ویکی‌پدیا

ایل بیرانوند: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
به نسخهٔ 21905492 ویرایش 5.115.1.12 برگردانده شد: درج مطالب بدون منبع. (توینکل)
برچسب: خنثی‌سازی
جز 1 ویرایش خرابکارانهٔ Meysam (بحث) به آخرین ویرایش Henaselakesan خنثی‌سازی شد. (توینکل)
برچسب: خنثی‌سازی
خط ۱:
'''ایل بیرانوند''' از ایلات لک‌زبان منطقهٔ [[پیشکوه]] در [[تاریخ لرستان|لرستان]] است. روایت‌ها دربارهٔ تبار و خاستگاه این ایل، متفاوت و گاه متضاد است. [[پیر اوبرلینگ]] در مقالهٔ ایل بیرانوند در [[دانشنامه ایرانیکا|دانشنامهٔ ایرانیکا]]، این ایل را لر خوانده‌است، اما در مقاله‌ای دیگر در همان دانشنامه و به نقل از اسکار مان، بیرانوندها را در شمار ایلات کُرد آورده‌است. [[سکندر امان الهی بهاروند]]، نویسندهٔ مقاله‌های بیرانوند در [[دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]] و [[دانشنامه جهان اسلام]]، از [[هنری راولینسون]] نقل کرده‌است که خاستگاه کل ایل بیرانوند و نیز [[باجلان|ایل باجولوند]] از [[موصل]] [[عراق]] است؛ اما اوبرلینگ برداشت متفاوتی از نوشته‌های راولینسون دارد: به نظر او راولینسون تنها خاستگاه شاخهٔ دُشیوند — یکی از دو شاخهٔ اصلی ایل بیرانوند — را از موصل عراق دانسته‌است. نوشته‌های راولینسون از قول میرزا بزرگ، حاکم لرستان، بوده‌است. بنا بر تاریخ شفاهی بیرانوندها، آن‌ها از نسل مهاجری به نام هجیالی از [[حجاز]] [[شبه‌جزیره عربستان|عربستان]] هستند؛ اما امان الهی بهاروند معتقد است خاستگاه مکانی بیرانوندها را باید در مناطق درون یا برون مرزی غرب ایران جست. بیرانوندها امروزه اغلب در استان‌های [[استان لرستان|لرستان]]، [[استان خوزستان|خوزستان]] و [[استان ایلام|ایلام]] سکونت دارند، به‌ویژه در [[خرم‌آباد]]، [[بروجرد]]، [[دهلران]]، و [[دره‌شهر]].
'''ایل بیرانوند''' یکی از [[طوایف لک ایران]]<ref name=mk>{{یادکرد|نویسنده =مسعود کیهان |کتاب =جغرافیای مفصل ایران| ناشر = |صفحه = |تاریخ =۱۳۱۱}}</ref> و از طوایف [[پیشکوه]] است.<ref name=lgt>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-3a40dfdb35d14919a1efa5e04c853cab-fa.html |عنوان =بیرانوند | ناشر =لغتنامه دهخدا |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۳۱ مه ۲۰۱۳}}</ref> تمرکز سکونت بیرانوندها در استان‌های [[لرستان]]، [[خوزستان]] و [[ایلام]] است که در [[خرم‌آباد]]، [[بروجرد]]، [[دهلران]]، [[دره شهر]] و قسمت‌هایی از [[خوزستان]] متمرکزتر از سایر مناطق هستند.<ref name=mk />
 
