محمد بن سعد بن منیع: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۴۷:
== کارها ==
[[طبقات الکبری]]
مشهورترین اثر وی طبقات الکبری است که حاجی خلیفه آن را بزرگترین نوشته در طبقات روات دانسته است. این کتاب،برای نخستین بار آگاهیهای جامع و گسترده ای را درباره ی صحابه و تابعین و عالمان،تا زمان خود ارائه داد. شمار مشایخ او در طبقات قریب دویست و پنجاه نفر است که سلیمی نام نود ونه نفر یاد شده در بخش الطبقة الخامسة را با شرح حال کوتاه آنها آورده است. کتاب ابن سعد از طریق دو شاگرد وی حارث بن محمد بن ابی اسامه(م282) و حسین بن محمد بن فهم(م 289) به دست ما رسیده است. مطالب آن بسیار قابل توجه و در موارد فراوانی منحصر به فرد است. وی در ابتدا آگاهیهایی در مورد نسب شخص به دست می دهد که از این جهت بسیار مغتنم است. پس از نقل اخبار مربوط به شخص،از قیافه و وضعیت هیکل و آرایش لباس وی نیز سخن می گوید. این قبیل آگاهیها به ندرت در منابع دیگر یافت می شود. در واقع باید گفت آثار موجود، کهن ترین آگاهیهای شمائل شناسانه نسبت به پیامبر اسلام و صحابه و تابعین از طبقات ابن سعد است.
ابن سعد جدای از دو جزء نخست که در سیره ی رسول خدا است، در مجلدات دیگر که تراجم صحابه و تابعین است شیوه ی خاصی را انتخاب کرده است. وی در وهله ی نخست بخشی را به مردان و بخشی را به زنان اختصاص داده است. جزء اخیر کتاب اختصاص به زنان دارد. نخستین مجلدات، ویژه ی صحابه است که وی آنها را به پنج طبقه تقسیم کرده و مبنای او تقدم آنها در ایمان آوردن و فضل و شرف آنها در مسلمانی بوده است. نخستین طبقه اصحاب بدر هستند که در داخله ی آن از افرادی که به پیامبر نزدیکند (بنی هاشم) آغاز کرده و دیگران را در ادامه می آورد. در مورد هر خانواده، ابتدا افراد اصلی آن تیره را نوشته و سپس همپیمانان و موالی آنها را ثبت می کند. پس از تمام شدن مهاجران بدری،به سراغ انصار می رود؛ابتدا اوسی ها و سپس خزرجی ها را یاد می کند. طبقه ی دوم صحابه، صحابیان قدیمی اند که در بدر شرکت نداشتند. از جمله ی آنها مهاجران حبشه اند. طبقه ی سوم صحابه شرکت کنندگان در خندق هستند تا مسلمان شده های فتح مکه. طبقه ی چهارم مسلمان شده های فتح مکه اند و طبقه ی پنجم کسانی اند که در وقت رحلت پیامبر اسلام خردسال بوده اند و در هیچ یک از جنگها شرکت نداشته اند<ref>کتاب تاریخ سیاسی اسلام سیره رسول خدا،رسول جعفریان،انتشارات دلیل ما،چاپ هشتم،1389،جلد 1،صفحه 61</ref>.
سبک وی، همان سبک حدیثی است و لذا نوع اخبار وی به صورت مسند ارائه می شود. طبقات به قدری از نظر اطلاعات اجتماعی و فردی اهمیت دارد که بدون آن نمی توان قرن اول و دوم هجری را شناخت. افزون بر اینها، کتاب طبقات ابن سعد به لحاظ ساختار، اطلاعاتی را درباره ی شهرهای مختلف و حضور صحابه و تابعین در آنها و نیز مهاجرت برخی از قبائل به شهرها ارائه می دهد که بسیار مفید است<ref>همان</ref>.