سده هجدهم میلادی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
ابهام‌زدایی تاریخ با ویرایشگر خودکار فارسی |
||
خط ۱۱:
[[پرونده:Washington Crossing the Delaware by Emanuel Leutze, MMA-NYC, 1851.jpg|بندانگشتی|250px|عبور واشینگتن از دلاور در ۲۵ دسامبر ۱۷۷۶ (۵ دی ۱۱۵۵). رخدادی نمادین در طول [[انقلاب آمریکا]]]]
[[پرونده:Prise de la Bastille.jpg|چپ|250px|بندانگشتی|تسخیر زندان باستیل در ۱۴ ژوئیه ۱۷۸۹. رخدادی نمادین در طول [[انقلاب فرانسه]]]]
'''سدهٔ ۱۸ میلادی''' به فاصلهٔ بین سال‌های [[۱۷۰۱ (میلادی)|۱۷۰۱]] تا [[۱۸۰۰ (میلادی)|۱۸۰۰]] در [[گاهشماری گریگوری]] گفته می‌شود.
گاهی اوقات مورخین اروپایی، اصطلاح سدهٔ هجدهم میلادی را برای اشاره به دوره‌های دیگری استفاده می‌کنند. برای مثال سده ۱۸ کوتاه به سال‌های بین [[۱۷۸۹ (میلادی)|۱۷۸۹]]-[[۱۷۱۵ (میلادی)|۱۷۱۵]] یعنی از مرگ [[لویی چهاردهم|لویی چهاردهم فرانسه]] تا آغاز [[انقلاب فرانسه]] گفته می‌شود تا بتوان به دو رویدادی که با هم ارتباط تنگاتنگی دارند اشاره کرد. انقلاب فرانسه با ارائه تعریفی از ملت، آن را به طور مستقیم وارد معادلات بین‌المللی کرد.
خط ۶۸:
=== [[دهه ۱۷۲۰ (میلادی)|دههٔ ۱۷۲۰]] ===
[[پرونده:Safavid Flag.svg|بندانگشتی|[[سلسله صفوی|سلسلهٔ صفوی]] با هجوم [[افغان‌ها]] به [[ایران]] به پایان رسید.]]
[[پرونده:Lansereships.jpg|بندانگشتی|[[روسیه]] با حمله به ایران در سال [[۱۱۰۱ (میلادی)|۱۱۰۱]] شهرهای [[دربند (روسیه)|دربند]]، [[باکو]]، [[شیروان]]، [[گیلان]]، [[مازندران]] و [[استرآباد]] را اشغال کرد.]]
* [[۱۷۲۰ (میلادی)|۱۷۲۰]]: [[شرکت دریای جنوب]] دچار [[حباب اقتصادی]] شد.
* [[۱۷۲۰ (میلادی)|۱۷۲۰]]: نیروی دریایی اسپانیا [[اردوکشی ویلاسور]] را از [[مکزیک]] به سوی [[دشت‌های پهناور]] آغاز کرد.
خط ۹۵:
* [[۱۷۳۳ (میلادی)|۱۷۳۳]]-[[۱۷۳۸ (میلادی)|۱۷۳۸]]: [[جنگ جانشینی لهستان|جنگ بر سر سلطنت لهستان]]
* [[۱۷۳۵ (میلادی)|۱۷۳۵]]-[[۱۷۹۹ (میلادی)|۱۷۹۹]]: [[امپراتور چیانلانگ]] در [[چین]] شروع به گسترش سرزمین‌هایش کرد.
* [[۱۷۳۶ (میلادی)|۱۷۳۶]] - ([[۱۱۱۵ (میلادی)|۱۱۱۵]]): [[نادرشاه افشار]] به عنوان شاه [[ایران]] تاجگذاری کرده و سلسهٔ [[افشاریان]] را بنیان نهاد. او تا پایان عمرش ([[۱۷۴۷ (میلادی)|۱۷۴۷]]) در ایران حکومت کرد.
* [[۱۷۳۶ (میلادی)|۱۷۳۶]] - (۱۱۱۵): نقاشان دربار [[سلسله چینگ]] [[چین]]، نقاشی کلاسیک پانورامای [[ژانگ زدوان]] به نام ''در کرانهٔ رود هنگام جشن کینگ‌مینگ'' را دوباره کشیدند.
