ترکیبهای نیتروژندار برای زندگی ضروری هستند و منبع اولیه برای تهیه آنها، نیتروژن موجود در جو میباشد که توسط یک فرایند بنام تثبیت نیتروژن، مولکول نیتروژن (](N<sub>2</sub>، به آمونیاک کاهیده میشود. آمونیاک حاصل سپس به ترکیبهای نیتروژندار آلی تبدیل میگردد. آمینها، مشتقهای آمونیاک هستند و دسته وسیعی از مواد آلی نیتروژندار را تشکیل میدهند که در آنها، اتم نیتروژن به یک یا دو یا سه گروه آلکیل و یا آریل متصل میباشد (هیدروژن بوسیله گروههای آلکیل یا آریل جانشین شده است) که به ترتیب آمین نوع اول، آمین نوع دوم و یا آمین نوع سوم ایجاد میگردد. از اینرو به همان طریقی که اترها والکلها با آب رابطه دارند، آمینها به آمونیاک وابسته میباشند. درآلکیل آمینها نیتروژن به اتم کربن با هیبریداسیون sp<sup>3</sup> متصل است، آریل آرمینها دارای نیتروژنی هستند که به یک کربن sp<sup>2</sup> بنزن یا حلقه شبیه بنزن متصل است. آمینها معمولاً از آمونیاک استخراج میشوند که جای هیدروژنها گروه آلکیلی قرار میگیرند. خاصیت بازی آمین نوع دوم از بقیه بیشتر بوده و این گروه با تأثیر روی سیستم عصبی انسان کاربردهای گستردهای پیدا کردهاند. بعضی از پیکهای عصبی انسان مانند آدرنالین آمیناند، بعضی از جلوگیری کنندهها مانند مرفین نیز در گروه آمینها قرار میگیرند. از دیگر ترکیبهای آمین میتوان به کُدیین و آمینو اسیدها اشاره کرد. آمینها به عنوان اجزاء آمینواسیدها، پپتیدها و آلکالوئیدها، در بیوشیمی حائز اهمیت هستند. بسیاری از ترکیبهای فعال بیولوژیکی حاوی نیتروژن هستند. همچنین ترکیبهای دیگری از آنها به عنوان ضدتورم، بیهوشکننده، آرامبخش و محرک، کاربرد دارویی دارند. برای مثال آدرنالین (محرک)، پروپیلهگزدرین (ضدتورم بینی)، هگزامتیلنتترآمین (ماده ضدباکتری) اَمفتامین (ضد افسردگی) از جمله آنها هستند. همه آمینها خصلت بازی دارند (آمینهای نوع اول و دوم میتوانند به عنوان اسید هم عمل کنند)، پیوند هیدروژنی تشکیل میدهند، و در واکنشهای جانشینی به عنوان هسته دوست عمل کنند. پس در بسیاری از جنبهها شیمی آمینها با شیمی الکلها و اترها شباهت دارد؛ ولی تفاوتهایی هم در فعالیت دارند، زیرا الکترونگاتیوتیه نیتروژن کمتر از اکسیژن است. از این رو آمینهای نوع اول ودوم کمتر اسیدی میباشند وپیوندهای هیدروژنی ضعیفتر از الکلها و تشکیل میدهند اما بازیترو نوکلئوفیلتر میباشند.
{| class="wikitable" style="margin: auto 1em auto 1em" align: left
! آمین نوع یک || آمین نوع دو || آمین نوع سه
خط ۵۰:
'''واکنش با اسیدها'''
از واکنش اسیدها با ترکیبهای آمینی و یا آمونیاک، نمکهای آمونیوم ایجاد خواهد شد. نمکهای آمونیوم در آب محلولند.
