حسین چاه‌کوتاهی: تفاوت میان نسخه‌ها

شیخ حسین خان فرزند شیخ احمد، متولد [[۱۲۷۳ (قمری)|۱۲۷۳ قمری]] ([[۱۲۳۵]] خورشیدی) در [[چاه‌کوتاه]] حومه [[شهرستان بوشهر]] از خاندان دموخ بود که در تحولات محلی نقش داشتند. پدر بزرگ وی شیخ حسین دموخی در ماجرای نبرد [[قلعه ریشهر]] در برابر تهاجم انگلیسی‌ها در سال [[۱۲۷۳ (قمری)]] شرکت داشت. پدرش حاکم نواحی چاهکوتاه و [[احمدی (بوشهر)|احمدی]] بود و پس از او شیخ حسین خان جای پدر را گرفت.<ref>شیخ حسین‌خان چاه‌کوتاهی در جنگ مجاهدین دشتستان و تنگستان با دولت انگلیس، [[احمد فرامرزی]]، به کوشش: سید قاسم یاحسینی، تهران: موسسه نشر وپژوهشو پژوهش شیرازه (۱۳۷۷)، ص ۱.</ref>

در ۱۳۳۶ق در جریان بازگشایی جاده شیراز و طرح احداث [[راه‌آهن]] در منطقه، شیخ حسین‌خان و زایر خضر و شیخ محمد برازجانی، که از اهداف انگلیسیها در کشیدن راه‌آهن اطلاع داشتند، استقلال ایران را در خطر دیدند و در نامه‌ای از کنسولگری انگلیس خواستند تا پاسخ دهد که احداث راه‌آهن طبق معاهده با دولت ایران بوده‌است یا خیر و چون انگلیسیها پاسخی ندادند، مجاهدان به قصد نبرد با آنان در [[چغادک|چُغادک]] مستقر شدند ولی، بر اثر خیانت عده‌ای از همراهان خویش، ناچار به عقب‌نشینی شدند. انگلیسیها پس از تصرف چغادک، چاه‌کوتاه را نیز تصرف کردند و شیخ حسین‌خان را، که به چاه‌کوتاه پناه برده بود، وادار به عقب‌نشینی کردند وی در ربیع الاول ۱۳۳۸ قمری ناچار به [[قلعه فاریاب]] در منطقه [[بوشکان|بلوک بوشکان]] پناهنده شد و جنگ و گریز با انگلیسی‌ها مشغول بود. انگلیسی‌ها، پس از تصرف چاه‌کوتاه، ضابطی آن را به شیخ‌عبداللّه چاه‌کوتاهی، برادر شیخ‌حسین، سپردند.<ref>جنبش جنوب ایران با تکیه بر مردم تنگستان و دمکراتهایدموکرات‌های فارس، ص ۳۷۰.</ref>

شیخ حسینخان در رمضان-شوال ۱۳۳۸ق درصدد تصرف چاه کوتاه برآمد اما در این امر موفق نشد و در دو کیلومتری چاه کوتاه سنگربندی کرده و آماده نبرد با قوای انگلیس شد. در بعضی منابع با تاریخی متفاوت آمده‌است وی در [[شعبان]] [[۱۳۳۸ (قمری)|۱۳۳۸ قمری]] به اتفاق چند تن از یارانش برای ارسال تلگرام و کسب تکلیف از مرکز، به باغی در نزدیکی چاه‌کوتاه رفت. در آنجا تفنگچیان انگلیسی و پلیس جنوب وی و همراهانش را محاصره و به آنها حمله کردند. قوای انگلیسی‌ها شامل ۱۰۰ پیاده، ۵۰ سوار و یک عراده توپ [[اتریش]]ی شبانه حرکت کرد و در سپیده‌دم به شیخ حسین خان هجوم آوردند. این عملیات به فرماندهی کاپیتان مون انگلیسی و افراد پلیس جنوب انجام گرفت. پس از مدتی مقاومت شیخ‌حسین‌خان با همه همراهان، از جمله پسرش شیخ‌خزعل، (شعبان ۱۳۳۸ق) در این درگیری کشته شدند.<ref>[http://rasekhoon.net/article/show-87923.aspx سال شمار وقایع جنوب ایران(۴)] راسخون</ref> در بعضی منابع دیگر تاریخ کشته شدن آنها ۱۲ شوال ۱۳۳۸ قمری که برابر است با ۸ تیر ۱۲۹۹ش (۲۹ ژوئن ۱۹۲۰م)، نقل شده‌است.<ref>جنبش جنوب ایران با تکیه بر مردم تنگستان و دمکراتهایدموکرات‌های فارس، ص ۳۷۱.</ref>

* جنبش جنوب ایران با تکیه بر مردم تنگستان و دمکراتهایدموکرات‌های فارس، احمد دشتی، بوشهر: نشر هفته نامه خلیج فارس، ۱۳۷۹.