* [[۱۷۳۸ (میلادی)|۱۷۳۸]]-[[۱۷۵۶ (میلادی)|۱۷۵۶]]): قحطی در طول [[ساحل]] - نیمی از جمعیت [[تیمبوکتو]] از بین رفتند.
خط ۶۰۸:
* [[۱۷۰۹ (میلادی)|۱۷۰۹]] - (۱۰۸۸) - ساخت نخستین [[پیانو]] توسط [[بارتولومو کریستوفوری]]
* [[۱۷۱۱ (میلادی)|۱۷۱۱]] - (۱۰۹۰) - اختراع [[دیاپازون]] توسط [[جان شور]]
* [[۱۷۱۲ (میلادی)|۱۷۱۲]] - ([[۱۰۹۱ (میلادی)|۱۰۹۱]]) - اختراع [[موتور بخار]] توسط [[توماس نیوکامن]]
* [[۱۷۱۴ (میلادی)|۱۷۱۴]] - (۱۰۹۳) - اختراع [[دماسنج جیوه‌ای]] توسط [[گابریل دانیل فارنهایت|دانیل گابریل فارنهایت]]
* [[۱۷۱۷ (میلادی)|۱۷۱۷]] - ([[۱۰۹۶ (میلادی)|۱۰۹۶]]) - آزمایش موفقیت‌آمیز [[آلت غواصی]] توسط [[ادموند هالی]]
* [[۱۷۳۰ (میلادی)|۱۷۳۰]] - (۱۱۰۹) - توسعه ابزار ناوبری [[اکتنت]] توسط [[جان هدلی]] در [[انگلستان]] و [[توماس گادفری]] در [[آمریکا]]
* [[۱۷۳۳ (میلادی)|۱۷۳۳]] - (۱۱۱۲) - اختراع [[ماکوی پروازی]] توسط [[جان کی]]
خط ۶۱۷:
* [[۱۷۴۱ (میلادی)|۱۷۴۱]] - (۱۱۲۰) - کشف سرزمین [[آلاسکا]] توسط [[ویتوس برینگ]]
* [[۱۷۴۵ (میلادی)|۱۷۴۵]] - (۱۱۲۴) - اختراع [[بطری لیدن]] توسط [[اوالد گئورگ فون کلیست]] به عنوان نخستین [[خازن]] برق
* [[۱۷۵۲ (میلادی)|۱۷۵۲]] - ([[۱۱۳۱ (میلادی)|۱۱۳۱]]) - اختراع [[برق‌گیر]] توسط [[بنجامین فرانکلین]]
* [[۱۷۵۵ (میلادی)|۱۷۵۵]] - (۱۱۳۴) - ساخت بلندترین مجسمهٔ چوبی [[بوداسف]] در [[معبد پونینگ]] شهر [[چنگده]] [[چین]]
* [[۱۷۶۴ (میلادی)|۱۷۶۴]] - ([[۱۱۴۳ (میلادی)|۱۱۴۳]]) - اختراع [[ماشین نخ‌ریسی]] (اسپینینگ جنی) توسط [[جیمز هارگرویز]] پیام‌آور [[انقلاب صنعتی]]
* [[۱۷۶۵ (میلادی)|۱۷۶۵]] - (۱۱۴۴) - توسعه [[موتور بخار]] نیوکامن توسط [[جیمز وات]] و پیشرفت فناوری‌های [[فولاد|فولادسازی]] در نتیجهٔ آن
* [[۱۷۶۱ (میلادی)|۱۷۶۱]] - (۱۱۴۰) - حل مشکل محاسبهٔ [[طول جغرافیایی]] توسط چهارمین [[کرنومتر]] [[جان هریسون]]
* [[۱۷۷۹ (میلادی)|۱۷۷۹]] - [[۱۷۶۸ (میلادی)|۱۷۶۸]] - ([[۱۱۵۸ (میلادی)|۱۱۵۸]] - ۱۱۴۷) - کشیدن نقشهٔ مرزهای [[اقیانوس آرام]] توسط [[جیمز کوک]] و کشف [[فهرست جزیره‌های اقیانوس آرام|جزایر این اقیانوس]] توسط وی
* [[۱۷۷۱ (میلادی)|۱۷۷۱]] - (۱۱۵۰) - اتمام ساختمان مجتمع [[معبد پوتو ژنگچنگ|معابد پوتو ژنگچنگ]] در شهر [[چنگده]] [[چین]]
