رباب: تفاوت میان نسخه‌ها

رباب مجموعاً از چهار قسمت شکم، سینه، دسته و سر تشکیل شده‌است، شکم در واقع جعبه‌ای به شکل خربزه‌است که بر سطح جلویی آن، پوست کشیده شده و خرکی کوتاه روی پوست قرار گرفته‌است. سینه نیز جعبه‌ای مثلث شکل است که سطح جلویی آن، تا اندازه‌ای گرد و ماهی شکل و از جنس چوب است. در [[سطح جانبی]] سینه (سطحی که هنگام نواختن در بالا قرار می‌گیرد)، هفت گوشی تعبیه شده که سیم‌های [[تقویت کننده]] صدای ساز به دور آنها پیچیده می‌شوند. بر سطح جانبی دیگر (سطح پائینی)، پنجره‌ای دایره‌ای شکل ساخته شده‌است. دسته ساز نسبتاً کوتاه است و بر روی آن، حدود ده «دستان» بسته می‌شود و بالاخره در سر ساز، مانند، تار جعبهٔ گوشی‌ها قرار گرفته و در سطوح بالائی و پائینی این جعبه، هر یک سه گوشی تعبیه شده‌است، سطح جانبی جعبهٔ گوشی‌ها کمی به طرف عقب ادامه یافته‌است.

 

 

== ریشه‌شناسی واژه رباب ==

در حالی که رِباب Robab دو پیکری، دوکاسه‌ای و دو بدنی (Corpus) و مانند [[سی‌تار]] دارای ۱۸ تا ۲۱ [[تار]] دارد که سه تا چار تار برای ملودی (تارهای اصلی) و ۱۷ و ۱۸ تار برای تشدید ارتعاش (Resonance), ضربات منظم و موزون همین تارهای مهتر باریک اند. کاسه‌های رباب به هم نزدیک اند؛ ولی کاسه‌های سیتار و یا سوبهار از هم جدا شده و فاصله گرفته‌اند و یا بزرگی کاسه دوم کمتر شده و حتی از بین رفته و حتی تغیر جایگاه و سمت داده‌است. در سی تارها کاسهٔ کوچک دومی که در بخش پایانی سر و دستهٔ پنجه قرار داشته، حذف شده‌است. در ساز [[سوبهار]] کاسه درعقب سر ساز قرار دارد. [[غیچک]] به عنوان «ربیک» یک کاسه‌ای است و تارهای باریک ضربتی تشدید ارتعاشی ندارد. بربط، عود سرود و رباب کوچک، تمام سازواره‌های با پسوند تار در جمله [[سازهای زهی زخمه‌ای]] می‌باشند.

 

 

سازهای موسیقی هند و ایرانی و تورانی (خراسان) همگی با هم از نظر فرهنگی هم خانواده‌اند؛ و این سه حلقهٔ فرهنگی از اسطوره و دانش جدایی ناپذیراند. واژهٔ رباب در شاهنامه [[فردوسی]] بارها بکار برده شده‌است و نشاندهندهٔ قدمت یکهزار و یکصد سالهٔ این ساز است:

{{شعر}}{{ب|در آن خانه سیصد پرستنده بود|همه با رباب و نبید و سرود}}

{{ب|همه شب ز آواز چنگ و رباب|سپه را نیامد بر آن دشت، خواب}}{{پایان شعر}}

 

 

 

# رباب میانه یا رباب

# رباب کوچک یا [[زیلچه]] Zeleche

 

== شکل‌های ساز ==