تیبر: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
قرار دادن {{داده‌های کتابخانه‌ای}} با اطلاعات ویکی‌داده |
جز ربات ردهٔ همسنگ (۳۰) +مرتب+تمیز (۱۴.۹ core): + رده:رودهای امیلیا-رومانیا+رده:رودهای توسکانی+رده:دریای تیرنی |
||
خط ۱۲:
| watershed = ۱۷.۳۷۵ کیلومتر مربع
}}
'''رود تیبر''' که در لاتین '''تیبریس''' {{به لاتین|Tiberis}} و در ایتالیایی '''تِوِرِه''' {{به ایتالیایی|Tevere، تلفظ: [
▲'''رود تیبر''' که در لاتین '''تیبریس''' {{به لاتین|Tiberis}} و در ایتالیایی '''تِوِرِه''' {{به ایتالیایی|Tevere، تلفظ: [ˈteːvere]}} نامیده می‌شود سومین رود طولانی [[ایتالیا|ایتالیاست]] که از کوه‌های [[آپنین]] در [[امیلیا-رومانیا]] سرچشمه می‌گیرد و با گذر از مسیری ۴۰۶ کیلومتری در میان [[اومبریا]] و [[لاتزیو]] به [[دریای تیرانی]] می‌ریزد. همچنین [[حوزه آبریز]] این رودخانه در حدود ۱۷ هزار و ۳۷۵ کیلومتر مربع تخمین زده می‌شود.
از آنجا که این رود یگانه آبراه شهر [[رم]] بوده و این شهر بر کنارهٔ خاوری آن بنیادگذاشته شده است از شهرتی جاودانه برخوردار می‌باشد.
== سرچشمهٔ تیبر ==
دو چشمه که به فاصلهٔ ۱۰ متری از یکدیگر در کوه فومایولو واقع شده‌اند سرچشمهٔ تیبر را تشکیل می‌دهند. این چشمه‌ها لو ونه نامیده می‌شوند و در جنگلی ساحلی در ۱۲۶۸ متری از سطح دریا قرار دارند. در دههٔ ۱۹۳۰ [[بنیتو موسولینی]] ستون قدیمی رومی‌ای را در مکان سرچشمهٔ این رود نصب نمود که بر رویش نوشته شده بود: QUI NASCE IL FIUME SACRO AI DESTINI DI ROMA (اینجا زادگاه رودخانه است / برای سرنوشت رم مقدس است). عقابی نیز بر بالای این سرستون و رو به رم قرار دارد.
والتیبرینا، نخستین جایی است که تیبر پیش از رسیدن به اومبریا در آن جریان می‌یابد.
== نام‌گذاری و افسانه‌ها ==
نام تیبر احتمالاً به دوران پیش از لاتین باز می‌گردد و ممکن است خاستگاهی [[اتروسکا
در برخی از نوشته‌های قدیمی آمده است که این رودخانه به دلیل سفیدفامی آب‌هایش در ابتدا آلبولا نام داشته اما پس از آنکه پادشاه افسانه‌ای تیبرینوس سیلویوس یا تبریس، نهمین پادشاه از سلسله شاهان [[آلبا لونگا]] در آن غرق شد، این رودخانه به افتخار پادشاه غرق‌شده تیبر نام گرفت.
سطر ۳۱ ⟵ ۳۰:
== تاریخچه ==
بنا بر افسانه‌ای، شهر [[رم]] در ۷۵۳ سال پیش از زایش مسیح در کرانه‌های رود تیبر و در ۲۵ کیلومتری دریا در [[استیا]] پایه‌گذاری شد. این افسانه همچنین می‌افزاید که بنیادگذاران شهر دو برادر دوقلو به نام‌های رموس و رمولوس بودند که در رودخانه افکنده شدند اما ماده گرگی آن دو را نجات داد.
رود تیبر اهمیتی حیاتی برای تجارت رومیان داشت چون کشتی‌ها با عبور از آن می‌توانستند تا ۱۰۰ کیلومتری بالای رودخانه پیش روند. شواهدی در دست است که نشان می‌دهد از این رودخانه برای فرستادن غلات با کشتی از وال تورینا در ۵ سده پیش از زایش مسیح استفاده می‌شده است. بعدتر سنگ، الوار و مواد غذایی نیز از این طریق به رم فرستاده می‌شد.
سطر ۴۰ ⟵ ۳۹:
رومیان رودخانه را به یک سیستم فاضلاب متصل کردند و از طریق شبکه‌ای از تونل‌های زیرزمینی و کانال‌های دیگر، آب آن را به مرکز شهر آوردند. ثروتمندان روم نیز باغ-پارک‌هایی را در کرانه‌های رودخانه در رم در ۱ سده پیش از میلاد مسیح برپا داشتند.
اما رسوبات بسیار رود تیبر که نگهداری بندر اُستیا را با دشواری مواجه ساخته بود سبب شد تا امپراتوران [[کلودیوس]] و [[تراژان]]، بندر جدیدی را در فیومیچینو در نخستین سدهٔ پس از میلاد بنا سازند. جادهٔ جدیدی نیز برای اتصال رم به فیومیچینو ساخته شد اما در نهایت هر دو بندر به دلیل لجن‌گرفتگی به حال خود رها شده و متروکه شدند.
برخی از پاپ‌ها در سده‌های ۱۷ و ۱۸ تلاش کردند تا با لایروبی گستردهٔ تیبر، رفت‌وآمد در آن را بهبود بخشند. این لایروبی‌ها تا سدهٔ نوزدهم نیز ادامه داشت و سبب شد تا برای مدتی تجارت بار دیگر در این مسیر رونق چشمگیری پیدا کند. با این حال تشکیل دوبارهٔ گل و لای تا سدهٔ بیستم میلادی در تیبر سبب شد تا ین رودخانه تنها تا خود رم قابل کشتیرانی باشد.
سطر ۷۰ ⟵ ۶۹:
{{داده‌های کتابخانه‌ای}}
[[رده:تیبر]]
[[رده:آب‌راه‌های ایتالیا]]
[[رده:توپوگرافی روم باستان]]
[[رده:دریای تیرنی]]
[[رده:رودهای امیلیا-رومانیا]]
[[رده:رودهای ایتالیا]]
[[رده:رودهای توسکانی]]
| |||