گیاه: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
با فرض حسن نیت ویرایش 2.190.35.235 (بحث) خنثی‌سازی شد. (تل)
جز ←‏جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباه‌یاب]]: وبرگ⟸و برگ، متمرکزشود⟸متمرکز شود، غیرآبزی⟸غیر آبزی، دم‌اسبی⟸دم‌اسبی (گیاه)|
خط ۴۶:
'''گیاهان''' گروه بزرگی از [[گونه (زیست‌شناسی)|گونه]]‌های [[زنده]] شامل موجوداتی مانند [[درختان]]، [[علف]]، [[سرخس‌ها]] و [[خزه گیان]] است.
 
تعریف کلمهٔ گیاه دشوار است. اگرچه گیاه شناسان محدودهٔ رده‌بندی گیاهان را تعریف کرده‌اند، مرزهای تعیین کنندهٔ اعضاء رده‌بندی گیاهان بسیار اختصاصی تر از تعریف‌های رایج '''گیاه''' است. گیاهانی که ما هر روز با آنها مواجه هستیم، معمولاً متعلق به گروه گیاهان آوندی می‌باشند. ما گیاه را بعنوان یک موجود زنده یوکاریوت و دارای تعداد زیادی سلول تعریف می‌کنیم که عموماً فاقد اندام‌های حسی یا حرکت ارادی بوده و در صورت رشد کامل دارای ریشه، ساقه و برگ می‌باشند. اما از نظر گیاه‌شناسی فقط گیاه آوندی دارای ریشه، ساقه وبرگو برگ است.
تعریف دیگر گیاه که فراگیرتر می‌باشد، عبارت است از هرچیزی که فتواتوتروف می‌باشد- یعنی غذای خودش را از مواد خام غیر آلی و نور خورشید تولید کند. برای فردی که بر نقش خاصی که گیاهان در یک اکوسیستم بازی می‌کنند متمرکزشودمتمرکز شود این تعریف غیر منطقی نیست. اما در بین فتواتوتروف‌ها، پروکاریوت‌هایی (پیش هسته) مخصوصاً باکتری‌های فتواتوتروف و سیانوفیت‌ها وجود دارند. سیانوفیت‌ها را گاهی اوقات (به دلایل خوبی) جلبک‌های سبز– آبی می‌نامند. در اینجا این مشکل بوجود می‌آید که بیشتر مردم از جمله گیاه شناسان قدیمی قارچ خوراکی را گیاه می‌نامند اگرچه قارچ خوراکی اندام باردهی قارچ می‌باشد (حوزه قارچها)، و اصلاً فتواتوتروف نبوده، بلکه گندخوار (saprophytic) می‌باشد؛ و بیش از چند گونه گیاهان گل دار، قارچ‌ها و باکتری‌ها وجود دارند که انگلی هستند.
 
ما قادر به ارائهٔ پاسخی مطمئن نیستیم. فهرست خصوصیاتی که حوزهٔ رده‌بندی گیاهان را از سایر حوزه‌های زیست‌شناسی جدا می‌کند حد اقل یک تعریف فنی ارائه می‌کند اما این تعریف مورد پسند همگان قرار نمی‌گیرد؛ بنابراین تعریف اصطلاح گیاه همیشه به معنی بیشتر موجودات زنده طبقه‌بندی شده در محدودهٔ رده‌بندی گیاهان می‌باشد. مثلاً «اگر جلبک‌های سبز به وضوح گیاهانی جزو رده‌بندی گیاهان هستند، پس بیشتر مردم اکثر خزه‌های دریایی را هم که جزئی از (حوزه آغازیان) هستند، جزو جلبک‌های سبز در نظر می‌گیرند. مشکل عدم وجود دقت یا توافق که در تعریف گیاه وجود دارد یکی از گفته‌های مورد تفاهم است که اغلب در مقالات با آن مواجه هستیم از این قبیل: آوند چوبی یکی از دو بافت انتقال در گیاه است. بطور کلی تصور نمی‌شود این جمله به معنی تمامی گیاهان، جلبک‌ها با گیاهان گلدار باشد. به احتمال بسیار زیاد باکتری‌ها یا قارچ‌ها را به حساب نمی‌آورد. در واقع معمولاً بهتر است اینگونه تصور شود که این بحث فقط به گیاهان آوندی مربوط می‌شود (ضرورتاً سرخس‌ها، مخروط زاها، گیاهان گلدار و تعدادی دیگر) مگر اینکه به صورتی متفاوت بیان شود (مثلاً در گیاهان آوندی و غیر آوندی اینگونه‌است.
خط ۶۱:
 