'''تولید نمکهای دیآزونیوم'''
هر یک از انواع آمینها در واکنش با نیترواسید، HNO<sub>2</sub>، محصول متفاوتی به دست میدهد. آمینهای نوع اول با نیترواسید (HNO<sub>2</sub>) واکنش میدهند و نمکهای دیآزونیوم تولید میکنند. واکنش آمینها با نیترواسید از طریق حمله نوکلئوفیلی برروی (یا حمله الکتروفیلی به وسیله) یک کاتیون نیتروزیل NO'''<sup>+</sup>''' واسطه به پیش میرود. محصول چنین تبدیلی بسیار متنوع است و بسته به اینکه واکنشدهنده یک آلکانآمین یا یک آنیلین باشد، نوع سوم، دوم یا اول باشد، تغییر خواهد کرد. بدین منظور نمیتوان از اسیدنیترو به طور مستقیم استفاده کرد، زیرا بسیار ناپایدار است. بدین جهت از نمک سدیمنیتریت در حضور یک هالواسید مانند هیدروکلریک اسید، در محیط واکنش استفاده میشود. در چنین محیط اسیدی ساخته شد، اسیدنیترو حاصل ناپایدار بوده و با توجه به اسیدی بودن محیط، پروتون جذب کرده و با حذف مولکول آب، کاتیون نیتروزیل تولید میشود. کاتیون نیتروزیل خصلت الکتروفیلی دارد و به راحتی مورد حمله آمینها قرار میگیرد. بسته به این که نیتروژن آمین فاقد هیدروژن و یا دارای یک یا دو هیدروژن باشد در مرحله بعد واکنش دوره ویژهای را طی میکند. نمکهای –N نیتروزآمونیوم نوع سوم در دمای پایین پایدارند ولی در گرما تجزیه میشوند و مخلوطی از ترکیبهای مختلف را به دست میدهند. از طرف دیگر نمکهای –Nنیتروزآمونیوم نوع دوم به سادگی پروتونزدایی شده و به عنوان محصولهای اصلی،Nنیتروزآمینهای نسبتاً پایدار را به دست میدهند. واکنش مشابه با آمینهای نوع اول ابتدا منوآلکیل –Nنیتروزآمینهای مربوطه را بدست میدهد؛ ولی این ترکیبها ناپایدارند و به سرعت به مخلوطی پیچیده تبدیل میشوند. ناپایداری –Nنیتروزآمینهای نوع اول به پروتون باقیمانده روی نیتروژن مربوط است. به وسیله یک سری از انتقالهای هیدروژن، این ترکیبها ابتدا به دیآزوهیدروکسیدها نوآرایی میکنند. سپس پروتوناسیون و در پی آن از دست رفتن آب، یونهای دیآزونیوم بسیار واکنشپذیر را ایجاد میکنند. دلیل واکنشپذیری این نمکها تمایل آنها به از دست دادن نیتروژن برای ایجاد کربوکاتیونهای مربوطه است. این کربوکاتیونها ممکن است نوآرایی شوند، پروتونزدایی شوند، یا بدام نوکلئوفیلها بیافتند. همانگونه که در بالا به این موضوع اشاره شد، اگر آمین مورد استفاده آلیفاتیک باشد نمکدیآزونیوم حاصل بسیار فعال است و قابل جداسازی نیست اما اگر از ترکیبهای آروماتیک استفاده کنیم نمکدیآزونیوم حاصل پایدار خواهد بود. آمینهای آروماتیک نوع اول با نیترواسید ترکیب میشوند و نمکهای دیآزونیوم تشکیل میدهند. بطور کلی نمکهای دی آزونیوم آمینهای آروماتیک در دو دسته مهم از واکنشها شرکت میکنند. دسته اول، واکنشهای جانشینی هستند که در جریان این واکنشها نیتروژن آزاد میشود و گروه دیگری بجای آن جانشین میگردد. دسته دوم واکنشهای زوج شدن هستند که طی آن، نمک دیآزونیوم از طریق نیتروژن به یک گروه آروماتیک یا هتروآروماتیک متصل میشود. هر دو دسته واکنش از نظر سنتزی بسیار با اهمیت هستند. با استفاده از آریل دی آزونیومها میتوان ترکیبهای متنوعی سنتز کرد.