باغ فین: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز ←پیوند به بیرون: حذف پیوند تبلیغی |
Fatranslator (بحث | مشارکتها) جز افزودن ناوباکس ۷.۵> الگو:موزههای ایران (درخواست کاربر:شوکران)+ |
||
خط ۲۴:
[[پرونده:Residence Royal Bagh Shah Fin by Pascal Coste.jpg|300px|rihgt|بندانگشتی|اقامتگاه سلطنتی فین در دوران محمدشاه قاجار (قبل از قتل امیرکبیر)]]
[[پرونده:Fingarden7.jpg|300px|rihgt|بندانگشتی| مقتل امیرکبیر در [[حمام فین]] کاشان]]
برخی منابع تاریخی قدمت این باغ را به دوران سلطنت [[آلبویه]] میرسانند. به استناد این منابع، زلزله مهیب سال ۱۵۷۳ میلادی باعث تخریب کلی باغ شد.<ref name="tourism.isfahancht.ir">{{یادکرد وب| نشانی = http://tourism.isfahancht.ir/Isfahan_Virtual_Tour/Fa/Fa_index.php?f=1017%20Fin%20Garden| عنوان = باغ فین کاشان| تاریخ بازدید = ۲۴ مارس ۲۰۱۱| ناشر = سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان}}</ref> بقایای باغی در چند صد متری باغ فین (باغ نو) موجود است که به باغ کهنه معروف است. باغ کهنه در دوره [[ایلخانان مغول]] بیشترین گسترش را یافته بودهاست.<ref>{{یادکرد|نویسنده=سارا تریوه|مقاله=بررسی تاریخی و کالبدی باغ فین|ژورنال=نشریه تخصصی معماری منظر |تاریخ=۱۵ خرداد ۱۳۸۹|دوره=چهارم|شماره=۶۷}}</ref> به هرحال ساختمان باغ فین فعلی به دوران [[شاه عباس بزرگ]] نسبت داده شده<ref>{{یادکرد|فصل=LESSONS IN GARDEN HISTORY|کتاب=Gardens of Eden: Among the World's Most Beautiful Gardens|نویسنده = Holly Kerr Forsyth|صفحه=۸۷}}</ref> و [[میراث فرهنگی]] ایران طراح باغ را [[غیاثالدین جمشید کاشانی]] میداند.<ref name="tourism.isfahancht.ir"
کار ساخت و توسعه عمرانی باغ در دوره [[شاه صفی]] و [[شاهعباس دوم]] نیز ادامه یافت و به اوج رسید. بناهای سردر ورودی، کوشک صفوی و یکی از حمامها محصول این دوره بودهاند. همچنین [[شاه سلیمان]] صفوی صفهای پیرامون چشمه فین بنا نمود که احتمالاً موجب تغییر نام چشمه فین به [[چشمه سلیمانیه]] بودهاست. از اواخر دوره صفویه تا [[دوره زندیه]] و همزمان با [[حمله افغان]] و لشکرکشیهای [[نادر شاه]]، توجهی به باغ نشدهاست. در دوره [[کریمخان زند]] و همزمان با وقوع چند [[زلزله]] پیاپی، باغ و ابنیه موجود در آن مورد مرمت قرار گرفت و بنای [[خلوت کریمخانی]] به آن افزوده گشت.<ref name="ReferenceA">{{یادکرد
خط ۴۱:
| ناشر = یونسکو
| زبان = en
}}</ref> در [[دوره پهلوی]]، بنای [[موزه ملی کاشان]] بر خرابههای خلوت نظامالدوله و همچنین بنایی در حدفاصل [[کتابخانه]] و [[حمام]]ها ساخته شد و سایر ابنیه نیز مورد مرمت قرار گرفت.<ref name="ReferenceA"
| نشانی = http://www.chn.ir/news/?section=2&id=51741
| عنوان = باغ فین کاشان؛ قربانی رفتار غیرکارشناسانه
خط ۵۱:
== مرمت ==
[[پرونده:Fingarden5.jpg|200px|rihgt|بندانگشتی| نگارگری دیواری]]