== تاریخ ==
=== تبارشناسی ===
[[هنری راولینسون|راولینسون]] و [[علی‌اکبر دهخدا]] بیرانوندها را به عنوان یکی از ایلات کرد معرفی می‌کنند.<ref name="ashayerlorestan.ir">{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.ashayerlorestan.ir/ilha.aspx |عنوان =فهرست طایفه‌های لرستان | ناشر = اداره کل امور عشایر استان لرستان |تاریخ = |تاریخ بازدید =۱۰ آبان ۱۳۹۳|زبان=فارسی}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = https://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-3a40dfdb35d14919a1efa5e04c853cab-fa.html |عنوان =بیرانوند | ناشر =[[لغتنامه دهخدا]] |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱ دسامبر ۲۰۱۴}}</ref> [[دانشنامه ایرانیکا]] بیرانوندها را به عنوان یکی از ایلات لر با اصالتی کردتبار معرفی می‌کند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/bayranavand-a-lor-tribe-of-the-pis-ekuh-region-in-lorestan |عنوان =BAYRĀNAVAND | ناشر =[[دانشنامه ایرانیکا]] |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱ دسامبر ۲۰۱۴}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/kurdish-tribes |عنوان =KURDISH TRIBES | ناشر =[[دانشنامه ایرانیکا]] |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱ دسامبر ۲۰۱۴}}</ref> در مقاله عشایر [[دانشنامه ایرانیکا]] از ایل بیرانوند به عنوان یکی از ایلات کرد تبار غرب ایران نام برده شده‌است[http://www.iranicaonline.org/articles/asayer-tribes] بر اساس گفته‌های محلی که از اساس نادرست است، بیرانوندها از نسل مردی [[عرب]] از ساکنان [[حجاز]] هستند. این فرد پس از سکونت در لرستان و ازدواج با دختر یک خان دارای دو فرزند پسر به نام‌های بیران و باجول شد که از نسل آنها ایل‌های باجلوند و بیرانوند به وجود آمده استآمده‌است.<ref name=encyclopaediaislamica>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=2436 |عنوان =بِیْرانْوَن (بِیْرِنْوَن) | ناشر =دانشنامه جهان اسلام |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۳۱ مه ۲۰۱۳}}</ref> با توجه به سفر راولینسون به لرستان در حالی که تنها پنج نسل پس از بیران (جد بزرگ بیرانوندها) می‌گذشته این گفته‌های محلی از اساس نادرست است.<ref name=encyclopaediaislamica />{{سخ}}[[هنری راولینسون]] خاستگاه [[باجلان|باجلوندها]] ([[سگوند|سگوندها]]) و بیرانوندها را [[موصل]] عراق می‌داند و معتقد است بیرانوندها و باجلوندها در قرن دوازدهم هجری یعنی در اواخر [[صفویه]] یا در زمان [[افشاریه]] از نواحی [[موصل]] به [[لرستان]] آمدند.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =راولینسون | نام =هنری لرزیک | پیوند نویسنده = | عنوان =سفرنامه راولینسون: گذر از ذهاب به خوزستان | ترجمه =سکندر امان‌اللهی بهاروند | جلد = | سال = ۱۳۶۲ | ناشر = |مکان =تهران | شابک = | صفحه =۱۵۲ | پیوند = | تاریخ بازبینی =}}</ref> البته این ادعای هنری راولینسون مورد تردید است. «معین الدین نطنزی» در سال ۸۱۶ قمری (حدود ۳ قرن قبل از تاریخ مهاجرتی که هنری راولینسون از آن خبر می‌دهد) در کتاب (منتخب التواریخ) از وجود ایل بیرانوند در ایران خبر می‌دهد و می‌نویسد:{{نقل قول|چون قوم لر در آن موضع (مانرود) بسیار شدند و بعد از آن هر قبیله به جهت علفخواری (چرای احشام) رو به موضعی نهادند، بعضی به لقب و بعضی به اسم موضعی که قرار گرفتند نام قبیله بدان مشهور شد، مثل روزبهانی، فضلی، داود عباسی، ایازکی، عبدالمالکی و ابوالعباسی که به نام پدر موسوم اند و سلوزی، جنگروی، لک، هسته، کوشکی، کارند، سنوبدی، الانی، زخوارکی، براوند (بیرانوند)، زنگنه، مانکره‌ای، رازی، سلگی و جودکی که به اسم مواضع خود مشهورند.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = نطنزی | نام = معین الدین | عنوان = منتخب التواریخ | سال = ۱۳۳۶| ناشر = انتشارات خیام |مکان = تهران | صفحه = صفحه ۵۳ | تاریخ بازبینی = {{جا:تاریخ}}}}</ref>}}
