لیبریا: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱:
{{Coord|6|19|N|10|48|W|display=inline|display=title}}
{{جعبه اطلاعات کشور|
نام اصلی =
نام فارسی رسمی =
نام عادی = لیبریا |
تصویر پرچم = Flag of Liberia.svg |
تصویر نشان ملی =
شعار ملی =
سرود ملی = [[سرود ملی لیبریا|درود بر همگان، درود بر لیبریا!]] |
نقشه = Liberia (orthographic projection).svg|thumb|200px |
خط ۱۴:
زبان رسمی = [[زبان انگلیسی]] |
نوع حکومت = [[جمهوری]] |
نوع حاکمان = • [[
نام حاکمان = [[ژرژ وهآ]] |
نحوه تشکیل = استقلال |
موارد منجر به تشکیل = از [[ایالات متحده]] |
تاریخ تشکیل = [[۲۶ ژوئیه]] [[۱۸۴۷ (میلادی)|۱۸۴۷]] |
مساحت = ۱۱۱٬۳۶۹ |
رتبه مساحت = ۱۰۳ام |
درصد آبها =
سال
جمعیت = ۳٬۴۸۹٬۰۷۲ |
رتبه جمعیت = ۱۳۲ام |
تراکم جمعیت = ۲۹ |
رتبه تراکم جمعیت = ۱۷۴ام |
سال تولید ناخالص داخلی =
تولید ناخالص داخلی =
رتبه تولید ناخالص داخلی =
سرانه تولید ناخالص داخلی =
رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی =
سال شاخص توسعه انسانی =
شاخص توسعه انسانی =
رتبه شاخص توسعه انسانی =
وضع شاخص توسعه انسانی =
واحد پول = [[دلار]] لیبریا
کد واحد پول = LRD |
منطقه زمانی = GMT |
منطقه زمانی تابستانی =
utc =
dst =
کد بینالمللی خودرو =
دامنه اینترنتی = [[.lr]] |
پیششماره تلفنی = ۲۳۱ |
}}
'''
کشور لیبریا در سال [[۱۸۴۷ (میلادی)|۱۸۴۷]] توسط بردگان آزادشدهای که از آمریکا به قاره آفریقا بازگشته بودند بنیاد شده و یکی از قدیمیترین [[جمهوری]]های قاره آفریقا است.
این کشور از دهه ۱۹۹۰ به دلیل جنگهای طولانی داخلی و نیز نقشی که در جنگ سیرالئون داشت، کشوری شناخته شدهاست.
لیبریا دارای حدود
== تاریخ ==
[[پرونده:Joseph Jenkins Roberts.jpg|بندانگشتی|راست|125px|[[جوزف جنکینز رابرتز]]، اولین
در [[۱۸۲۱ (میلادی)|۱۸۲۱]] و [[۱۸۲۲ (میلادی)|۱۸۲۲]] انجمن کوچ نشین
در [[۱۸۴۷ (میلادی)|۱۸۴۷]] در لیبریا اعلام جمهوری شد. سیاهپوستان مهاجر
از [[۱۸۷۸ (میلادی)|۱۸۷۸]] تا [[۱۹۸۰ (میلادی)|۱۹۸۰]] قدرت در دست رؤسای جمهوری از حزب ویگ واقعی، از جمله [[ویلیام تابمن]] (
جانشین وی، [[ویلیام تالبرت]] طی کودتایی به رهبری [[ساموئل دو]] ترور شد. ساموئل دوئه اولین لیبریایی با نیاکان محلی بود که حکومت کرد.
طی کودتایی در [[۱۹۹۰ (میلادی)|۱۹۹۰]]، ساموئل دو سرنگون شد. جامعهٔ اقتصادی کشورهای غرب
در سال ۱۹۹۹، غنا، نیجر و دیگر کشورها، لیبریا را
اختلاف برسرنتیجه انتخابات ریاست جمهوری لیبریا موجب بروز بحران سیاسی دراین کشور شده بود بطوری که ناظران از احتمال از بین رفتن دموکراسی شکننده حاکم براین کشور را که به درگیریهای ۱۴ساله پایان داد، نگران بودند.
[[الن جانسون سیرلیف]] که بخاطر فعالیتهایش در زمینه دفاع از حقوق زنان، جایزه نوبل را کسب کرد، نخستین
== سیاست ==
در قانون اساسی انتخاب
سیرالئون و لیبریا برای سالها گرفتار جنگ داخلی بودهاند و چارلز تیلور نقشی اساسی در هر دو جنک ایفا کرد. چارلز تیلور متهم است که با مداخله در جنگ داخلی خونین سیرالئون از سال ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۱ آمر انواع جرائم از جمله قتل، تجاوز، فرستادن کودکان به جنگ، برده داری و غارت بودهاست.
در سال ۹۰ خورشیدی دو زن فعال سیاسی از لیبریا بطور مشترک با یک فعال صلح یمنی جایزه صلح نوبل را به خود اختصاص دادند.
[[الن جانسون سیرلیف]]
الن جانسون سیرلیف ملقب به بانوی آهنین [[آفریقا]] اولین زنی است که با رای مردم قدرت را در قاره سیاه بدست گرفتهاست. قدرت اراده و قاطعیت در تصمیمگیری، چنین لقبی را برای این سیاستمدار ۷۲ ساله به ارمغان آوردهاست.