در سال ۱۹۳۵ و همزمان با ثبت ملی این اثر، ابتدا [[استخر]] مرکزی باغ مورد [[مرمت]] قرار گرفت.<ref name="whc.unesco.org"
| نشانی = http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8802011435
| عنوان = موزه ملی باغ فین کاشان بازگشایی میشود
خط ۸۲:
== معماری باغ ==
وجود عناصر آب و [[درخت]] که عناصری پویا هستند در کنار ابنیه که عناصر ثابت [[معماری]] هستند، هویتی زنده به این اثر فرهنگی و تاریخی بخشیدهاست. باغ فین یکی از مهمترین نمونه باغهای ایرانی است که همچنان زنده و پابرجاست. همچنین این باغ به خوبی روش ایجاد [[منظر فرهنگی]] را معرفی میکند.<ref name="whc.unesco.org"
* '''عنصر آب'''
در طراحی باغ فین، آب اساسیترین عنصر بودهاست. آب در باغ فین به صورتهای راکد (در استخر مقابل کوشک و حوض خانه صفوی)، روان (در جویها)، فورانی (فوارهها) و جوششی (ظهور آب از حفرههای منظم کف حوض در حوض جوش و حوضخانه صفوی و شترگلوی فتحعلی شاه) حضور دارد. هریک از اشکال گوناگون آب در این باغ، مفهومی خاص را تداعی میکند.<ref name="ReferenceB">{{یادکرد
خط ۹۱:
|دوره=چهارم
|شماره=۶۸
}}</ref> آب فراوان و جریان آن در جویهایی با [[کاشی]] [[فیروزهای]]، در محیطی که آب واقعاً کمیاب است و درختانی با سایه گسترده در تضادی بزرگ با [[کویر]] خشک و طبیعتی نامهربان است که در پشت دیوارهای باغ گستردهاست.<ref name="gardenvisit.com"
آب جاری در جویها، [[استخر]]ها و [[حوض]]های باغ از [[چشمه سلیمانیه]] تأمین میشود.<ref name="whc.unesco.org"
|فصل=Bagh-e Tarikhi-ye fin
|کتاب= Lonely Planet Iran
خط ۱۰۴:
* '''چگونگی ساخت و عملکرد فوارهها'''
زیر تمام جویها و دور تمام حوضها در عمق یک متری زمین لولههایی تعبیه شده به اسم تنبوشه که این لولهها از جنس سفال بوده که از یک طرف به حوضهای اصلی متصلند و طرف دیگر آن در انتهای جوی مسدود است. آب از یک طرف وارد میشود و چون انتهای لوله مسدود است آب از فوارهها خارج میشود. چون سطح زمین شیب دارد برای اینکه فشار تقسیم شود قطر لوله را متفاوت ساختهاند. ابتدای لوله از انتهای آن قطورتر است به این ترتیب فشار تقسیم میشود و آب به یک میزان از فواره خارج میشود.<ref name="کی آشیانه سایت گردشگری کاشان">[http://www.keyashiyan.com/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid=7 کی آشیانه سایت گردشگری کاشان]</ref>
آب حوض اصلی از دوازده چشمه داخل آن میجوشد که به آن حوض جوش گفته میشود.<ref name="whc.unesco.org"
* '''طراح سیستم آب رسانی'''
طراح سیستم، ریاضیدان معروف قرن دهم و عصر صفوی، [[غیاثالدین جمشید کاشانی|غیاث الدین جمشید کاشانی]] است. ایشان دویست سال قبل از پاسکال از قانون اختلاف سطح استفاده کرده و از شیب طبیعی زمین بهره جسته است<ref name="کی آشیانه سایت گردشگری کاشان"
* '''عنصر درخت'''
مهمترین گیاهان باغ فین، شامل ۵۷۹ اصله [[درخت سرو]] و ۱۱ اصله [[درخت چنار]] است.<ref name="whc.unesco.org"
