ساروج: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
با فرض حسن نیت ویرایش 5.200.119.192 (بحث) خنثی‌سازی شد. (توینکل) |
اصلاح فاصلهٔ مجازی، اصلاح املا |
||
خط ۱:
'''ساروج''' از ابتکارات معماران ایرانی در دوران بسیار کهن است. برای ساختن آن نخست [[خاک رس]] و [[آهک]] را به نسبت شش و چهار مخلوط می‌کنند و گلی سفت می‌سازند و دو روز آن را ورز می‌دهند. بعد، قسمتی از خاکستر کوره‌های [[حمام]] را با مقداری مواد [[الیاف]]ی لوئی (تخم و پرزهای نوعی نی است) به آن اضافه می‌کنند و مخلوط تازه را با چوبهایی به قطر ده [[سانتیمتر]] می‌کوبند تا به خوبی باهم عجین شوند.<ref name="ReferenceA">محمدیان، کوخردی، محمد، “ «به یاد کوخرد» “، ج۲. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۳ میلادی.</ref><ref>محمد، صدیق «تارخ فارس» صفحه‌های (۵۰–۵۱ ـ ۵۲–۵۳)، چاپ سال ۱۹۹۳ میلادی.</ref><ref name="ReferenceB">بیکدلی علیرضا، «افغانستان حایی برای دوست داشتن، یادداشت‌ها و خاطرات».</ref>
ساروج [[ملات آهک]] آبی سنتی ایران است که به دو روش سرد و گرم تولید می‌شده‌است. در روش گرم، کلوخه‌های سنگ آهک [[رس|رس‌دار]] را می‌کوبیدند تا نرم شود سپس، خاک به دست آمده را با کاه و پهن و آب مخلوط می‌کردند. پس از آن، گل به دست آمده را روی زمین با ضخامت ۱۰ سانتیمتر پهن کرده و بعد از خشک شدن، قطعه‌های خشک شده را می‌پختند. نهایت، هنگامی‌که قطعه‌ها پخته شد آنها را آسیاب می‌کردند. محصول به دست آمده رنگ [[لیمویی]] یا قهوهای روشن داشت که ساروج گرم نامیده می‌شد.<ref>حیدری، داریوش و غیره: [http://pdfarchive.ir/pack-18/Do_11000313920506.pdf پژوهشی در ملات‌های آهکی تاریخی (ساروج)]. نمونه موردی: حمام شاهزاده‌ها در اصفهان. در نشریه: مرمت و معماری ایران، سال سوم، شماره پنجم، بهار و تابستان ۱۳۹۲.</ref>
در روش سرد، ساروج از مخلوط‌کردن [[آهک شکفته]]، خاکستر، ماسه بادی، خاک رس و [[لویی]] یا مغز نی ساخته می‌شد. بنابر موارد کاربرد مختلف، ممکن بود افزودنی‌های دیگری همچون موی بز یا گوساله یا انسان، سفیده تخم‌مرغ، چربی گوساله و… به آن ترکیب افزوده شود).<ref>همان منبع.</ref>
== اهمیت ساروج ==
سطر ۱۶ ⟵ ۲۰:
در افغانستان هم اکنون از این ملات استفاده می‌شود.<ref name="ReferenceA"/>
برای مثال در سال ۱۳۸۴ برای تعمیر و بازسازی باغ بابر در [[کابل]] هنگام ساخت حوضچه و
سپس ملات آماده در محل آن استفاده و روی آن [[گونی]] خیس می‌انداختند. استاد کاران افغان معتقد بودند این ملات از سیمان محکم‌تر است. آنها با وجود در دسترس بودن سیمان برای ساخت حوض آب با زحمت زباد تهیه ساروج را برگزیده‌اند.<ref name="ReferenceA"/>
| |||