جمهوری خلق آذربایجان: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۱:
|symbol_type = نشان ملی
|image_map = Azerbaijan Democratic Republic 1918 20.png
|image_map_caption = نقشه جمهوری آذربایجان تهیه شده برای کنفرانس صلح پاریس(1919۱۹۱۹)، شامل مناطق تحت مناقشه با گرجستان و ارمنستان است.
|capital = [[گنجه]] تا سپتامبر 1919۱۹۱۹ {{سخ}}باکو
|common_languages = [[ترکی آذربایجانی]]
|title_leader = صدر اعظم هااعظم‌ها
|leader1 = [[فتحعلی خویسکی|فتحعلی خان خویسکی]]
|year_leader1 = 1918–1919۱۹۱۸–۱۹۱۹
|leader2 = [[نصیب یوسف بیگلی]]
|year_leader2 = 1919–1920۱۹۱۹–۱۹۲۰
|leader3 = [[ممد حسن حاجینسکی]]
|year_leader3 = ۱۹۲۰
|title_deputy = رئیس مجلس ملی شورا
|deputy1 = [[محمدامین رسول‌زاده]]
|year_deputy1 = 1918۱۹۱۸
|deputy2 = [[علیمردان توپچوباشوف]]
|year_deputy2 = ۱۹۱۸–۱۹۲۰
}}
 
[[File:Mammad Amin Rasulzade.jpg|left|180px|thumb|[[محمدامین رسول‌زاده]] بنیان گذاربنیان‌گذار جمهوری آذربایجان، از مبارزان جنبش مشروطه در ایران بود]]
[[File:Declaration of independence of Azerbaijan in Azerbaijani.jpg|thumb|left|متن بیان نامه استقلال جمهوری دمکراتیک آذربایجان]]
'''جمهوری دمکراتیک آذربایجان''' {{آذری|آذربایجان دمکراتیک جمهوریتی| Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (ADR)}} نخستین تلاش موفق برای تأسیس دولتی سکولار و دمکراتیک در [[جهان اسلام]] بود.<ref>Tadeusz Swietochowski. Russia and Azerbaijan: A Borderland in Transition. Columbia University Press, 1995. ISBN 0-231-07068-3, {{ISBN|978-0-231-07068-3|en}} and Reinhard Schulze. A Modern History of the Islamic World. I.B.Tauris, 2000. ISBN 1-86064-822-3, {{ISBN|978-1-86064-822-9|en}}.</ref> دولتی بود نسبتاً کم عمر (۲۳ ماه) که در [[۲۸ مه]] سال [[۱۹۱۸ (میلادی)|۱۹۱۸]] در [[گنجه|گنجهٔ]] آذربایجان توسط سیاست‌مداران ملی‌گرای [[شورای ملی آذربایجان]] بعد از انحلال روسیه تزاری و بعد از منحل شدن [[جمهوری فدرال دموکراتیک قفقاز جنوبی]] اعلام استقلال کرد. مرزهای این جمهوری از شمال به روسیه و جمهوری دمکراتیک گرجستان و از غرب به اولین جمهوری ارمنستان و از جنوب به ایران محدود می شدمی‌شد. جمعیت این جمهوری 2.86۲٫۸۶ میلیون بود و نخست گنجه به پایتختی گذیده شد چون باکو در آن زمان تحت کنترل بلشویک هابلشویک‌ها بود. تلاش این جمهوری برای اتحاد با ایران{{مدرک}} با [[تهاجم ارتش سرخ به جمهوری دمکراتیک آذربایجان|حملهٔ ارتش سرخ]] شکست خورد.<ref>http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query2/r?frd/cstdy:@field(DOCID+az0019)</ref> این جمهوری نخستین جمهوری در جهان اسلام محسوب می شودمی‌شود که حق رای را برای زنان برابر با مردان مساوی اعلام کرد.<ref>Tadeusz Swietochowski. Russian Azerbaijan, 1905-1920: The Shaping of a National Identity in a Muslim Community. Cambridge University Press, 2004. ISBN 0-521-52245-5, 9780521522458, p.144</ref> جمهوری دمکراتیک آذربایجان اولین دانشگاه مدرن آذربایجان را در باکو دایر کرد.
 
 
حزب مساوات اکثریت اعضای مجلس را تشکیل می داد و احزاب دیگر همچون [[حزب احرار|احرار]]، [[حزب اتحاد (چمهوری دمکراتیک آذربایجان)|اتحاد]]، سوسیال دمکراتهای مسلمان ([[حزب هِمّت|هِمّت]]) در مجلس نماینده داشتند. نماینده هایی از اقلیت های ارمنی(21 نماینده از مجلس 120 نفری)<ref name="kazemzadeh">{{cite book |last=Kazemzadeh |first=Firuz|authorlink=Firuz Kazemzadeh |title=The Struggle for Transcaucasia: 1917-1921 |publisher=The New York Philosophical Library |year= 1951 |location=|isbn=0-8305-0076-6 |pages=124, 222, 229, 269–270}}</ref>،روسی، لهستانی، یهودی و آلمانی در مجلس بودند. بعضی از نماینده ها از ایده های پان اسلامی و پان ترکی حمایت می کردند.
 
 
 
حزب مساوات اکثریت اعضای مجلس را تشکیل می دادمی‌داد و احزاب دیگر همچون [[حزب احرار|احرار]]، [[حزب اتحاد (چمهوری دمکراتیک آذربایجان)|اتحاد]]، سوسیال دمکراتهای مسلمان ([[حزب هِمّت|هِمّت]]) در مجلس نماینده داشتند. نماینده هایینماینده‌هایی از اقلیت هایاقلیت‌های ارمنی(21۲۱ نماینده از مجلس 120۱۲۰ نفری)،<ref name="kazemzadeh">{{cite book |last=Kazemzadeh |first=Firuz|authorlink=Firuz Kazemzadeh |title=The Struggle for Transcaucasia: 1917-1921 |publisher=The New York Philosophical Library |year= 1951 |location=|isbn=0-8305-0076-6 |pages=124, 222, 229, 269–270}}</ref>،روسی، روسی، لهستانی، یهودی و آلمانی در مجلس بودند. بعضی از نماینده هانماینده‌ها از ایده هایایده‌های پان اسلامی و پان ترکی حمایت می کردندمی‌کردند.
 
== نگارخانه ==
<gallery>
 
 
 
File:Ottoman Empire by Treaty of Sevres.png|در نقشه [[معاهده سور]] ( ۱۹۲۰ میلادی)اراضی جمهوری دمکراتیک آذربایجان مشخص شده
سطر ۶۸ ⟵ ۶۲:
 
== منابع ==
Wikipedia contributors, «"Azerbaijan Democratic Republic,»" Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Azerbaijan_Democratic_Republic&oldid=189677698 (accessed March ۵، ۲۰۰۸).
[[ویکی‌پدیای آذری]]
{{پانویس}}