شهرستان پیرانشهر: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
|||
خط ۱:
'''پیرانشهر''' یکی از
] میباشد.<ref>http://vista.ir/?view=article&id=541032</ref><ref>http://www.chemical-victims.com/HomePage.aspx?TabID=۴۰۰۱&Site=chemical&Lang=fa-IR</ref>
پیرانشهر به دلیل داشتن سنگهای گرانیت دارای شهرت جهانی است. ذخایر شناخته شده سنگهای [[گرانیت]] این شهرستان چهار میلیون تن برآورد میشود که به لحاظ تنوع رنگ و طرح استحکام در [[ایران]] و جهان منحصر به فرد است.<ref>[http://www.shasa.ir/newsdetail-19342-fa.html معادن و سنگهای کشور]</ref><ref>[http://www.shasa.ir/newsdetail-97778-fa.html سنگهای منحصرد به فرد پیرانشهر]</ref> سینیتهای سبز پیرانشهر در نوع خود در دنیا منحصربهفرد هستند و تنها یک توده کوچک مشابه آن در کشور ایتالیا وجود دارد، به طوری که در موزه ایتالیا نگهداری میشود.<ref>[http://roknews.com/MainDetails.aspx?PaperId=640 سایت خبری رکنیوز]</ref><ref>[http://www.gsi.ir/News/Lang_fa/Page_24/TypeId_All/GroupId_All/NewsId_2034/Action_NewsBodyView/WebsiteId_10/سرمايه. %DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%D9%۸۹. %D8%A8%D8%AE%D8%B4. %D9%۸۵٪D8%B9%D8%AF%D9%۸۶. %D8%AF%D8%B1. %D9%BE%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%۸۶٪D8%B4%D9%۸۷٪D8%B1. %D8%A8%D9%۸۷. %D9%۸۵٪D8%B1%D8%B2.40. %D9%۸۵٪D9%8A%D9%۸۴٪D9%8A%D8%A7%D8%B1%D8%AF. %D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%۸۴. %D8%B1%D8%B3%D9%8A%D8%AF.html موقعیت پیرانشهر]</ref> شهرستان پیرانشهر پس از منطقه لرستان به عنوان دومین منطقه دارای معادن سنگ گرانیت کشور شناخته شدهاست.<ref>[http://www.gsi.ir/General/Lang_fa/Page_24/TypeId_1/GroupId_00/NewsId_14916/Action_NewsBodyView/شهرک. %D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%D9%89. %D8%B3%D9%86%DA%AF. %D8%AF%D8%B1. %D9%BE%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%87%D8%B1. %D8%A7%D8%AD%D8%AF%D8%A7%D8%AB. %D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%AF. %D8%B4%D8%AF.html GSI.ir - - اخبار و رویدادها - شهرک صنعتی سنگ در پیرانشهر احداث خواهد شد<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
شهرستان پیرانشهر به دلیل داشتن ۶۰۰ میلیمتر بارندگی در سال از زیباترین شهرستان کشور
مرکز شهرستان پیرانشهر شهر پیرانشهر
حمدالله مستوفی در نزهه القلوب در سال ۷۳۰ هجری قمری، پیرانشهر را جزو شهرستانهای [[آذربایجان]] ذکر
== سبب نامگذاری ==
بنا بر آنچه از تاریخ و نوشتههای محققین بر میآید، اسم پیرانشهر از پیران، یکی از شخصیتهای شاهنامه و سپهسالار افراسیاب اخذ
پیران در میان پهلوانان تورانی، تنها کسی است که از جهت صفات اخلاقی همطراز شخصیتهای برجستة ایرانی است، زیرا تلاش او همیشه در تفاهم و همدلی ایرانیان و تورانیان در راه صلح بود. او در اغلب نبردهای ایران و توران، در کمال خرد و مردانگی، حضوری فعّال داشت و نمایندة سیاسی و نظامی افراسیاب بود.
