پیوریتنها: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
خط ۱:
[[پرونده:PuritanGallery.jpg|بندانگشتی|گالری متألهین مشهور پیوریتن قرن هفدهم.]]
'''پیوریتنها''' {{انگلیسی|Puritans}} یا '''پارسایان''' گروهی از [[پروتستانتیسم|پروتستانهای]] [[کالوینیسم|اصلاح شده]] [[انگلیس]]ی در سدههای [[سده ۱۶ (میلادی)|شانزدهم]] و [[سده ۱۷ (میلادی)|هفدهم میلادی]] بود که پشتیبان پالودن [[کلیسای انگلستان]] از هر گونه رسم [[کلیسای کاتولیک|کاتولیک رومی]] بودند و اعتقاد داشتند که کلیسای انگلستان تنها
این اندیشه در پی اصلاحات دینی [[الیزابت یکم (انگلستان)|الیزابت نخست]] رخ داد و دو بعد سیاسی و دینی را در بر میگرفت. در بعد سیاسی این جنبش به جایی نینجامید. آنان که اصلاحات در [[کلیسای انگلستان]] نابسنده میدانستند و بر زدودن همه سنتهای [[کلیسای کاتولیک روم]] پامیفشردند به ستیز با باورهای کلیسای انگلستان خاستند.
خط ۱۲:
برآمدن پیوریتنان ریشه در رخدادهای [[انگلستان]]ِ میانه سده ۱۶ام دارد. [[اصلاحات پروتستانی|جنبش اصلاح دین]] که چندی بود به انگلستان نیز راه یافته بود، با کشاکش [[هنری هشتم (انگلستان)|هنری هشتم]] با [[پاپ]] و فرازونشیبهای سیاسی روزگار او، با سیاست پیوند خورد. پس از هنری، با بر تخت نشستن [[ادوارد ششم (انگلستان)|ادوارد ششم]]، زمینه گسترش باورهای پروتستانی بیش از پیش فراهم آمد. اما با روی کار آمدن خواهرش، [[ماری یکم (انگلستان)|مریِ نخست]]، ورق برگشت. ملکه مری بر خلاف رویه پدر و [[ادوارد ششم (انگلستان)|برادر]] ش، پشتیبان تمام قد [[کلیسای کاتولیک]] در انگلستان شد. اصلاحطلبان و دگراندیشان را به بهانه ارتداد و کفر یا کشت یا زنده در آتش انداخت. هر که از این مهلکه جان به در برد، ناگزیر راه تبعید در پیشگرفت. در این میان، گذار برخی از تبعیدیان به [[ژنو]] و کلیسای منضبط [[ژان کالون]] افتاد.
در ۱۵۵۸ ملکه مری درگذشت. اصلاحطلبان بر تخت نشستن خواهرش [[الیزابت یکم (انگلستان)|الیزابتِ نخست]] را فرصتی یافتند تا جان تازهای در کالبد بیجان اصلاحات بدمند. اما او رویهای میانهروانه در پیش گرفت و همین آنانی را که در پی اصلاحات گسترده بودند ناامید کرد. او توانست [[پارلمان بریتانیا|پارلمان]] را همراه خود کند و برپا داشتن [[کلیسای انگلستان]] را به تصویب برساند و استوار کند. در این میان پیوریتنها بر زدودن کلیسای انگلستان از هر گونه نشانه و نفوذ کلیسای کاتولیک پا میفشردند. نام پیوریتن از
ملکه بی آن که فرزندی داشته باشد در ۱۶۰۳ درگذشت. نزدیکترین خویش ملکه، نواده عمه اش، [[جیمز یکم (انگلستان)|جمیز]] استوارت، پادشاه [[اسکاتلند]] بود که با آموزههای [[کالونیسم|کالونیستی]] بزرگ شده بود. این بار نیز پیوریتنان به بر تخت نشستن جمیز امید بستند. اما او نیز رویه الیزابت را در برکشیدن و ایستاندن کلیسای انگلستان پیش برد و اصلاح دین و زدودن نفوذ کلیسای کاتولیک روم را پی گرفت؛ اما نه چندان که پیوریتنها را خرسند کند. کمزنی جیمز به پیوریتنان در [[همایش بارگاه همتپتون]] به سال ۱۶۰۴، اعتراض ایشان را در پی آورد. «نه شاه، نه اسقف» شد شعار پیوریتنان. شاه نیز بسیاری از ایشان را از منصبهایی که داشتند برکنار کرد. اما جانشینان جیمز،
گرایش پادشاهان [[دودمان استوارت]] به کلیسای کاتولیک، بسیاری از پیوریتنان را از پی گرفتن اصلاحات مذهبی در انلگستان ناامید کرد و نگاهشان را به سرزمینی نو گرداند. آنان به این نتیجه رسیدند که آیینها و باورهای شان را در نوآبادهای آن سوی [[اقیانوس]] [[اطلس]] و به دور از نفوذ کلیسای کاتولیک و فشار شاهان استوارت بگسترند. برخی ثروتمندان پیوریتن در [[ماساچوست]] [[شرکت ماساچوست بی]] (شاخاب ماساچوست) را پایه گذاشتند تا زمینه زندگی پیروان پیوریتن را در سرزمینهای تازه فراهم آورند. در مارس ۱۶۳۰، با سرمایه شرکت بی، هفده کشتی از [[لندن]] آهنگ [[ایالتهای نیو انگلند آمریکا|نوانگلستان]] در آن سوی اطلس کردند تا به رهبری وکیلی با نام [[جان وینثرپ]]، نوآبادی بر پایه باورهای پیوریتن بسازند.<ref name="study.com">http://study.com/academy/lesson/puritans-in-america-beliefs-religion-history.html</ref>
آنان بر آن بودند تا 'شهری بر فراز کوه' بسازند که نمونهای باشد از نیکرفتاری و پاکدینی برای همه جهان، به ویژه پادشاهان استوارت. از ۱۶۳۰ تا ۱۶۴۳ نزدیک به ۹۰۰۰ پیوریتن به این نوآباد کوچیدند. کوچ پیوریتنان بسیار پرشتابتر از کوچ دیگر گروهها در آن زمان بود. آنان کلیساها و مدرسههای شان را در شهرکها و کشتزارهایی که در نوانگلستان پایه گذاشتند همه جا گستردند. پیوریتنان انواع گوناگون غله را میکشتند و علاوه بر این، برخورداری از دریا و صید ماهی به بالا رفتن سطح زندگی شان انجامید و انباشت سرمایه را در پی آورد.<ref name="study.com" />
== باورها و آیینها ==
پیوریتنها گروهی بودند که پس از [[توافق اصلاح دین]] در آغاز پادشاهی ملکه الیزابت، در پی زدودن [[کلیسای انگلستان]] از بازمانده نشانههای [[پاپ|پاپی]] و هر چه به [[کلیسای کاتولیک روم]] امکان نفوذ میداد، بودند. پیوریتنها در [[سده هفدهم میلادی|سده ۱۷ام]] به پافشاری شان بر اخلاق و جدیت شان در دین آوازه داشتند و همین، همه شیوه زندگی شان را شکل داد. آنان برای ساختن الگوی زندگی شان برای
== جستارهای وابسته ==
|