دیکتاتور: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز ←جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباهیاب]]: اوغیر⟸او غیر، دیکتارتورها⟸دیکتاتورها |
Yamaha5Bot (بحث | مشارکتها) تمیزکاری با ویرایشگر خودکار فارسی |
||
خط ۷:
'''دیکتاتور''' یک رهبر سیاسی است که دارای [[یکهسالاری|قدرت مطلق]] است. کشوری که توسط دیکتاتور حکومت میشود [[دیکتاتوری]] نامیده میشود. کلمه دیکتاتور برگرفته از عنوان قاضیها در [[جمهوری روم]] است که در مواقع اضطراری به منظور حکومت بر جمهوری، توسط [[سنای روم]] تعیین میشد.<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=en|نشانی=http://www.merriam-webster.com/dictionary/dictator|عنوان=Definition of DICTATOR|بازبینی=2017-08-29}}</ref>
همچنین دیکتاتور به فرمانروا و در بیش تر موارد پایهگذار یک [[استبداد|نظام حکومتی استبدادی]] اطلاق میشود. معنای این واژه در تعاریف جدید خود در بسیاری از مواقع با بی رحمی و ستم همراه میگردد. دیکتاتور در واژه به معنی «کسی که دیکته میکند» و در اصطلاح، در ابتدا با رویکردی نامنفی در اشاره به مجری یک سازوکار خاصّ حکومتی در روم باستان که دیکتاتوری نام داشت و در معنای جدید و در اشارهای منفی به [[دیکتاتوری|دیکتاتوریهای نوین]] به معنی «خود رای» و «مطلقالعنان» است. در ابتدا عنوان هریک از قضاتی که در روم قدیم در مواقع خطیر و بحرانی برای اداره امور کشور از طرف کنسولها برای مدت شش ماه با اختیارات فوقالعاده انتخاب میشدند دیکتاتور نام داشتند. دیکتاتور معاونی با عنوان ماگیستر اکویتوم انتخاب میکرد. انتخاب دیکتاتور از ۴۳۰ ق.م. معمول شد و در اواخر قرن ۳ ق.م. منسوخ شد. «سولا» دوباره آن را بدون قید مدت برقرار کرد. پس از قتل [[ژولیوس سزار]] دیکتاتوری رسماً ملغی شد. دیکتاتوریهای معاصر اغلب یا به عنوان رهبر یک حزب یا به کمک پیروان خود از طریق شورش یا کودتا حکومت را بدست میگیرند
باید توجّه داشت که اگرچه نامهای مستبد، [[تمامیتخواهی|تمامیّت خواه]]، [[خودکامگی|خودکامه]]، [[جباریت|جبّار]] و [[یکه سالاری|یکّه سالار]]، مترادفات هر یک از آنها و نیز نام نظامهای حکومتی تحت فرمانرواییشان در ادبیّات و محاورات سیاسی اغلب به یک معنا به کار میروند، هم معنا نبوده و در علم سیاست دارای تعاریف جداگانه میباشند.
خط ۲۲:
== دیکتاتوری در دودمان پهلوی ==
محققان در عرصه سیاست بر این عقیده هستند که حکومت پهلوی چه در زمان [[رضاشاه|رضا شاه]]<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://www.mashreghnews.ir/news/652885/رضاشاه-دیکتاتور-یا-مستبد|عنوان=رضاشاه، دیکتاتور یا مستبد؟}}</ref> و چه در زمان [[محمدرضا پهلوی|محمدرضا شاه]]<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://www.farsnews.com/printable.php?nn=13901112000685|عنوان=گوشهای از استبداد محمدرضاشاه}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://www.farhangnews.ir/content/133896|عنوان=روزهای نکبت بار یک دیکتاتور + تصاویر}}</ref> حکومتی دیکتاتوری و استبدادی بودهاست و از جمله استبدادات حکومت پهلوی: سرکوب مخالفان،<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.zamane.info/1390/05/دشمنان-پهلوی/|عنوان=دشمنان پهلوی {{!}} نشریه زمانه|بازبینی=2017-04-01}}</ref> شکنجه و زندان،<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://www.borhan.ir/NSite/FullStory/News/?Id=8527|عنوان=رژیم پهلوی چگونه مخالفان خود را شکنجه میکرد؟}}</ref> عدم آزادی سیاسی و ایدئولوژیک<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://tarikhirani.ir/fa/news/66/bodyView/2761/آزادی.زندانیان.سیاسی.در.آبان.۵۷.به.روایت.علایی.و.گرانپایه.خواستند.مردم.را.آرام.کنند.html|عنوان=تاریخ ایرانی - آزادی زندانیان سیاسی در آبان ۵۷ به روایت علایی و گرانپایه/ خواستند مردم را آرام کنند|بازبینی=2017-04-01}}</ref> بودهاست.
== فاشیسم و کمونیسم ==
|