== پیشینهٔ تاریخی ==
برخی از محققان، نام [[پسوهٔ]] امروزی را برگرفته از «پارسوآ» که در اقصای غربی خاک ماد قرار داشتهاست، میدانند. احتمالاً شهر بَسْوی که یاقوت حموی در سدهٔ ۷ق آن را در نزدیکی خان خاصبک و در زمرهٔ شهرهای آذربایجان یاد کرده، و حمدالله مستوفی در سدهٔ ۸ق آن را یکی از ۴ شهرِ تومانِ مراغه برشمرده، همان پسوهٔ امروزی باشد. به گزارش همو بسوی شهری با حقوق دیوانی ۲۵ هزار دینار بوده، و در آن غله و انگور و اندک میوهای به عمل میآمدهاست. ظاهراً خان خاصبکی که یاقوت حموی
▲برخی از محققان، نام [[پسوهٔ]] امروزی را برگرفته از «پارسوآ» که در اقصای غربی خاک ماد قرار داشتهاست، میدانند. احتمالاً شهر بَسْوی که یاقوت حموی در سدهٔ ۷ق آن را در نزدیکی خان خاصبک و در زمرهٔ شهرهای آذربایجان یاد کرده، و حمدالله مستوفی در سدهٔ ۸ق آن را یکی از ۴ شهرِ تومانِ مراغه برشمرده، همان پسوهٔ امروزی باشد. به گزارش همو بسوی شهری با حقوق دیوانی ۲۵ هزار دینار بوده، و در آن غله و انگور و اندک میوهای به عمل میآمدهاست. ظاهراً خان خاصبکی که یاقوت حموی همانجا بسوی را در نزدیکی آن یاد کردهاست، همان پیرانشهر امروزی باشد.<ref name=ToolAutoGenRef1>[http://www.encyclopaediaislamica.com/index-e.php Encyclopaedia Islamica Foundation. بنیاد دائرةالمعارف اسلامی<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref><ref>[http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=5597 دانره المعارف بزرگ اسلامی - پیرانشهر<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
== وقایع تاریخی ==
از رویدادهای مهم منطقه پیرانشهر در دهههای اخیر، اشغال آن در جنگ جهانی اول، توسط نیروهای عثمانی است. عثمانیها با تحریک عشایر کرد منطقه پیرانشهر بر ضد حکومت مرکزی، به تثبیت وضع خود پرداختند، اما با شکست نیروهای متحدین در جنگ، عثمانیها به ناچار پیرانشهر و دیگر مناطق اشغالی ایران را تخلیه کردند. همچنین استقرار واحدهایی از لشکر [[ارومیه]] در پیرانشهر پس از شهریور ۱۳۲۰ در جریان هجوم ارتش [[شوروی]] به [[ایران]] بود.<ref name=ToolAutoGenRef1 />
== آب و هوا ==
آب و هوای شهر در ناحیه شمالی؛ آب و هوای نسبتاً سرد و در نواحی جنوبی معتدل کوهستانی است و دارای فلاتهای مرتفع و خشک و دشتهای حاصلخیز؛ است. پیرانشهر تحت دو عامل بارز خشکی تابستان و سرمای زمستان کوهستانها قرار دارد. بخش وسیعی از شهر در شرایط آب و هوای کوهستانی سرد و مدیترانهای با باران بهاره قرار دارد. آب و هوای پیرانشهر در تجزیه خاک، رویش گیاه، گسترش علفزار، شرایط مساعد توسعه دیمزار، مناطق و معیشت شبانی و گلهداری و گسترش جنگل و باغداری نقشی
== جمعیتشناسی ==
بر پایه سرشماری سال ۱۳۹۰، جمعیت شهرستان پیرانشهر
نرخ رشد جمعیت پیرانشهر سالانه ۱٫۸ درصد است و بیشترین میانگین نرخ رشد جمعیت [[استان آذربایجان غربی]] مربوط به پیرانشهر است.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8502110201 FarsNewsAgency - خبرگزاری فارس<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
▲بر پایه سرشماری سال ۱۳۹۰، جمعیت شهرستان پیرانشهر برابر با 125.000 نفر بودهاست.<ref name="amar90" />. مردم این شهرستان به زبان [[کردی]], گویش کردی مرکزی و لهجه مکریانی تکلم مینمایند ولی در مدارس و دانشگاهها به زبان رسمی کشور ایران (فارسی) تحصیل میکنند اما توضیح درس به زبان مادری است. اکثر مردم پیرانشهر میتوانند به زبان فارسی صحبت کنند. زبان فارسی به عنوان زبان دوم مردم این شهر محسوب میشود.