[[کارل ریتر]] زبان شناس المانی [[ایل بیرانوند]] را به همراه [[سلسه]] و [[دلفان]] بزرگترین ایلات [[پیشکوه]] و از ایلات [[لک]] به شماره اورده است <ref name=":0">https://books.google.co.uk/books/content?id=bMNjMIteErYC&pg=PA216&img=1&zoom=3&hl=en&sig=ACfU3U0bYVyVWb0YE6sCi-GXcjN-hOUNPg&ci=79%2C96%2C909%2C588&edge=0</ref><ref>I Die Pischkuh 38 0V Familien bestehen aus 4 Tribus Unterabthei Fa n ienz hi ingeii Sommer und Win 1 Dilfun 15 00 6 terlager s bei Rawlinson 2 Silasila 15 3 l st p 107 meist un 3 Wala Giriva 6 4 bekannte Ortsnamen 4 A malah 200 9 z diese letzteren sind Dil Nischin welche zu Khorramabad Kronland bebauen auch zu Seimarrah Ferhan Kuhdascht sie wandern nicht mehr II Die Puschtikuh 12 00 Familien gehören zu einem TribuS den Faili in 5 Abtheilungen Abhängig von ihnen sind 6 die Bajilan und 7 Bairanawand 4500 Familien und 8 dieHulilani 1500 Familien welche letzteren in den Umgebungen von Kermanschah Hausen und dem Gouvernement 500 Mann Fußvolk stellen 216 West Asien II Abtheilung IV Abschnitt 19 </ref><ref> صفحه 216 Die Erdkunde Asien, Klaien, Arabien</ref> لیدی شل محقق انگلیسی در کتاب Glimpses of life and manners in Persia از بیرانوند نام میبرد و ان هارا از قوم [[لک]] میداند <ref>The following are only a few of the tribes of Little Looristan Gerawend 1500 tents Jelalawend 1500 tents Osmanawend 1800 tents Shakhawend 700 tents Balawend 800 tents Veeranawend 600 tents Del an 12,000 tents Feilee 12,000 tents Habeebawemd 1500 tents Seelaseel a large tribe AmaWi Bajelan Leks Ardelan is a province on the west of Persia inhabited almost exclusively by Koords who during the last and the present reign have been completely reduced to subjection </ref> <ref>https://books.google.co.uk/books/content?id=zYZi0qSfHxoC&pg=PA402&img=1&zoom=3&hl=en&sig=ACfU3U1c4xN0hrHvWsloEl5GWs3CtQk6MQ&ci=143%2C150%2C821%2C692&edge=0</ref> <ref>https://books.google.co.uk/books/content?id=zYZi0qSfHxoC&pg=PA401&img=1&zoom=3&hl=en&sig=ACfU3U1CmB_S9Qz84Ak2sJpUMGHFNbfTqA&ci=2%2C322%2C965%2C1297&edge=0</ref> <ref>https://archive.org/stream/glimpsesoflifema00sheiiala#page/94/mode/2up</ref><ref>http://digital.library.upenn.edu/women/sheil/persia/persia.html#noteB</ref>ویلسون [[بیرانوند]]‌ها را قوی ترین ایل [[مردم لر|لرستان]] دانسته است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/bayranavand-a-lor-tribe-of-the-pis-ekuh-region-in-lorestan |عنوان =BAYRĀNAVAND | ناشر =[[دانشنامه ایرانیکا]] |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱ دسامبر ۲۰۱۴}}</ref>هنری فیلد نیز آن‌ها را [[لک]] دانسته است و از گفته ویلسون و رابینو هم در این مورد نقل قول میکند.<ref> Rabino suggested that the Dilfan, Silsileh, and Bairanawand might be Leks.- The Ali Illahi sect had many adherents among Leks and Kurds</ref> <ref>http://www.biodiversitylibrary.org/item/30793#page/183/mode/1up</ref><ref>https://books.google.com/books?id=ISAMAwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=Contributions+to+the+anthropology+of+Iran,+Volume+29&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjnnqql5_fTAhUDZCwKHeL9CxUQ6AEIKzAB#v=onepage&q&f=false</ref><ref>Contributions to the anthropology of Iran صفحه 175</ref><ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = هنری | نام = فیلد| عنوان = مردم شناسی ایران| سال = 1343 | ناشر = انتشارات کتابخانه ابن سینا |مکان = تهران | صفحه = صفحه 216 و 217 | تاریخ بازبینی = {{جا:تاریخ}}}}</ref><ref>https://archive.org/stream/contributionstoa291fiel#page/182/mode/2up/search/bairanawand</ref> [[رابینو]] میگوید بیرانوندها لک هستند.<ref>https://archive.org/stream/contributionstoa291fiel#page/174/mode/2up/search/bairanawand</ref>
حمدالله مستوفی نیز در کتاب تاریخ گزیده که در سال ۷۳۰ هجری قمری نگاشته شده طایفه‌ای به نام [[بیرانوند|ویراوند]] را یکی از طوایف ساکن ایران معرفی می‌کند.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = مستوفی | نام = حمدالله | عنوان = تاریخ گزیده | صفحه = صفحه 550 | تاریخ بازبینی = {{جا:تاریخ}}}}</ref>
 
