موبد: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Safibot (بحث | مشارکت‌ها)
جز حذف الگوی افراد شاهنامه (درخواست کامران آزاد) با استفاده از AWB
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
جز ربات ردهٔ همسنگ (۳۰) +مرتب (۱۴.۹ core): + رده:موبدان
خط ۱:
{{ Infobox
| bodystyle =
| bodyclass = vcard
خط ۱۰۶:
| label31 = برادران
| data31 =
 
}}
[[پرونده:Behistun Inscription Eger.png|بندانگشتی|270px|چپ|[[گئومات]] مغ پیشوای قیام کنندگان، زیر پای [[داریوش یکم]]]]
'''موبَد''' در کیش [[زرتشت]] یا آیین [[مزدیسنا]] به فرد روحانی اطلاق می‌شود. این واژه در شاهنامه کارکرد بسیار دارد ولی اصطلاح موبد در منابع دیگر نظیر اوستا و سایر متون کهن بصورت [[مغ]] یا مغان دیده می‌شود. ریشه این کلمه ممکن است معرب مغبد به معنی فرمانده و مهتر مغان (روحانیون) باشد و برزگترین موبد دوران ساسانیان [[کرتیر]] بوده است.<ref>بررسیهای تاریخی. شماره مخصوص دوهزار و پانصدمین سال بنیانگذاری شاهنشاهی ایران. مهر 1350 دکتر پرویز رجبی</ref>
 
== موبد در شاهنامه ==
کیش و عقاید ایرانیان در شاهنامه از زمان [[کیومرث]] مطرح است، نزول [[سروش]] بر سیامک و آگاهی دادن از قصد دشمنان بداندیشان پادشاه نیک‌اندیش، مبیّن وجود عقیده و مرام در کشور [[عجم در شاهنامه|عجم]] است. شاهنامه صراحتاً از آئین مزدیسنا در زمان کیومرث سخن نمی‌گوید ولی ادوار بعد از دو آئین متضاد و مخالف یکدیگر یعنی آئین [[مزدیسنا]] و آئین [[دیویسنا]] مکرر یاد می‌گردد <ref>دیویسنائیان کیش دشمنان ایرانیان در عنوان کلی‌تر به دین [[توران در شاهنامه|تورانیان]] اطلاق می‌شود</ref>. چون لازمه هر دین بعد از پیامبرش حفاظت اوست، لذا کیش مزدیسنا نیز محافظانی تحت عنوان موبد و [[رد در شاهنامه|رد]] داشته است.
 
در زمان کیومرث سر آغاز شاهنامه، از عناوین مزبور یادی نمی‌شود امّا در زمان نبیره او [[تهمورث]] سومین پادشاه [[پیشدادیان]] از عنوان موبدان ذکری به میان می‌آید. تهمورث وزیری نیک‌خواه و بسیار مدبّر بنام سحرسپ داشت که تهمورث با بکاربستن نصایح و فرامین او توانست همه بدکیشان و دیوان را به بند کشد و به نام تهمورث دیوبند مشهور گردد. از جمله احکام دینی [[سحرسپ]] که تا زمان معاصر برای فرهنگ بشری باقی مانده دو اصل دینی [[روزه]] و [[نماز شب]] است <ref>چنان بر دل هر کسی بود دوست ... نماز شب و روزه آئین اوست</ref>.
 
طبق متون شاهنامه چون تهمورث پسر [[هوشنگ]] است و هوشنگ نوه [[کیومرث]] است ،پس ممکن است آئین تهمورث و سحرسپ مسبوق به سابق باشد و بانی آئین مزدیسنا همان کیومرث باشد <ref>بر اساس متون کهن و [[اوستا]] کیومرث نخستین پادشاه ایرانی یا در مواردی دیگر نخستین انسان است</ref>. حالات کیومرث در ایام سوگواری [[سیامک]] و رابطه او با [[سروش]] مؤید شخصیت متافیزیکی اوست که در ماورای آسمان‌ها نجات دهندهٔ دیگری برای خودش متصوّر است. به هر حال نخستین موبدان که باید [[آثروانان (زرتشتی)|آثروان]] نامیدشان در جلوس تهمورث بر تخت [[کیانیان|کیان]] حضور پر رنگ دارند:
{{شعر}}
{{ب|پسر بد مر او را یکی هوشمند|گرانمایه [[تهمورث]] دیوبند}}
خط ۱۳۵:
[[رده:اساطیر ایرانی]]
[[رده:ایزدان مزدیسنا]]
[[رده:مفاهیم مزدیسنا]]
[[رده:رهبران مذهبی]]
[[رده:عنوان‌های مذهبی]]
[[رده:مفاهیم مزدیسنا]]
[[رده:موبدان]]