حقوق مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۵:
حقوق مدنی در [[زبان انگلیسی|انگلیسی]] ''سیویل لا'' (Civil law) و در [[فرانسه]] ''دغوا سیویل'' (Droit civil) نامیده می‌شود که از واژهٔ [[زبان لاتین|لاتین]] ''ژوس سیویله'' (jus civil) گرفته شده‌اند که در [[امپراتوری روم]] به حقوق حاکم بر روابط [[شهروند|شهروندان]] جامعهٔ روم اطلاق می‌شد و در مقابل [[حقوق بشر]] به کار می‌رفت که ناظر بر قواعد عمومی حاکم بر روابط رعایای دولت روم با یکدیگر و با شهروندان بود.
 
در [[قرون وسطی]] حقوق مدنی در مدارس و [[دانشگاه|دانشگاه‌های]]‌های [[اروپا]] به معنی حقوق رم و در مقابل [[حقوق مسیحی]] به کار می‌رفت.
 
رفته رفته با اهمّیّت پیدا کردن دوباره [[حقوق عمومی]] به ویژه پس از [[انقلاب کبیر فرانسه]] (۱۷۸۹) این اصطلاح در معنای [[حقوق خصوصی]] (روابط افراد با یکدیگر) به کار رفت و در تقابل با حقوق عمومی (روابط افراد با دولت) به کار رفت.
 
قانون مدنی فرانسه در سال ۱۸۰۴ میلادی پایان یافت و در سال ۱۸۰۷ رسماً به عنوان «[[کد ناپلئون]]» نامگذاری شد. این قانون اساس حقوق مدنی در [[کشور|کشورهای]]های پیرو [[حقوق نوشته]] امروز است و بیشتر قوانین مدنی دنیا تحت تأثیر «کد ناپلئون» تنظیم شده‌اند.<ref name="history1">[http://www.isu.ac.ir/publication/Research-Quarterly/Research-Quarterly_24/Research-Quarterly_2402.htm%23_ednref8 تاریخچه تدوین قانون مدنی]</ref>
 
به تدریج با تحولاتی که در زندگی مردم پدید آمد مصالح عموم ایجاب می‌کرد برای برخی از روابط اجتماعی قواعد ویژه‌ای وضع شود و به این ترتیب شاخه‌های مختلف [[حقوق خصوصی]] همگی در اصل بخشی از حقوق مدنی بوده، اما اکنون از آن منشعب شده‌اند.
خط ۱۶:
* [[حقوق تجارت]] – که بر روابط بین بازرگانان و اعمال تجاری آن‌ها حاکم است.
* [[حقوق کار]] – روابط میان [[کارگر|کارگران]] و [[کارفرما]] را تنظیم می‌کند.
* [[آئین دادرسی مدنی]] – قواعدی که [[دادگاه|دادگاه‌ها]]‌ها براساس آن به اختلافات راجع به [[حقوق خصوصی]] افراد رسیدگی و آن‌ها راحل و فصل می‌کنند.
* [[مالکیت فکری]] - به بررسی حقوقی می‌پردازد که به [[انسان]] اختیار بهره‌برداری انحصاری از حاصل ابتکارات و اندیشه‌های خود را می‌دهد. مانند[[حق تکثیر]] انحصاری [[مؤلف]] و [[هنرمند]]، حق مخترع بر اختراعاتش، حق [[تاجر]] بر [[نام تجارتی]]<ref>{{به انگلیسی|Brand name}}</ref> خویش و حق [[سرقفلی]].
 
خط ۳۴:
 
=== منابع دیگر حقوق مدنی ===
۱-# [[رویه قضایی]] (آرایی که [[دادگاه|دادگاه‌ها]]‌ها در گذشته صادر کرده‌اند).
۲-# [[عرف]] و عادات رایج جامعه هم می‌تواند تأثیر بسیار زیادی بر حقوق مدنی داشته باشد چنان‌که خود [[قانون مدنی]] در بسیاری از مواد حکم قضیه را به [[عرف]] محل احاله می‌دهد.
۳-# نظریات حقوقدانان و فقها نیز می‌توانند به ویژه در تفسیر قوانین مورد استفاده قرار گیرند.
 
== پانویس ==
{{پانویس}}
سطر ۴۶ ⟵ ۴۵:
 
== منابع ==
* [[ناصر کاتوزیان]]، '''مقدمه علم حقوق'''، شرکت سهامی انتشار،۱۳۸۲،انتشار، ۱۳۸۲، ص ۸۰–۷۸
* [[حسین صفایی]]، '''دوره مقدماتی حقوق مدنی''' جلد اول، نشر میزان، پائیز ۱۳۸۲، ص ۱۳ – ۲۰