تاریخ دار او متعلق به ۱۰۴۳ بوده و آخرین طراحیاش را در سال ۱۱۱۹ کار کردهاست. طراحیهای او دارای ابعاد تاریخی خاص میباشند. گاهی آثارش اختصاص به یک واقعهٔ تاریخی دارد و یا یک اتفاق ساده و روزمره را بیان میکند. در حاشیهٔ بیشتر طراحیهای معین توضیح کوتاه یا بلندی آمدهاست، بهطوری که در یکی از طراحیها واقعهای که در شهر اتفاقافتاده و همه را غمگین کرده، تصویر کرده و در حاشیهٔ آن کل ماجرا را توضیح دادهاست. در آثار او، در عین پایبندی به شیوهٔ استادش، رگههایی از تأثیرات فرنگی سازی را میتوان مشاهدهکرد. این کار او بر اصول دقیق و ذوق وی متکی است و تواناییاش در بازنمایی ملموس پدیدهها جلوه مینماید. او از زمانهٔ خود و رندگی روزمره در اصفهان، پایتخت صفویان، نماها و طراحیهای ارزشمندی به یادگار گذاشتهاست. فضا و محیط نگارهها و طراحیهای او صمیمانه، آشنا و سرشار از رشد و پویش است.
به گفتهٔ دکتر یعقوب آژند: «انصاف آن است که او از لحاظ طبیعت فکری و هنری توانا بود و در ترکیب بندیهایش تازگی بسیار به چشم میخورد.»
دکتر مهناز شایسته فر معتقد است که با بررسی و مرور بر جنبههای صورتی و معنایی آثار نقاشی [[رضا عباسی]] و معین مصور که هر دو از اساتید فن نقاشی دوران متأخر [[صفویان|صفوی]] بودند، ارائه فن (تکنیک) بالایی از نقاشی آشکار است، که در این مسیر معین مصور دنبالهرو و تقلید کنندهٔ شیوهٔ استادش رضا عباسی بودهاست. هر دو نقاش انجام طراحیهای قلمی و تک صفحهای و اغلب با یک شخصیت و
علیرغم نشر افکار و اندیشههای مذهبی و دینی و حضور اندیشمندانی چون [[ملاصدرا]]، [[شیخ بهایی]] و شاعرانی چون [[محتشم کاشانی]] در این دورهٔ فرهنگی، و از طرفی ادعای وافر سلاطین صفوی بر ترویج مذهب [[شیعه]] و مفاهیم دینی، در آثار نقاشی این دو نقاش کمتر اثری با صورت و معنای مذهبی دیده میشود، مگر اندک شماری مانند «داستان یعقوب» که برای کتاب [[مخزن الاسرار]] حیدر خوارزمی، توسط رضا عباسی تصویر شدهاست و آن گویی جنبهای روایتی دارد.
در مسیر حرکت و ارائهٔ فن نقاشی هر دو نقاش، نزول معنا و فرود نشان والای تفکر هنری مشخص است. آثار اغلب صحنههای نقاشی عاشقانه و تغزلی است، که آن هم حکایتی از عشق زمینی را تداعی میکند تا مفهوم عشق متعالی و آسمانی. گویی بیشتر تحریک کننده است تا شورانگیز، که به خصوص در آثار متاءخر معین مصور این موضوع آشکارتر است. علاقهٔ معین مصور به طراحی و تصویرکردن موضوعات روزمره و متداول، خود گواه زمینی شدن مفهوم نقاشی و مایهٔ سرگرمی و ابزار واقع شدن برای توصیف و تشریح وقایع میباشد.
سطر ۹۰ ⟵ ۶۴:
== نگارخانه ==
<gallery>
File:Muin Musavvir 1696.jpg|عشاق و ندیمه، ۱۶۹۶ میلادی،
File:The Battle between Shah Ismail and Shaybani Khan.jpg|نبرد شاه اسماعیل با ازبکان، ۱۶۸۸ میلادی، گالری فریر
File:Риза. Лучник Нашми. 1622. Кембридж, Муз. Гарвардского университета.jpg|کماندار، اثر [[رضا عباسی]]، ۱۶۲۲ میلادی،
File:Muin Mussavir archer.jpg|کماندار، کپی از کار رضا عباسی، ۱۶۷۰ میلادی، گالری فریر
File:Mu'in. Portrait of Riza-i-Abbasi. 1673. Princeton University..jpg|
</gallery>
== پیوند به بیرون، دیگر نگارهها ==
. نگارهٔ [http://www.britishmuseum.org/research/search_the_collection_database/search_object_details.aspx?objectId=265577&partId=1&orig=/research/search_the_collection_database.aspx&numpages=10¤tPage=1 «بهرام گور و آزاده»] در موزهٔ بریتانیا، سبک یا شیوهٔ معین مصور، قرن هفده.
. نگارهٔ [http://www.britishmuseum.org/research/search_the_collection_database/search_object_details.aspx?objectId=231755&partId=1 «قبلهٔ عشق یکی آمدو بس»]
. [http://www.britishmuseum.org/research/search_the_collection_database/search_object_details.aspx?objectId=265809&partId=1 پرترهٔ زن جوان]، اثر معین مصور (روز چهارشنبه، شهر رمضان المبارک سنهٔ ۱۰۸۴ به اتمام رسید)، در موزهٔ بریتانیا.
سطر ۱۱۲ ⟵ ۸۶:
[http://www.noormags.ir/view/fa/magazinenumber/10229 رضا عباسی و معین مصور دو هنرمند دوران صفوی، مجله هنرهای تجسمی، شماره ۲۰، زمستان ۱۳۸۲، به قلم دکتر مهناز شایسته فر.]{{سخ}}
[http://www.tebyan.net/Literature_Art/Art/VisualArts/Drawing/2003/6/14/3176.html مکتب اصفهان، تبیان. ]{{سخ}}
[http://www.ichodoc.ir/p-a/CHANGED/28/HTML/28_10001.htm مجله تصویر،
آژند، یعقوب، «مکتب نگارگری اصفهان»، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، انتشارات فرهنگستان هنر.{{سخ}}
بنیانهای مکتب نقاشی اصفهان – دکتر اصغر جوانی – ۱۳۸۵ – انتشارات فرهنگستان هنر.{{سخ}}
اثر آفرینان - دکتر ناتل خانلری - انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی - ۱۲ تیر ۱۳۸۵{{سخ}}
[http://www.hermitagemuseum.org/ موزهٔ آرمیتاژ ]
{{ترتیبپیشفرض:معین مصور}}
[[رده:افراد ایرانیتبار در سده ۱۷ (میلادی)]]
[[رده:افراد سلسله صفوی]]
|