نبرد نهروان: تفاوت میان نسخه‌ها

|قوای۲=ابتدا ۴٬۰۰۰

و حین نبرد 1٬000۱٬۰۰۰ تا 1٬800۱٬۸۰۰

شکل گیریشکل‌گیری خوارج به جریان [[حکمیت]] در [[جنگ صفین]] بر می‌گردد. در این جنگ چنان‌که علی بن ابی طالب پیش بینی کرده بود (به تعبیر شیعه: از غیب خبر داده بود) کمتر از ده تن از سپاه علی کشته شد و کمتر از ده نفر از سپاه نهروانیان باقی‌ماند، که البته صحت این روایت با توجه به شواهد تاریخی جای تردید دارد. کتاب‌های مستقلی پیرامون جنگ‌های علی از جمله جنگ [[نهروان]] نوشته شده اس، مثل واقعه نهراوان، یا نبرد نهروان.

پس از حکمیت اول، هنگامی که علی دریافت معاویه بیعت با خود به عنوان خلیفه را نپذیرفته است،نپذیرفته‌است، تمامی روابط با وی را قطع کرد و در [[قنوت]] [[نماز صبح]] وی و برخی اصحابش را مطابق با سنتی مشابه از محمد لعن نمود و معاویه نیز متقابلاً با علی و فرزندانش و یاران نزدیکش چنین کرد.<ref>{{پک|Madelung|1997|ک=Succession to Muhammad|زبان=en|ص=257-258}}</ref> علی سعی کرد سپاه تازه‌ای را سامان دهد و از مسلمانان خواست با کسانی بجنگند که بر شیوه [[کسری]] و [[قیصر]] حکومت می‌کنند و بندگان خدا را به خدمت می‌گیرند. وی از خوارج نیز برای پیوستن به جنگ علیه معاویه دعوت کرد، اما آنان پافشاری کردند که علی اول اقرار به توبه از [[کفر]]ی کند که از نظرشان با پذیرش حکمیت مرتکب شده بود.<ref>{{پک|Madelung|1997|ک=Succession to Muhammad|زبان=en|ص=258-259}}</ref><ref name="Poonawala" /> پوناوالا می‌گوید در این هنگام، فقط انصار، باقی‌ماندگان قاریان به رهبری مالک اشتر و تعداد کمی از مردان قبایلشان، به علی وفادار ماندند. علی با سپاه جدیدش کوفه را به منظور براندازی معاویه ترک کرد.<ref name="Poonawala">{{پک|Poonawala|2011|ف=ʿAlī b. Abī Ṭāleb|ک=Iranica|زبان=en}}</ref> البته در روایت تاریخی سپاه علی تا ۶۵۰۰۰ هزار نفر تخمین زده شده، که مادلونگ معتقد است در این عدد مبالغه شده استشده‌است.<ref>{{پک|Madelung|1997|ک=Succession to Muhammad|زبان=en|ص=258}}</ref>

مادلونگ می‌نویسد نبرد با خوارج چالش برانگیزترین رخداد دوران خلافت علی بود. هرچند از دید یک دولتمرد عادی جنگ با شورشیان بیعت شکن خونریزی که آشکارا تهدید به قتل دیگران می‌کردند معقول و بلکه ضروری بود، اما اینان پیش از این از همراهان علی و همچون خود وی از مخلص‌ترین باورمندان به قرآن بودند. آنها می‌توانستند از پرشورترین متحدان علی در مقابله با انحراف از قرآن باشند. اما علی نمی‌توانست به درخواست آنان اقرار به کفر خود کند یا دیگر مسلمانان را کافر بداند. یا آنکه از قتل‌هایی که مرتکب شده بودند چشم پوشی کند. به هر حال بعد از این رخداد، اولویت نخست علی آن که مجدداً در میان قاریان قرآن نفاق ایجاد کند. هرچند علی درصدد بود که مستقیماً از نهروان به سوی شام لشکرکشی کند، اما سپاهش به رهبری اشعث بن قیس با شکوه از فقدان توشه جنگی او را مجبور به حرکت به سمت کوفه کردند و در آنجا لشکرگاه را ترک کردند.<ref>{{پک|Madelung|1997|ک=Succession to Muhammad|زبان=en|ص=261-262}}</ref> پوناوالا می‌نویسد کشتار منتجه از سوی بسیاری از افراد، تقبیح شد و فرار کردن سربازان از سپاه علی، وی را مجبور کرد تا به کوفه باز گرددبازگردد و نتواند به سمت معاویه لشکر کشی کند.<ref name="Poonawala" />