=== تاریخچه ایل بیرانوند ===
===افشاریان===
با بررسی زمین های که هم اکنون در مالکیت [[بیرانوند]] و [[باجلان]] هست حاکی از ان است این اراضی متعلق به ایلات لر زبان همچون چگنی ساکی کوشکی و غیره بوده است این اراضی از زمان اقشاریه به تدریج در [[لرستان]] به تصرف ایلات [[ لک ]] همچون بیرانوند و باجلان درامده است<ref>http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/8285</ref>
=== دوره زندیه ===
بیرانوندها به همراه باجلوندها از جمله ایل‌های لرستان بودند که در شکل گیریشکل‌گیری [[زندیان|حکومت زندیان]]، به [[کریم‌خان زند]] کمک کرده و همراه وی به [[شیراز]] رفتند اما پس از انقراض سلسله زندیه به لرستان برگشتند و در هرج و مرج اوایل حکومت قاجار به تصرف املاک سایر ایل‌ها پرداختند.<ref name=encyclopaediaislamica /><ref name=tarikh>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =چگنی | نام =فرهاد | پیوند نویسنده = | عنوان =ایل سگوند، نام و تاریخ آن | ترجمه = | جلد = | سال =۱۳۷۸ | ناشر =کیهان فرهنگی |مکان = | شابک = | صفحه =۶۶، ۶۷ [http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/18725?sta=سگوند پایگاه مجلات تخصصی نور] | پیوند = | تاریخ بازبینی =۱۳ مارس ۲۰۱۳}}</ref>
 