سیرلیف در ترکیب دولتهای مختلفی در لیبریا قرار داشتهاست. نخست، در دوران ریاست جمهوری [[ویلیام توبمان]] (سالهای ۱۹۴۳ تا ۱۹۷۱ و سپس، [[ویلیام تولبرت]] (از ۱۹۷۱ تا ۱۹۸۰). او در دولت تولبرت طی سالهای ۱۹۷۲ تا ۱۹۷۳ به عنوان [[وزیر دارایی]] فعالیت کرد اما بر اثر اختلاف نظر بر سر زمینهها، یکسال بعد از مقام خود استعفا داد.
چندسال بعد، دولت تولبرت در نتیجه کودتای سرهنگ ساموئل دوئه سرنگون و خود وی و شماری از وزیرانش دستگیر و اعدام شدند. در چنین شرایطی،
بانوی آهنین لیبریا دو بار هم به زندان افتادهاست، یکبار به اتهام خیانت به رئیسجمهور [[ساموئل دوئه]] (۱۹۸۰ ۱۹۸۹) از طریق نطقهایش در جریان بازگشت سیرلیف به کشور که از سوی دادگاه، به ۱۰ سال زندان محکوم شد و بار دیگر، هنگامی که [[چارلز تیلور]] در یک کودتای نظامی دیگر ساموئل دوئه را سرنگون کرد و سیرلیف پس از حمایت اولیه از او، زبان به اعتراض از عملکرد دولتش گشود، روانه زندان گشت.
او در جریان انتخاباتی که سال ۱۹۹۰ با حضور تیلور برگزار شد، به عنوان رقیب وی در عرصه حضور یافت اما نتیجه انتخابات به نفع تیلور (با کسب ۷۵ درصد آرا) در مقابل ۱۰ درصد سیرلیف اعلام شد، موضوعی که وی معتقد بود در آن تقلب شدهاست.
اما شرایط برای تیلور نیز همواره موافق نبود. در سال ۱۹۹۹ لیبریا وارد شورش، درگیری و یک جنگ داخلی خونین شد و در نتیجه آن، تیلور ناچار شد در سال ۲۰۰۳ حکومت را به دولت موقتی واگذار کند که در آن، سیرلیف به عنوان رئیس کمیسیون اصلاح دولتی نقش
بخش بزرگی از مسئولیت برگزاری انتخابات آرام لیبریا بر عهده سازمان ملل بوده که با تعداد زیادی از مأموران حافظ صلح، آرامش را به لیبریا بازگرداندهاست.
لیبریا از گذشتههای دور اهمیت زیادی برای ایالات متحدهٔ آمریکا دارد. پس از پایان
در مراسم تحلیف
== جغرافیا ==
[[پرونده:Liberia Topography.png|بندانگشتی|230px]]
لیبریا بین گینه، ساحل عاج و سیرالئون قرار دارد و میتوان از آنها به عنوان دروازهٔ غربی آفریقا یاد کرد، زیرا راه ورود به همهٔ کشورهای آفریقای غربی است. از راه این کشور و خلیج گینه میتوان به کشورهای
در لیبریا منطقه باتلاقی پست ساحلی در جوار منطقهای مرتفع تر و پوشیده از جنگلهای استوایی است.
خط ۱۰۲:
== تقسیمات کشوری ==
▲کشور لیبریا دارای 15 ایالت میباشد: [[پرونده:Liberia Counties.png|چپ|بندانگشتی|300px]]
# بومی (Bomi)
# بونگ (Bong)
سطر ۱۲۳ ⟵ ۱۲۲:
۱۹ ٪ نژاد این کشور را قبایل کپله، ۱۳ ٪ را باسا، ۱۰ ٪ را گربو، ۷ ٪ را گیو، ۷ ٪ را کرو و ۶ ٪ را مانو تشکیل میدهند، همچنین دین ۶۳ ٪ لیبریاییها، عقاید سنتی و قبیلهای و ۲۱ ٪ مسیحی و ۱۶ ٪ مسلمان است. زبان انگلیسی زبان رسمی لیبریا است که در کنار آن سایر زبانهای بومی و قبیلهای نیز رایج است.
در بعضی از محلهها از جمله Red Light Junction که
== اقتصاد ==
[[پرونده:Young boy grinding sugar cane in Liberia.jpg|thumb]]
خط ۱۳۷:
== آموزش و رسانه ==
* میزان با سوادی: ۳۵ ٪ (تخمین ۱۹۸۵).
* سنین تحصیل اجباری: (فرضاً) ۶ تا ۱۶ سال.
* تعداد دانشگاه
رسانههای لیبریا ازسوی شبکه ارتباطات لیبریا (LCN) وابسته به
هفت شبکه مطبوعاتی در لیبریا مشغول به کار هستند که سه شبکه دولتی و بقیه مستقل هستند. دو شبکه تلویزیونی وابسته به دولت و چندین ایستگاه رادیویی نیز در لیبریا به تولید و پخش برنامه میپردازند. لیبریا دارای یک خبرگزاری به نام "خبرگزاری لیبریاً است.
== دفاع ==
* کل نیروهای مسلح
* دولت انتقالی را نیروی مرکب از ۸۰۰۰ سرباز «جامعهٔ اقتصادی کشورهای غرب
* مجموع نیروی دو گروه شورشی ۱۱۰۰۰ نفر است.
* خدمت سربازی
== منابع ==
|