فرزندپذیری: تفاوت میان نسخه‌ها

فرزندخواندگی از موجبات [[ارث]] نیست. با وجودی که برخی فقها به محرمیت فرزندخوانده فتوا داده‌اند اما درباره ارث فرزندخوانده نظری متفاوت دارند. یوسف صانعی با وجود فتوای محرمیت فرزندخوانده همانند فرزند، در پاسخ به استفتا در خصوص ارث فرزندخوانده می‌گوید «فرزندخوانده چون رَحِم نمى‌باشد، مطلقاً ارث نمى‌برد.» 

 

در نظام حقوقی اسلام، نَسَب منحصراً از طریق [[حلال‌زادگی|ولادت مشروع]] ایجاد می‌شود، بنابراین فرزندخواندگی باعث ایجاد نسب قراردادی نمی‌شود. خانواده‌های فاقد فرزند تحت ضوابط و شرایطی می‌توانند کودکان بی‌سرپرست را سرپرستی نمایند، بدون آنکه آثار ناشی از قرابت نسبی، از قبیل ارث و حرمت نکاح بین آنها ایجاد شود. [[قانون مدنی ایران]] به پیروی از [[شریعت اسلام]] و فقه، فرزندخواندگی را به رسمیت نمی‌شناشد. بنابراین فرزندخواندگی به مفهومی که در [[کشورهای غربی]] به کار می‌رود، در ایران وجود ندارد. اولین بار با [[s:قانون_حمایت_از_کودکان_بدون_سرپرست|قانون حمایت از کودکان بدون سرپرست]] (مصوب ۲۹ اسفند ۱۳۵۳) امکان واگذاری سرپرستی کودکان بی‌سرپرست به خانواده‌های فاقد فرزند را به صورت قانونی ممکن ساخت. در سال ۱۳۸۷، سازمان بهزیستی با همکاری قوه قضاییه لایحه‌ای برای تغییر قانون مصوب ۱۳۵۳ به مجلس ارایه کرد. در قانون جدید امکان واگذاری سرپرستی کودکان به زن‌وشوهر دارای فرزند و همچنین زنان مجرد پیش‌بینی شده بود.<ref>[http://www.mehrnews.com/fa/newsdetail.aspx?NewsID=1795238 قانون جدید فرزندخواندگی در یک قدمی تصویب/ دختران مجرد مادر می‌شوند!]</ref> [[s:قانون_حمایت_از_کودکان_و_نوجوانان_بی‌سرپرست_و_بدسرپرست|قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست]] در مهرماه ۱۳۹۲ ابلاغ و جایگزین قانون قبلی شد. این قانون به دلیل طرح امکان ازدواج فرزندخوانده با سرپرست بحث‌برانگیز شد.<ref>[http://www.mehrnews.com/detail/News/2146876 ازدواج فرزندخوانده با سرپرست خلاف روح قانون است]</ref> از سال ۱۳۹۲ تاکنون تلاش‌هایی برای حذف تبصره ماده ۲۶ قانون که ازدواج فرزندخوانده با سرپرست با اجازه دادگاه را ممکن می‌سازد، انجام گرفته است و به نظر می‌رسد که به زودی حذف آن در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار بگیرد.<ref>[https://www.isna.ir/news/96060100157/%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AD%D9%87-%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD%DB%8C-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D9%81%D8%B1%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D8%B3%D8%B1%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3 لایحه اصلاحی ممنوعیت ازدواج فرزندخوانده با سرپرست در راه مجلس]</ref>

 

در قانون حمایت از کودکان بدون سرپرست مصوب ۱۳۵۳ تنها زن‌ومرد متاهل بدون فرزند می‌توانستند درخواست سرپرستی دایم کودک را بکنند. اما در بازنگری سال ۱۳۹۲ این شرایط تغییر کرده است و علاوه بر زن‌ومرد متاهل بدون فرزند، زنان مجرد و زن‌ومرد متاهل دارای فرزند نیز می‌توانند درخواست فرزندپذیری بکنند. طبق قانون اولویت به ترتیب با زن‌ومرد متاهل بدون فرزند، زنان مجرد و زن‌ومرد دارای فرزند است. زن‌ومرد متاهلی بدون فرزند تلقی می‌شود که پنج سال از ازدواج آنها گذشته باشد و فرزندی نداشته باشند و یا به تشخیص سازمان پزشکی قانونی امکان فرزنددار شدن‌شان وجود نداشته باشد. زنان مجرد نیز تنها می‌توانند سرپرستی کودک دختر را به عهده بگیرند. درخواست‌کننده فرزندپذیری باید شرایط زیر را داشته باشند.

* [[قانون شهروندی ایران|تابعیت]] ایران

* اعتقاد به یکی از ادیان مصرح در [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]]

 

کودکی که به خانواده‌ی فرزندپذیر واگذار می‌شود، باید شرایط زیر را داشته باشد.

* کودک کمتر از ۱۶ سال داشته باشد.

کودکانی که پدر، مادر، جد پدری یا وصی منصوب ولی قهری صلاحیت سرپرستی کودک را نداشته باشد، کودک بدسرپرست تلقی می‌شود اما امکان واگذاری سرپرستی دایم وی وجود ندارد و تنها می‌تواند سرپرستی موقت وی در قالب امین موقت واگذار شود.

 

* '''درخواست سرپرستی یک کودک.''' متقاضی فرزندپذیری برای شروع باید به [[سازمان بهزیستی ایران|بهزیستی]] شهر محل سکونت خود برود و درخواستی کتبی برای فرزندپذیری بدهد. زن‌وشوهر باید درخواست مشترک بدهند و هر دو آن را امضا کنند.

* '''بررسی اولیه صلاحیت فرزندپذیری.''' پس از تنظیم درخواست و ارایه آن به اداره بهزیستی محل سکونت، این درخواست به معاونت اجتماعی اداره بهزیستی شهرستان ارجاع می‌شود تا از وجود صلاحیت‌ها در متقاضی فرزندپذیری اطمینان حاصل شود. تشخیص نهایی صلاحیت بر عهده دستگاه قضایی است و مصاحبه بهزیستی و احتمالن بازدید از محل سکونت، به منظور بررسی‌های اولیه برای داشتن صلاحیت‌های قانونی خانواده‌ی فرزندپذیر است.