== پیدایش و پیشینه ==
طرح تاریخ گیاهان زمین مشابه [[مهره‌داران]] آن است، با امواجی از انقراض‌ها و جانشینی‌ها و پیدایش تصادفی اشکال تازه برای غلبه بر محیط. در دورهٔ دونین، زمانی که جنگل‌های اولیه پدید آمدند، ابتدا مجموعهٔ گیاهان [[دم‌اسبی (گیاه)|دم‌اسبی]]، [[پنجه‌گرگی‌ها]] و [[سرخس‌ها]] گسترش یافتند و [[گیا]]ی (فلورای) غالب زمین را به وجود آوردند. این گیاهان به‌وسیلهٔ [[هاگ]] تولید مثل می‌کردند و آب و هوای مرطوب را ترجیح می‌دادند.<ref>والنتین، جیمز: تکامل گیاهان و جانوران پرسلولی، مترجم: وحید موحد. در: مجله «هدهد». دی ۱۳۶۰ - شماره ۲۸. (از صفحه ۷۰۰ تا ۷۱۶). در مالکیت عمومی.</ref>
 
انرژی لازم برای نگهداری جانوران دریایی اولیه باید نخست توسط زیستمندان [[فتوسنتز]]کننده تأمین شده باشد، و هنوز هم عمدتاً توسط این زیستمندان تأمین می‌گردد، ولی زمانی در اواخر دوران [[پرکامبرین]] جلبک‌های دریایی پرسلولی تکامل یافتند. در مورد گوناگونی یا فراوانی این گیاهان اطلاعات چندانی دردست نیست؛ آن‌ها قاعدتاً به اجتماعات [[بی‌مهرگان]] تنها زیستمندان کوچکی اضافه کرده‌اند و ممکن است مستقیماً توسط زیستمندان دیگر خورده شده باشند.<ref name="ReferenceA">والنتین، جیمز: تکامل گیاهان و جانوران پرسلولی.</ref>
 
باکتری‌های خاک، قارچ‌ها و اشکال گیاهی پست احتمالاً در دروهٔ [[کامبرین]] روی زمین سکنی گزیده‌اند، و شاید حاشیهٔ مرداب‌ها و خلیج‌ها به انواع گیاهان پرطاقت و نیمه‌آبزی کمک کرده باشد؛ ولی، نخستین راسته‌های گیاهان غیرآبزیغیر آبزی که نوادگان آن‌ها عناصر اصلی گیاهی خشکی را تشکیل می‌دهند، در دورهٔ [[سیلورین]] پدید آمده‌اند. گیاهان اولیه از مرداب‌ها و باتلاق‌ها به مناطق مسکونی خشک واقع در زمین‌های کوهپایه‌ای گسترش یافتند. با گسترش کمربند سبز زمین، جانوران در حاشیه آن را تعقیب کردند: [[بندپایان]] و احتمالاً کرم‌ها، که از خرده‌های گیاهان و سرانجام از خود گیاهان تغذیه می‌کردند، از این جانوران بودند. بدین‌ترتیب برای نگهداری از جمعیت‌های [[چهارپایان]] بزرگ که در طی دورهٔ پیدایش یافتند، روی خشکی انواع شکار وجود داشت.<ref name="ReferenceA" />
 
گیاهانی که دارای دانه و گرده هستند، در دورهٔ [[دونین]] تکامل یافتند. آن‌ها در طی دورهٔ [[کربنیفر]] شاخه-شاخه شدند؛ در دورهٔ [[پرمین]] دودمانی به‌نام [[مخروطیان]] (کاج‌ها) آغاز به گسترش کرد که در دوران میانه‌زیستی گیای غالب خشکی شد. چیرگی مخروطیان با پیدایش آب و هوای خشک همراه بود.<ref name="ReferenceA" />