* [[۱۷۸۲ (میلادی)|۱۷۸۲]] - [[۱۷۷۳ (میلادی)|۱۷۷۳]] - ([[۱۱۶۱ (میلادی)|۱۱۶۱]] - ۱۱۵۲) - گردآوری عظیم کتاب‌های ادبی چین در مجموعه‌ای به نام [[سیکو کوانشو]] در [[سلسله چینگ]]
* [[۱۷۷۴ (میلادی)|۱۷۷۴]] - (۱۱۵۳) - کشف [[اکسیژن]] توسط [[جوزف پریستلی]]
* [[۱۷۷۵ (میلادی)|۱۷۷۵]] - ([[۱۱۵۴ (میلادی)|۱۱۵۴]]) - نخستین [[سنتز]] [[اکسید نیتروس]] ([[گاز خنده]]) توسط [[جوزف پریستلی]]
* [[۱۷۷۶ (میلادی)|۱۷۷۶]] - ([[۱۱۵۵ (میلادی)|۱۱۵۵]]) - اختراع [[کشتی بخار]] توسط [[کلاد دو جفری]]
* [[۱۷۷۷ (میلادی)|۱۷۷۷]] - ([[۱۱۵۶ (میلادی)|۱۱۵۶]]) - اختراع [[اره چرخنده]] توسط [[ساموئل میلر]]
* [[۱۷۷۹ (میلادی)|۱۷۷۹]] - (۱۱۵۸) - کشف [[فتوسنتز]] توسط [[یان اینگنهوز]]
* [[۱۷۸۴ (میلادی)|۱۷۸۴]] - ([[۱۱۶۳ (میلادی)|۱۱۶۳]]) - اختراع [[عینک دوکانونی]] توسط [[بنجامین فرانکلین]]
* [[۱۷۸۴ (میلادی)|۱۷۸۴]] - (۱۱۶۳) - اختراع [[چراغ روغنی]] توسط [[ایمه آرگاند]]
* [[۱۷۸۵ (میلادی)|۱۷۸۵]] - (۱۱۶۴) - اختراع [[دستگاه بافندگی]] توسط [[ادموند کارترایت]]
* [[۱۷۸۵ (میلادی)|۱۷۸۵]] - (۱۱۶۴) - اختراع [[آسیاب خودکار]] توسط [[الیور اوانز]]
* [[۱۷۸۶ (میلادی)|۱۷۸۶]] - ([[۱۱۶۵ (میلادی)|۱۱۶۵]]) - اختراع [[ماشین خرمن‌کوب]] توسط [[اندرو میکل|اندرو مِیکل]]
* [[۱۷۸۹ (میلادی)|۱۷۸۹]] - (۱۱۶۸) - کشف [[قانون بقای جرم]] توسط [[آنتوان لاوازیه]] و پایه‌گذاری [[شیمی]] مدرن توسط وی
* [[۱۷۹۸ (میلادی)|۱۷۹۸]] - (۱۱۷۷) - انتشار رساله‌ای دربارهٔ [[واکسیناسیون آبله]] توسط [[ادوارد جنر]]
خط ۶۵۱:
* [[۱۷۲۵ (میلادی)|۱۷۲۵]] - (۱۱۰۴) - ''دانش جدید''،<ref>The New Science</ref> اثر [[جیامباتیستا ویکو]]
* [[۱۷۲۶ (میلادی)|۱۷۲۶]] - (۱۱۰۵) - ''[[سفرهای گالیور]]''،<ref>Gulliver's Travels</ref> اثر [[جاناتان سویفت]]
* [[۱۷۲۸ (میلادی)|۱۷۲۸]] - ([[۱۱۰۷ (میلادی)|۱۱۰۷]]) - ''[[دانسید]]''،<ref>The Dunciad</ref> [[الکساندر پوپ]] (انتشار نسخه اول)
* [[۱۷۴۴ (میلادی)|۱۷۴۴]] - (۱۱۲۳) - ''[[کتاب جیبی خوشکل]]''<ref>A Little Pretty Pocket-Book</ref> نخستین کتابی است که [[ادبیات کودکان|برای کودکان]] تهیه شده است.
