'''گُلوَنی''' به گونه‌ای سربند و روسریِ ایرانی گفته می‌شود. بیشترین استفاده این روسری در میان [[مردم لک|زنان لک]]<ref name="ReferenceA">{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی= رشیدی مفرد|نام= ناهید|کتاب= گزارش تکمیلی مردم نگاری شهرستان الشتر| ناشر= پژوهشکده مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی استان لرستان|سال= تیر - مرداد ۱۳۸۵}}</ref><ref name="صفحه ۹۸۹ فرهنگ کیانی">صفحه ۹۸۹ فرهنگ کیانی</ref><ref>https://commons.wikimedia.org/wiki/File:گلونی.jpg</ref><ref name="rigakurdistan.ir">http://rigakurdistan.ir/postID=4833/سیری-در-جایگاە،-ریشە-شناسی-و-تجزیە-و-تحل</ref><ref name="sassanids.com">http://sassanids.com/گُلوَنی-زنده-می-شود/</ref><ref>http://www.tabnak.ir/fa/news/500772/پاسداشت-روسری-زنان-لر-با-جشن-گلونی</ref><ref name="ReferenceB">سارا شرفی، گزارشی از تحقیقات باستان‌شناسی در دلفان، پژوهشکده مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی استان لرستان|سال= بهمن - اسفند ۱۳۸۹</ref> [[مردم لر|زنان لر]]<ref name=clothing>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/clothing-xxv</ref> |عنوان =CLOTHING xxv. Clothing of the Baḵtīārīs and other Lori speaking tribes[[مردم لر|زنان ناشر =[[دانشنامه ایرانیکالر]] |تاریخ =۲۵ اکتبر ۲۰۱۱ |تاریخ بازدید = ۸ مارس ۲۰۱۵}}</ref><ref name=ToolAutoGenRef5>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =برازنده کار| نام = هما | عنوان = رنسانس در پوشش‌های مردم ایران از دیرباز تا کنون | سال = ۲۰۱۷ | ناشر = نشر کتاب | شابک = 0692799567 | نشانی = https://books.google.com/books?id=LzHjDQAAQBAJ&pg=PT133&dq=گل+ونی&hl=fa&sa=X&ved=0ahUKEwj74JqBg8zUAhXCYJoKHSHdD3YQ6AEIIDAA#v=onepage&q=گل%20ونی&f=false | زبان = فارسی}}</ref><ref name=ToolAutoGenRef1>[http://www.mehrnews.com/news/2407461/تب-تند-شبکه-های-اجتماعی-برای-روسری-3000-ساله تب تند شبکه‌های اجتماعی برای روسری 3000 ساله - خبرگزاری مهر]</ref><ref name="tasnimnews.com">[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1394/02/26/741815/گُلوَنی-نماد-حجاب-و-عزت-زنان-قوم-لُر-با-قدمتی-3-هزار-ساله «گُلوَنی» نماد حجاب و عزت زنان قوم لُر با قدمتی ۳ هزار ساله - خبر گزاری تسنیم]</ref><ref>[http://www.tabnak.ir/fa/news/500772/پاسداشت-روسری-زنان-لر-با-جشن-گلونی پاسداشت روسری زنان لر با جشن «گلونی» - تابناک]</ref><ref name=ToolAutoGenRef2>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی= پهلوانی|نام= لیلا|کتاب= مستندنگاری البسه محلی لرستان | ناشر= اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی استان لرستان – معاونت صنایع دستی |سال= بهار ۱۳۹۲}}</ref><ref name=ToolAutoGenRef7>قائدرحمت. عیسی. 1393. لباس لرهای فیلی.انتشارات مطیع. 135 صفحه</ref><ref>[http://article.tebyan.net/319578/26-اردیبهشت-روز-گلونی 26 اردیبهشت روز گلونی - تبیان]</ref><ref>[http://www.bartarinha.ir/fa/news/110727/گلونی-سربند-زیبای-بانوان-لُر-عکس گلونی، سربند زیبای بانوان لُر +عکس - پرتال خبری برترین‌ها]</ref><ref>[http://iana.ir/fa/news/30575/گلونی-سنتی-۳۰۰۰-ساله گلونی سنتی ۳۰۰۰ ساله - ایانا]</ref> و زنان [[کرد]] می‌باشد.<ref>http://www.irebooks.com/historical-ebook/دانلود-رایگان-کتاب-پوشاک-در-ایران-زمین.html</ref><ref>پوشاک در ایران زمین، نویسنده: احسان یارشاطر،انتشارات: تهران، انتشارات امیر کبیر1377، ص270 و 405</ref><ref>http://www.598.ir/fa/news/126285/لباس-کردی-پوششی-کهن-با-حجاب-کامل-تصاویر</ref><ref name="hawzah.net">http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/3992/8035/105637/لباس-زنان-کرمانشاهی-قدمتی-به-بلندای-تاریخ</ref><ref name="ReferenceC">پ. ا. اندروز (1382)؛ لباس کردی کرمانشاه، ترجمهٔ پیمان متین، تهران: امیرکبیر، ص278</ref><ref name="akabanoo.com">http://www.akabanoo.com/article/akadaneshha/ainha-marasem-iran-word/news201743019595058302.html</ref><ref name="ostani.hamshahrilinks.org">http://ostani.hamshahrilinks.org/Print?itemid=289188</ref><ref>http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920129000827</ref><ref name="yazdbanoo.ir">http://yazdbanoo.ir/-/لباس-کردی؛-پوششی-کهن-با-حجاب-کامل-تصاویر</ref><ref name="isna.ir">http://www.isna.ir/news/8605-10259.58528/لباس-هاي-كردي-براساس-طبيعت-طراحي-مي-شوند</ref><ref>http://www.iranicaonline.org/articles/clothing-xvi</ref>این روسری حدود ۳٬۰۰۰ سال قدمت دارد و ریشه آن به زمان [[ساسانیان]] و زنان [[آشوری]] بر می‌گردد.<ref name="sassanids.com" /><ref name="mehrnews.com">http://www.mehrnews.com/news/2049276/حفظ-پوشش-کردی-نشان-اصالت-فرهنگی-باید-بیش-از-این-به-فکر-حفظ-اصالت</ref><ref>http://www.mehrnews.com/news/2407461/تب-تند-شبکه-های-اجتماعی-برای-روسری-3000-ساله</ref> '''اندروز''' محقق انگلیسی و [[احسان یارشاطر]] در بررسی پوشش‌های ایرانی آنرا به عنوان پوششی کردی که بیشتر دختران جوان [[کرد]] استفاده می‌کنند معرفی نموده‌اند.<ref>http://www.irebooks.com/historical-ebook/دانلود-رایگان-کتاب-پوشاک-در-ایران-زمین.html</ref><ref>پوشاک در ایران زمین، نویسنده: احسان یارشاطر،انتشارات: تهران، انتشارات امیر کبیر1377، ص270 و 405</ref><ref name="hawzah.net" /><ref name="ReferenceC" /><ref>https://library.tebyan.net/ar/Viewer/Switcher/238170/0</ref>
:[[دانشنامه ایرانیکا]] هم گلونی را یک روسری [[مردمان کرد|کردی]] معرفی کرده‌است.<ref>http://www.iranicaonline.org/articles/clothing-xvi</ref>
== کاربرد ==
سطر ۹ ⟵ ۱۰:
گُلوَنی، کلمه‌ای [[لکی]] است و نوعی روسری بسیار نازک شبیه [[مخمل]] است ولی مخمل نیست و از مخمل نازک‌تر بوده و با رنگ‌های شاد می‌باشد که مختص زنان لک است اما برخی از زنان لر و [[کردهای ایران]] و [[عراق]] هم از آن استفاده می‌کنند.<ref name="ReferenceB" /><ref>کریم کیانی کولیوند، فرهنگ کیان (فرهنگ و واژه‌نامه لکی)،انتشارات زرین، ۱۳۹۱</ref> واژه لکی '''گلونی از دو قسمت گل+ونی''' تشکیل شده، ونی گیاهیست که در مناطق لکستان می‌روید و هم استفاده خوراکی دارویی دارد و هم در رنگرزی از آن استفاده می‌کنند، '''در مناطق لکستان با استفاده از این گیاه پارچه‌ها را رنگ آمیزی کرده‌اند'''، گلونی نیز حاصل رنگ آمیزی گیاه ونی بر روی پارچه ابریشمی است.<ref>کریم کیانی کولیوند، فرهنگ کیان (فرهنگ و واژه‌نامه لکی)،انتشارات زرین، ۱۳۹۱</ref> گلونی یک پوشش مهم در بین زنان لک است البته مردان لک هم دور کلاه نمدی گلونی میبستن تا در مواقع سرما و گرد و خاک دور صورتشان بپیچند.<ref>کریم کیانی کولیوند، فرهنگ کیان (فرهنگ و واژه‌نامه لکی)،انتشارات زرین، ۱۳۹۱</ref> نام گلونی برگرفته از نقش و نگاره گل و گیاهی است که بر روی پارچه آن نقش بسته‌است، گیاهی که قدرت خارقالعاده‌ای در رفع عطش و تشنگی دارد؛ این مسئله بی ارتباط نیست با شیوه زندگی عشایری این مردمان که بیشتر در تقسیم وضایف زنان مسئول تأمین آب خانوار و رفع تشنگی بوده‌اند.<ref name="rigakurdistan.ir" /> یاوریان (محقق لر) معتقد است گلونی از واژه «گلبندی» با تبدیل حرف «ب» به «و» و حذف حرف «د» گرفته شده‌است و به نوعی پارچه [[ابریشم]]ی رنگین اطلاق می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی= یاوریان |نام= اکبر |کتاب= واژه‌نامه لری | ناشر= افلاک |سال= ۱۳۸۵، صفحه ۶۱۷}}</ref>
[[دهخدا]] در توضیحاتوصف مربوط به واژهٔ ''گلبندی'' می‌نویسد:<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/گلبند گلبند - لغتنامه دهخدا]</ref><ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/گل+بندی گلبندی - لغتنامه دهخدا]</ref>
{{نقل قول| نوعی از جامه‌های رنگین که به هندی باندهنو گویند.}}