▲نرخ رشد جمعیت پیرانشهر سالانه ۱٫۸ درصد است و بیشترین میانگین نرخ رشد جمعیت [[استان آذربایجان غربی]] مربوط به پیرانشهر است<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8502110201 FarsNewsAgency - خبرگزاری فارس<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>.<ref>http://world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&geo=-1904&srt=pnan&col=abcdefghinoq&msz=1500&pt=c&va=&geo=456142513</ref>
== دین و مذهب ==
پس از چیرگی عربها بر ایران مسلمان شدن مردم بومی پیرانشهر در آغاز به کندی صورت پذیرفت و در دهکدههای پیرانشهر یا بخشهای آن به دین اسلام گرویدند و امروزه مردم این سامان سنی شافعی هستند.<ref>[http://www.azarnews.com/ سایت رسمی پرتال آذربیجان غربی]</ref>
=== مساجد شیعیان ===
پیرانشهر دارای دو مسجد مخصوص شیعیان به نامهای مسجد امام حسین و مسجد صاحب الزمان است که در مراسمهای مذهبی مورد استفادهٔ شعیان ساکن در پیرانشهر مانند نیروهای نظامی و انتظامی و کارمندان غیر بومی شیعه مذهب آفرادی که محل کارشان در پیرانشهر است قرار میگیرد. مسجد صاحب الزمان فقط در ایام محرم باز میشود.{{مدرک|نیازمند منبع}}
== ساختار شهری ==
به دلیل موقعیت سوقالجیشی خاص منطقه (نزدیکی به مرز) پادگانهایی در پیرانشهر مانند پادگان جلدیان پادگان پیرانشهر و پادگان بزرگ [[پسوه]] احداث شدهاست.
سطر ۴۷ ⟵ ۴۲:
!style="background:#b3ccff"| '''محلهها و معابر اصلی شهر پیرانشهر'''
|-
|style="font-size:90٪;"| پارک بزرگ شهر، خیابان خمینی، کهنهخانا، بازار سیگارفروشان، کمربندی، شهرک فرهنگیان ۱ و ۲ و ۳ و ۴، قدس، پاداش، کوی کارکنان
|}
=== کارخانه قند ===
این کارخانه درسال ۱۳۴۷ توسط شرکت [[بلژیک|بلژیکی]] [[اوکماس]] و از طریق وزارت صنایع در ۵ کیلومتری جاده پیرانشهر-[[نقده]] واقع در [[استان آذربایجان غربی]] احداث شد، و طی سالهای فعالیت خود، با استفاده از توانمندیهای موجود از ظرفیت ۱۰۰۰ تن به ۲۵۰۰ تن چغندر در روز توسعه یافتهاست. محصول تولیدی این واحد ۳۰٬۰۰۰ تن شکر سفید و ۳ میلیون لیتر الکل طبی و ۱۵٬۰۰۰ تن تفاله خشک در سال میباشد. کارخانه قند پیرانشهر با جذب ۳۶۵ هزار تن چغندرقند، مقام دوم بیشترین چغندر تحویلی را در کشور کسب
▲این کارخانه درسال ۱۳۴۷ توسط شرکت [[بلژیک|بلژیکی]] [[اوکماس]] و از طریق وزارت صنایع در ۵ کیلومتری جاده پیرانشهر-[[نقده]] واقع در [[استان آذربایجان غربی]] احداث شد، و طی سالهای فعالیت خود، با استفاده از توانمندیهای موجود از ظرفیت ۱۰۰۰ تن به ۲۵۰۰ تن چغندر در روز توسعه یافتهاست. محصول تولیدی این واحد ۳۰٬۰۰۰ تن شکر سفید و ۳ میلیون لیتر الکل طبی و ۱۵٬۰۰۰ تن تفاله خشک در سال میباشد. کارخانه قند پیرانشهر با جذب ۳۶۵ هزار تن چغندرقند، مقام دوم بیشترین چغندر تحویلی را در کشور کسب کرده است<ref>[http://www.foodna.ir/4451.html ]</ref>
== مشاهیر پیرانشهر ==
* [[شیخ شمسالدین برهانی]] از عارفان نامدار کردستان
* [[فدایی لاهیجانی]] (لاجانی) شاعر باذوق و توانا و از مقربان دربارشاه اسماعیل اول صفوی فرزند شمس الدین محمد است. فدایی که او را شیخزاده خواندهاند، فرزند شمس الدین محمد است و اهل لاجان. تاریخ مشاهیرکرد جلد اول ص. ۱۴۹
== دانشگاهها ==
* [http://www.piranshahr-iau.ac.ir/ دانشگاه آزاد اسلامی مرکز پیرانشهر]
* [http://ppnu.ir/ دانشگاه پیام نور]
* دارالعلوم دینی سلطان صلاح الدین ایوبی
== پیوند به بیرون ==
* [http://www.piranshahr-ag.ir/ فرمانداری پیرانشهر]
* [http://www.picity.ir/ شهرداری پیرانشهر]
== منابع ==
|