* [[۱۷۴۸ (میلادی)|۱۷۴۸]] - (۱۱۲۷) - ''[[چوچینگورا]]،<ref>忠臣蔵</ref> (گنج ملازمان وفادار)''، نمایش عروسکی پرطرفدار در ژاپن
* [[۱۷۴۸ (میلادی)|۱۷۴۸]] - (۱۱۲۷) - ''[[کلاریسا]]''،<ref>Clarissa</ref> [[ساموئل ریچاردسون]]
* [[۱۷۴۹ (میلادی)|۱۷۴۹]] - ([[۱۱۲۸ (میلادی)|۱۱۲۸]]) - ''[[تام جونز، کودکی سرراهی]]''،<ref>The History of Tom Jones, a Foundling</ref> اثر [[هنری فیلدینگ]]
* [[۱۷۵۱ (میلادی)|۱۷۵۱]] - ([[۱۱۳۰ (میلادی)|۱۱۳۰]]) - ''[[مرثیه‌ای در گورستان دهکده]]''،<ref>Elegy Written in a Country Churchyard</ref> اثر [[توماس گری]] انتشار یافت.
* [[۱۷۸۵ (میلادی)|۱۷۸۵]] - [[۱۷۵۱ (میلادی)|۱۷۵۱]] - (۱۱۶۴–۱۱۳۰) - [[دانشنامه]] فرانسوی
* [[۱۷۵۵ (میلادی)|۱۷۵۵]] - (۱۱۳۴) - ''[[فرهنگ زبان انگلیسی]]''،<ref>A Dictionary of the English Language</ref> اثر [[ساموئل جانسون]]
خط ۶۹۱:
* [[۱۷۲۱ (میلادی)|۱۷۲۱]] - (۱۱۰۰) - ''[[کنسرتوهای براندنبورگ]]''،<ref>Brandenburgische Konzerte</ref> اثر [[یوهان سباستیان باخ|باخ]]
* [[۱۷۲۳ (میلادی)|۱۷۲۳]] - (۱۱۰۲) - ''[[چهار فصل]]''،<ref>Le quattro stagioni</ref> کنسرت ویولون ساخت [[آنتونیو ویوالدی]]
* [[۱۷۲۴ (میلادی)|۱۷۲۴]] - ([[۱۱۰۳ (میلادی)|۱۱۰۳]]) - ''[[پاسیون به روایت یوحنای قدیس]]''،<ref>Johannes-Passion</ref> [[یوهان سباستیان باخ|باخ]]
* [[۱۷۲۷ (میلادی)|۱۷۲۷]] - (۱۱۰۶) - ''[[پاسیون به روایت متای قدیس]]''،<ref>Matthäus-Passion</ref> [[یوهان سباستیان باخ|باخ]]
* [[۱۷۳۳ (میلادی)|۱۷۳۳]] - (۱۱۱۲) - ''[[هیپولیت در آریس]]''،<ref>Hippolyte et Aricie</ref> نخستین اپرا از [[ژان فیلیپ رامئو]]
* [[۱۷۴۱ (میلادی)|۱۷۴۱]] - (۱۱۲۰) - ''[[واریاسیون گلدبرگ]]''<ref>Goldberg-Variationen</ref> برای هارپیسکورد، انتشار توسط [[یوهان سباستیان باخ|باخ]]
* [[۱۷۴۲ (میلادی)|۱۷۴۲]] - ([[۱۱۲۱ (میلادی)|۱۱۲۱]]) - ''[[مسیحا]]''،<ref>Messiah</ref> اوراتوریایی از [[گئورگ فریدریش هندل|هندل]] برای اجرا در دوبلین
* [[۱۷۴۹ (میلادی)|۱۷۴۹]] - (۱۱۲۸) - ''[[مس در بی مینور]]''،<ref>h-Moll-Messe</ref> [[یوهان سباستیان باخ|باخ]]
* [[۱۷۵۱ (میلادی)|۱۷۵۱]] - (۱۱۳۰) - ''[[هنر فوگ]]''،<ref>Die Kunst der Fuge</ref> [[یوهان سباستیان باخ|باخ]]
| |||