| نشانی = http://historicgardens.org/at-risk/at-risk-with-photo/persian-paradise-neglected
| عنوان = Persian Paradise Neglected
خط ۱۱۸:
}}</ref>
اغلب درختان باغ، بین ۱۰۰ تا ۴۷۰ سال سن دارند. طی پانزده سال گذشته و بخصوص بعد از سال ۱۳۸۶، مجموعهای از عوامل موجب بروز فاجعه خشکی و بیماری درختان شد. عواملی همچون مهار فیزیکی غیراصولی، دخالت غیر کارشناسانه، سرمازدگی شدید، عبور سیم و کابل برق و لولهگذاریهای تأسیساتی، ایجاد پیادهروهای [[آهک]]ی و [[سیمان]]ی و محصور کردن درختان با آن، آبیاری نادرست و غیراصولی، آفت شپشک، نادیده گرفتن دستور غذایی درختان، مشکلات مدیریتی و نادیده گرفتن نظرات کارشناسان موجب گردید تا حداقل ۱۱۲ درخت تاریخی به طور کامل خشک شده و تعداد زیادی هم بین ۳۰ تا ۵۰ درصد آسیب ببینند.<ref name="chn.ir"
| نشانی = http://isfahancht.ir/newsfa.aspx?p=25&aiuid=bdbd7cd8-8291-447b-bba8-48efad0a3233
| عنوان = باغ فین کاشان گل سرسبد باغهای ایران در انتظار ثبت جهانی در سال ۹۰
خط ۱۲۷:
* '''عنصر ابنیه'''
{{اصلی|حمام فین}}
در طراحی اولیه باغ، حفظ تقارن اهمیت ویژهای داشتهاست. به تدریج و با دخالت شاهان، از این تقارن کاسته شدهاست. این خروج از تقارن هم در محورهای تردد در باغ و هم در ابنیه اضافه شده پس از دوره صفویه به چشم میخورد.<ref name="ReferenceB"
در مرکز باغ، [[کوشک]] صفوی قرار دارد. حمام کوچک و عمارت سردر سایر ابنیه دوره صفوی را تشکیل میدهند. کوشک قاجاری با نقاشیهای زیبای سقفی و دیواری نیز در انتهای باغ و خارج از محور تقارن باغ واقع است. حمام سلطنتی، موزه ملی، خلوت کریمخانی و اتاق شاهنشین ابنیهای هستند که پس از [[دوران صفویه]] به ابنیه باغ افزوده شدهاند<ref name="ReferenceA"
| نشانی = http://tourism.isfahancht.ir/Isfahan_Virtual_Tour/Fa/Fa_index.php?f=1017%20Fin%20Garden
| عنوان = باغ فین کاشان
خط ۱۳۸:
== ثبت ملی و جهانی ==
[[پرونده:Fingarden2.jpg|250px|rihgt|بندانگشتی| [[کاشیکاری]] کوشکها]]
مجموعه باغ فین در سال ۱۹۳۵ میلادی در [[آثار ملی ایران]] به ثبت رسید.<ref name="whc.unesco.org"
| نشانی = http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100832977729
| عنوان = مرحله اول ثبت جهانی باغ فین کاشان
خط ۱۴۷:
== موقعیت و کاربرد فعلی ==
باغ فین در ۹ کیلومتری مرکز شهر کاشان و در انتهای خیابان امیرکبیر فعلی و روستای فین کوچک قدیم قرار دارد.<ref name="ReferenceC"
موزه ملی کاشان واقع در این باغ از سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۳۸۹ تعطیل بوده و در بهمنماه ۱۳۸۹ مجدداً دایر شدهاست.<ref name="farsnews.com"
| نشانی = http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8911171111
| عنوان = بازگشایی موزه ملی باغ فین کاشان
خط ۱۹۳:
{{ویکیانبار-رده|Fin garden}}
{{میراث جهانی یونسکو در ایران}}
{{موزههای ایران}}
[[رده:آثار ملی ایران]]
[[رده:باغهای ایرانی در ایران]]
|