زبان لتونیایی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''زبان لتونیایی''' یا '''زبان لاتویایی''' یا '''لِتونی''' (به لاتویایی:latviešu valoda) زبان رسمی کشور [[لتونی]] است. ۱.۴ میلیون تن در لاتویا و نزدیک به ۱۵۰هزار تن در بیرون این کشور بدین زبان سخن می‌رانند.

پنداشته می‌شود که خانواده زبانی بالتیک پس از جدایش از زبان نیاهندواروپایی با [[زبان‌های اسلاوی|خانواده زبانی اسلاو]] [[زبان بالت‌واسلاوی]] را ساخته‌اند و در نز دیک به [[سده ۱۰ (پیش از میلاد)]] این دو خانواده زبانی از هم جدا شده‌اند.

میان سال‌های [[۴۰۰ (میلادی)|۴۰۰]] تا [[۶۰۰ (میلادی)|۶۰۰ میلادی]] [[زبان نیابالتیک]] به دو نیمه خاوری و باختری شکافته شد. دگرش‌ها میان دو زبان [[زبان لیتوانیایی|لیتوانیایی]] و لاتویایی پس از سال [[۸۰۰ (میلادی)]] آغاز شد، در این زمان زبان یگانه پیشین به دو گویش بخش‌گشت. این گویش‌ها تا زمانی که آن را میان سده‌های [[سده ۱۴ (میلادی)|۱۴]] تا [[سده ۱۷ (میلادی)|۱۷ میلادی]] برآورد می‌کنند پایدار بود.

در درازای تاریخ لتونی دارای پیوندهای پرآشوبی با کشورهای [[آلمان]]، [[سوئد]]، [[روسیه]] و [[لهستان]] بوده‌است و همواره چهره‌ای چندفرهنگه داشته‌است. در روند اشغال این سرزمین به دست [[شوروی]] میان سال‌های [[۱۹۴۰ (میلادی)|۱۹۴۰]]-[[۱۹۴۱ (میلادی)|۱۹۴۱]] و سپس [[۱۹۴۵ (میلادی)|۱۹۴۵]]-[[۱۹۹۱ (میلادی)|۱۹۹۱]] سیاست روسی‌سازی آن دولت اثر بسیاری بر زبان لاتویایی گذارد. در این دو دوره نزدیک به یک‌سوم لتونیایی‌ها تبعید شدند و یا آزارهایی دیگر بدان‌ها روا داشتند. همچنین کوچاندن بزرگ مردمانی از [[روسیه]]، [[اوکراین]] و [[روسیه سفید]] از سوی شوروی به [[لتونی]] شمار لتونیایی‌زبانان را از ۸۰درصد در سال [[۱۹۳۵ (میلادی)|۱۹۳۵]] به ۵۲درصد در [[۱۹۸۹ (میلادی)|۱۹۸۹]] کاهش داد. بسیاری از این کوچندگان هرگز کوششی در آموختن لتونیایی ننمودند. امروزه شمار کسانی که زبان مادریشان در این کشور لاتویایی‌است به ۶۰درصد می‌رسد.

a ā b c č d e ē f g ģ h i ī j k ķ l ļ m n ņ o p r s š t u ū v z ž