استدلال: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۱۹:
واژۀ استقرا به معنای جست‌وجو، کاوش و در پِی چیزی رفتن است. ازآنجاکه در استقرا یک‌به‌یک جامعۀ آماری را بررسی نمی‌کنیم و تنها نمونه‌هایی از آن را به‌کار می‌گیریم، پایۀ استقرا براساس گمانه‌زنی است. برای نمونه، بیِنگارید که مادر یک خانواده هر روز ساعت 12 نهار می‌پزد. به مدت یک هفته کار او را بررسی کردیم و نتیجه گرفتیم که مادر این خانواده هر روز ساعت 12 نهار می‌پزد. اما، این نتیجه یقینی نیست چرا که تمام روزهای عمرِ این مادرِ خانواده را بررسی نکردیم و ممکن است روزی بیاید که در ساعت دیگری نهار بپزد. بنابراین، نتیجۀ بدست‌آمده از استدلال استقرایی همواره یقینی نیست. استدلال استقرایی بر دو گونه است:
1. '''استقرای تام'''; بررسی و پژوهیدنِ تمام موارد یک جامعه آماری و دادن یک حکم کلّی. برای نمونه، اگر میزان تیزهوشی تمام دانش‌آموزانِ یک کلاس را بررسی کنیم و به این نتیجه برسیم که همۀ دانش‌آموزان آن کلاس، تیزهوش هستند، چنین نتیجه‌گیری برگرفته از استقرای تام است. در استقرای تام تمام موارد یک جامعۀ آماری در اختیارِ ما قرار دارند. باید به این نکته توجه داشت که نتیجه در استقرای تام، یقینی است.<ref>منتظری‌مقدم، محمود. منطق 1، ویژۀ فارغ التحصیلان دبیرستان، دفتر تدوین متون درسی حوزه‌های علمیه، 1394 </ref>
2. '''استقرای ناقص'''; بررسی و پژوهیدنِ چندین مورد در یک جامعۀ آماری که موارد بررسی‌نشده را هم نیز دربرمی‌گیرد. برای نمونه بدون بررسی کردنِ تمام شهروندان یک کشور، چند تن از آن‌ها را دارای صفتی بدانیم و سپس حکم کنیم که تمام شهروندان آن کشور دارای آن صفت می‌باشند. به‌این دلیل که این بررسی تمام شهروندان آن کشور را دربرنمی‌گیرد نتیجۀ برگرفته از استقرای ناقص گمانی و احتمالی است نه یقینی.
| |||