=== دوره قاجار ===
سطر ۱۷ ⟵ ۱۹:
دوران حکومت [[خانلر میرزا]] بر خوزستان و لرستان که مصادف با نخستین سالهای پادشاهی ناصرالدین شاه بود. حسنیعلی خان بیرانوند جد خوانین زینبی و حیدری توسط حتشام الدوله به دستور [[امیر کبیر]] اعدام شد.<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=ولی زاده معجزی |نام=مسعود میرزابن ناصر |کتاب=تاریخ لرستان روزگار قاجار |ویراستار= حمید رضا دالوند | ناشر=مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه اصفهان | برگه=85}}</ref>
یکی از وقایع مهم تاریخ ایل بیرانوند و تاریخ لرستان در عصر قاجار فرومانروایی [[مسعود میرزا ظل‌السلطان]] پسر ناصرالدین
بر ولایت خوزستان و لرستان است. خان‌های لرستان طی تلگرافی به ناصرالدین شاه از وی درخواست می‌کنند که از حکومت ظل السطان بر ولایت خوزستان و لرستان صرف نظر کند. همین تلگراف سبب خشم ظل السطان می‌شود و وی به این موضوع در کتاب خود تاریخ مسعودی اشاره می‌کند. ظل السطان با لشکر عظیم خود به لرستان می‌آید و خوانین لرستان که در بین‌شان اختلاف افتاده به دو دسته تقسیم می‌شوند. گروهی که رهبری آن‌ها بر عهده اسدخان فیلی بیرانوند است. مورد غضب ظل السطان قرار می‌گیرند و چندین تن از خوانین بیرانوند و سگوند رحیم خانی که شاخص‌ترین آنها اسدخان بیرانوند و سردارخان سگوند هستند. اعدام می‌شوند.<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=ظل السلطان |نام=مسعود میرزابن ناصر |کتاب=تاریخ سرگذشت مسعودی: زندگی نامهزندگی‌نامه و خاطرات ظل السلطان | ناشر=تهران |سال= ۱۳۲۵ |شابک=}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=ولی زاده معجزی |نام= محمدرضا |کتاب=تاریخ لرستان روزگار قاجار |ویراستار= حمید رضا دالوند | ناشر=مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه اصفهان}}</ref>
در همین زمان نیروهای عشایر بیرانوند و سگوند رحیم خانی به اردو ظل السطان حمله‌ور می‌شوند ولی بدیل برتری نیروهای ظل السطان در کمیت و کیفیت شکست خورده و عقب‌نشینی می‌کند.<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=ظل السلطان |نام=مسعود میرزابن ناصر |کتاب=تاریخ سرگذشت مسعودی: زندگی نامهزندگی‌نامه و خاطرات ظل السلطان | ناشر=تهران |سال= ۱۳۲۵ |صفحه= ۲۷۴،۲۷۳}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=ولی زاده معجزی |نام= محمدرضا |کتاب=تاریخ لرستان روزگار قاجار |ویراستار= حمید رضا دالوند | ناشر=مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه اصفهان | 180و209}}</ref>
مهمترین واقعه دیگر در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار و حکمرانی نظام الملک بر خوزستان و لرستان اعدام مهرعلی خان فرزند اسدخان بیرانوند و پدر علی مردان خان بود.
در دوران حکومت نظالم السطنه مافی بر خوزستان و لرستان مردم لرستان به سبب ناراضیتی از حکومت وی دست به شورش می‌زند. ایل بیرانوند در این شورش و شکست نیروهای نظام السطنه نقش کلیدی داشتند. در درگیری که در حسن‌آباد بین مردم خرم‌آباد و نیروهای نظام السطنه مافی روی می‌دهد. اردوی وی توسط شیخ علی خان بیرانوند شکست می‌خورد و همین اوضاع سبب خلع نظام السطان از حکومت لرستان و خوزستان می‌شود.
سطر ۲۶ ⟵ ۲۸:
=== دوره پهلوی ===
{{اصلی|تاریخ لرستان}}
بیرانوندهادردر این دوره قوای اصلی لرستان ایل بیرانوند با محدود همکاری از ایل کنارهای سگوندها،سگوند، پاپی‌هاپاپی‌ و چگنی‌هاچگنی‌ در شورش سال ۱۳۰۲ علیه نیروهای دولتی حکومت پهلوی شرکت داشتند که نتیجه شورش سرکوب و شکست عشایر لربه خصوص ایل بیرانوند بود.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =ستوده | نام =سیدیدالله| پیوند نویسنده = | عنوان =شورش لرستان | ترجمه = | جلد =نخست | سال =۱۳۹۱ | ناشر =شاپورخواست |مکان =خرم‌آباد | شابک =۹۷۸-۹۶۴-۲۷۰۷-۷۵-۱| صفحه =۱۱۰ | پیوند = | تاریخ بازبینی =}}</ref>
 
