مسجدالنبی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ←‏جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباه‌یاب]]: وتوسعة⟸و توسعة، هشتادوهشتم⟸هشتاد و هشتم، نقش‌ونگاردار⟸نقش‌ و نگاردار، شش‌هزارو⟸شش‌هزار و، به...
خط ۴۰:
{| class="wikitable sortable"
|-
! گسترش یافتن !! تاریخ گسترده‌سازی!! دوران !! به فرمان/اجرا کننده !! مساحت کلی (متر مربع)<ref name="بوابة">[http://www.alharamain.gov.sa/index.cfm?do=cms.conarticle&contentid=4045&categoryid=207 '''بوابة الحرمین الشریفین:''' عمارة وتوسعةو توسعة المسجد النبوی]</ref> !! درصد افزایش !! تعداد درها !! تعداد مناره‌های اذان !! ملاحظات
|-
| ساخت مسجد || [[۱ (قمری)]]{{سخ}}[[۶۲۲ (میلادی)]] || پیامبری محمد || [[محمد]] || ۱٬۰۵۰ || -|| ۳ || - || آغز ساخت
خط ۱۲۱:
افزایش روزافزون جمعیت مسلمانان در شهر مدینه و مهاجرت قبایل مسلمان سوی مدینه، فراخ‌سازی مسجد را دربایسته و ضروری کرده‌بود. بنای مسجد در زمان خلیفهٰ سوم اهل سنت فرسوده و دیوارها و ستون‌هایش رو به پوسیدگی نهاده‌بود. در سال ۲۴ ه‍.ق برابر ۲۳/۲۴ خ که شورای شش‌نفرهٔ عمر عثمان را به خلافت رساند، مردم مدینه دربارهٔ بیش‌بود مردمان و کمی جا در مسجد به‌ویژه در [[نماز جمعه|جماعت جمعه]] باش گفتگو کردند و خواستار گسترش مسجد شدند؛ او نیز پس از رای‌زنی با رای‌وران، پذیرفت.
 
عثمان ساختمان مسجد را تغییر داد و مساحتش را چندی افزود، دیوارهایش را با سنگ‌های نقش‌ونگاردارنقش‌ و نگاردار و ستون‌هایش را با سنگ‌های تراشیده و نگاشته بازساخت، و سقف را با [[چوب ساج]] ترمیم کرد. اساساً عثمان بنای مسجد النبی را از آن حالت نخستین و سادگی و بی‌آرایگی بیرون آورده‌است. ساختمان دیرین مسجد از بن برچیده بنای تازه با مساحتی بیش جای‌گزینش گردید. [[زهری]] گفت: «عثمان مسجدالنبی را توسعه داد و ده‌هزار درم سیم را از اموال خود صرف آن نمود.»
 
=== حرم در زمان [[امویان]] ===
==== حرم در زمان [[عمر بن عبدالعزیز|عمرِ عبدالعزیز]] ====
در سال ۸۶ قمری [[ولید بن عبدالملک|ولیدِ عبدالملک]] به خلافت رسید و عمر بن عبدالعزیز را به فرمانداری مکه و مدینه گماشت. بودجهٔ کلانی را در اختیارش گذاشت تا زمین و خانه‌هایی را که از بهر توسعه و نوسازی مسجد باید بدان پیوندد، بخرد. [[محمد بن جریر طبری]] در<ref>تاریخ الرسول و الملوک، ج ۹، ص ۳۸۱۵، ترجمهٔ فارسی</ref> ذیل سخن از حوادث سال هشتادوهشتمهشتاد و هشتم می‌گوید: «درهمین سال ولید عبدالملک بگفت تا مسجد پیغمبر خدا ویران کنند و خانهٔ همسران پیغمبر را نیز ویران کنند و در مسجد بیندازند».
 
عمر عبدالعزیز طول مسجدالنبی را ۲۰۰ ذراع و عرض آن را از قسمت جنوبی ۲۰۰ ذراع و از قسمت شمالی به ۱۸۰ ذراع رسانید، یعنی سرجمع آنچه پس از توسعهٔ عثمان به مسجدالنبی افزوده عبارت است از ضلع جنوبی خاور به باختر مسجد، حدود پنجاه آرش، و بَرِ شمالی‌اش حدود چهل آرش و درازای مسجد از قبله به شام (جنوب به شمال) حدود چهل آرش. مساحت کل مسجد در زمان عمر بن عبدالعزیز روی‌هم حدود شش‌هزاروشش‌هزار و چهارصد و چهل متر مربع بوده‌است.
 
چهل کارگر رومی با یکصدهزار مثقال طلا، چندین بار کاشی‌های رنگارنگ، قندیل‌های درزنجیر زرین‌کشیده، بازسازی را به دوش داشتند و عمر عبدالعزیز در طول کار از پاداش و خلعت بی‌بهرهٔشان نمی‌گذاشت. ستون‌های سنگی تراشیده با روکش‌های فلزی، دیوارهای بلند و گچ‌کاری‌شده و کاشی‌کاری آن‌ها و برپایی دیواربست‌ها، نگارگری سقف و زیورآرایی‌اش به چوب ساج و جای‌گزینی بنای استواری سنگی به‌جای خانه‌های گلی محمد و… چنان مسجدی بنا نهاده شد که تا آن هنگام بنایی به‌سانشبه سانش در جزیرهٔ عرب نبود. این بازسازی‌ها و نوسازی‌ها به گفتهٔ [[محمد بن جریر طبری|محمدِ جریر طبری]]، ابن زباله و ابن نجار از سال ۸۸ تا ۹۱ ه‍.ق برابر ۸۵ تا ۸۹ ه‍.خ به درازا کشید.
 
نخستین‌بار آیات قرآن بر کاشی‌ها و دیوارهای مسجدالنبی نوشته شد. ابن نجار تصریح کرده‌است که کل سوره‌های [[سوره شمس|والشمس]] تا [[سوره ناس|ناس]] را بر دیوارهای مسجد نگاشتند و چهار گلدسته در چهار گوشهٔ مسجد کردند که به گفتهٔ ابن زباله و دیگر مستندات، بزرگ‌ترین آنها ۶۰ آرش درازا داشت و کوچکترینشان منارهٔ باختری شامی بود.