== جغرافیای سکونت ==
سکونتگاه مرکزی ایل، [[بخش بیرانوند]] و [[بخش مرکزی شهرستان خرم‌آباد]] است اما مردمان بیرانوند علاوه بر این بخش‌ها، در مناطق دیگری نیز پراکنده‌اند، از جمله [[شهرستان دوره]]، [[بخش الوار گرمسیری]]، [[بخش زاغه]]، [[شهرستان دره شهر]]، [[شهرستان دهلران]]، [[آبدانان]]، [[اندیمشک]] و [[دشت سیلاخور]].<ref>{{یادکرد وب|نویسنده name=" |نشانی =http://www.ashayerlorestan.ir"/ilha.aspx |عنوان =فهرست طایفه‌های لرستان | ناشر = اداره کل امور عشایر استان لرستان |تاریخ = |تاریخ بازدید =۱۰ آبان ۱۳۹۳|زبان=فارسی}}</ref>
{{سر خط}}عده‌ای از بیرانوندها را حدود سال ۱۳۰۵ شمسی به [[قم]]، [[ساوه]] و اطراف [[کاشان]] برای شهرنشینی کوچ داده‌اند.
 
== افراد سرشناس بیرانوند ==
* [[هوشنگ اعظمی لرستانی]] [[پزشک]] [[استان لرستان|لرستانی]] و از فعالان در جریان [[نهضت ملی شدن صنعت نفت]] بود.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده name=" |نشانی =http://www.ashayerlorestan.ir"/ilha.aspx |عنوان =فهرست طایفه‌های لرستان | ناشر = اداره کل امور عشایر استان لرستان |تاریخ = |تاریخ بازدید =۱۰ آبان ۱۳۹۳|زبان=فارسی}}</ref>
* [[سیامک اسدیان]] فرمانده نظامی و از اعضای کمیتهٔ مرکزی [[سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران]] بود.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://asre-nou.net/php/view.php?objnr=18175 |عنوان =مردگان این سال، عاشق‌ترین زندگان بودند! | ناشر =عصر نو |تاریخ =۲ آذر ۱۳۹۰ |تاریخ بازدید =۱۰ آبان ۱۳۹۳|زبان=فارسی}}</ref>
* [[مرتضی سپه وند]] بوکسور ایرانی
* [[محسن بیرانوند]] وزنه برادر ایرانی و عضو سابق تیم ملی وزنه‌برداریوزنه جمهوری اسلامی ایرانبرداری
* [[سرتیپ هوشنگ رستمی]]<ref name=":0" /><ref>ﺷﻬﯿﺪ ﺳﺮﺗﯿﭗ ﻫﻮﺷﻨﮓ ﺭﺳﺘﻤﯽ ﺍﺯ ﺍﯾﻞ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﺍﺯ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎﻥ شجاع ارتش و ﺗﯿﭗ ﻟﺸﮑﺮ 84 ﺧﺮﻡ ﺁﺑﺎﺩ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ 1369 ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺳﻮﻣﺎﺭ ﺑﻪ ﺷﻬﺎﺩﺕ ﺭﺳﯿﺪ.
 
یادش تا ابد جاودان</ref>
* [[نصیر شیرخانی]]
* [[عزیز بیرانوند]]
* [[احمد بیرانوند]]
* [[مرتضی اعظمی لرستانی]]
* [[غلامعلی خان بیرانوند]]
* [[نایب حسین کاشی]]
* عليرضا [[علیرضا بیرانوند|بيرانوند]] دروازه بان تيم ملى ايران و باشگاه پرسپوليس
* [[امیر حسین آریان پور]]
 
== تیره‌ها ==
ایل بیرانوند به دو شاخه اصلی آلاهینان (آلاینان) و دشائینان (دشی نو) تقسیم می‌شود که این دو شاخه خود دارای تیره‌های مختلف است.<ref name=lgtencyclopaediaislamica /><ref name=encyclopaediaislamicalgt />
 
=== خوانین ===
# سپهوند▼
# حسین علیخانی (اعظمی، اسدیان، حیدری، خسروی و رستمی)
▲# سپهوند
# عزیز
# مرادی<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.ashayerlorestan.ir/ilha.aspx |عنوان =فهرست طایفه‌های لرستان | ناشر = اداره کل امور عشایر استان لرستان |تاریخ = |تاریخ بازدید =۱۰ آبان ۱۳۹۳|زبان=فارسی}}</ref>
# مرادی<ref name="ashayerlorestan.ir" />
 
=== دشائینان ===
# پیرداده (نایب زاده)
# چغلوند
# رش
# شلکه (اهورا قربانی)
# شعبان
# شاهوردی
سطر ۶۵ ⟵ ۷۱:
 
=== آلائینان ===
به دو دسته مال اسد، اصل مرز و مال قباد تقسیم می‌شوند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده name=" |نشانی =http://www.ashayerlorestan.ir"/ilha.aspx |عنوان =فهرست طایفه‌های لرستان | ناشر = اداره کل امور عشایر استان لرستان |تاریخ = |تاریخ بازدید =۱۰ آبان ۱۳۹۳|زبان=فارسی}}</ref>
* '''مال اسد:'''
# مهراب
سطر ۱۰۱ ⟵ ۱۰۷:
# بایمدر
# هنی
# هراتی
# درگسان
* '''زیدعلی:'''
سطر ۱۱۹ ⟵ ۱۲۴:
# اصل مرز
* '''متش:'''
# حسنی▼
# نصیر▼
# سلطان ویس
# رشید
# باله
▲# نصیر
▲# حسنی
# مطا
# ممصارم
# فراش
{{چندستونه|ستون‌ها=۳}}
* '''مصطفی وند:'''
سطر ۱۷۴ ⟵ ۱۷۷:
# میرزا خان
{{پایان چندستونه}}
 
== جستارهای وابسته ==
[[مردم لک]]
 
== منابع ==
سطر ۱۷۹ ⟵ ۱۸۵:
{{سخ}}
{{مردم لر}}
{{مردم کرد}}
{{عشایر ایران}}
[[رده:مردم لک]]
 
[[رده:ایل بیرانوند]]
[[رده:طوایف لرستان|بیرانوند]]
[[رده:ایلاتایل‌های جنوبکرد کردستانایران]]
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/ایل_بیرانوند»