میر علی هروی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
برداشتن برچسب خرد
خط ۲۹:
}}
 
'''میر علی سادات حسینی هروی''' (درگذشت: ۹۵۱ه‍/۱۵۴۴م) معروف به '''میر علی هروی''' و '''میرجان''' و ملقب به '''کاتب سلطانی''' از سرآمدان [[نستعلیق]]نویسی و از [[خوشنویس]]ان بزرگ قرن دهم هجری است که خط او از نظر رعایت اصول، استحکام و همواری، صفا و شأن، تا زمان خود بی‌همتا بوده و شاید پس از او نیز جز [[میر عماد]] کسی یارای برابری با او نداشته باشد. خط او حتی بر [[سلطان‌علی مشهدی]] برتری دارد.<ref name="احوال و آثار خوشنویسان">دکتر مهدی بیانی ص ۴۹۳ تا ۵۱۶</ref> او بر روی خوشنویسان پس از خود تأثیر به‌سزایی گذاشته استگذاشته‌است.
 
== زندگی ==
[[پرونده:Persian calligraphy - Mir Ali Tabrizi.jpg|بندانگشتی|چپ|نمونه‌ای از [[خط نستعلیق]] میرعلی هروی<ref>[http://www.louvre.fr/llv/activite/detail_parcours.jsp?CURRENT_LLV_PARCOURS<>cnt_id=10134198673464057&CONTENT<>cnt_id=10134198673465686&CURRENT_LLV_CHEMINEMENT<>cnt_id=10134198673465686&FOLDER<>folder_id=9852723696500830&bmLocale=en تارنمای موزه لوور]</ref>]]
میر علی هروی پسر [[میر محمد باقر ذوالکمالین]] از خوشنویسان شهیر عصر گورکانی بوده استبوده‌است. ابتدا در هرات به کسب علوم و فضائل پرداخت و در خدمت پدرش که جامع معقول و منقول بود در اغلب رشته‌های ادبی اطلاعاتی کسب نمود و آنگاه به تعلیم و تعلم خط پرداخت تا کار به جایی رسید که از هنرمندان هم عصر خود گوی سبقت را ربود.<ref>فرهنگ دانش و هنر- چاپ چهارم- مؤلفین:پرویز اسدی زاده، سعید محمودی، داریوش محمدخانی</ref>
ملا میرعلی هروی زندگی متلاطمی داشت و در دوران پرآشوبی می‌زیست. او از سادات حسینی و از اهالی [[هرات]] بود. به علت اقامت طولانی در [[مشهد]] گاهی او را مشهدی هم خوانده‌اند.<ref name="احوال و آثار خوشنویسان" /> خانواده آن‌ها در ۱۵۰۶م/۹۱۱ه‍. ق به مشهد کوچ کردند ولی به‌زودی به هرات بازگشتند و در همان‌جا ماندگار شدند.
 
او شاگرد [[زین‌الدین محمد]] از شاگردان بی‌واسطه [[سلطان‌علی مشهدی]] بود ولی معلوم نیست که خود او هم نزد سلطان‌علی مشهدی مشق کرده باشد.<ref name="احوال و آثار خوشنویسان" /> اما آنچه مسلم است این که خط او از هر دو استاد پیشی گرفت و شاگردان زیادی تربیت کرد.
 
میرعلی در جوانی در دارلانشاء حکام هرات به کتابت احکام مشغول بود. پس از آن به دربار [[سلطان حسین میرزا بایقرا]] راه یافت و از مقربان دربار این پادشاه هنرپرور شد و لقب سلطانی و کاتب السلطانی را از او دریافت کرد. چنان‌که او برخی از آثارش را با امضاء «میرعلی الکاتب السلطانی» رقم زده استزده‌است. او تا سال ۱۹۱۱ یعنی زمان درگذشت سلطان حسین بایقرا در هرات بود و پس از آن گاهی در مشهد و گاهی در هرات بسر می‌برد. تا سال ۹۱۹ه‍. ق [[شاه اسماعیل اول|شاه اسماعیل اول صفوی]] هرات را فتح کرد و میر علی تحت حمایت [[کریم الدین حبیب‌الله ساوجی]] درآمد. پس از کشته شدن حبیب‌الله، در زمانی که [[سام میرزا صفوی]] از طرف برادرش [[شاه تهماسب]] فرمانروای خراسان بود و و پیشکارش [[حسن خان شاملو]] بود، میرعلی سه سال در هرات بود. تا اینکه در سال ۱۵۲۸م/۹۳۵ه‍. ق عبیدالله یا [[عبیدخان ازبک]] برادرزاده [[شیبک خان|محمد خان شیبانی]] مؤسس سلسله ازبکیه، این شهر را برای مدت کوتاهی تسخیر کرد و میرعلی هروی را با خود به مقر خود [[بخارا]] برد و میر علی را به معلمی عبدالعزیز خان فرزند خود گماشت و به کار کتابت مشغول کرد. او نزدیک به ۱۶ سال در بخارا بود و نتوانست از آنجا خارج شود و با افسردگی روزگار می‌گذرانید تا در همان شهر درگذشت. گویا تا سدهٔ گذشته نیز سنگ مزار او در بخارا هنوز قابل رؤیت بوده استبوده‌است.<ref name="احوال و آثار خوشنویسان" /> میرعلی هروی تا هنگام مرگش در حدود ۱۵۴۴م/۹۵۰ه‍. ق در این شهر کار می‌کرده استمی‌کرده‌است.<ref name="بازیل گری">بازیل گری</ref>
 
میر علی که مردی درویش‌مسلک و آزاده بود از دوری خانواده و وطن و مهاجرت اجباری به بخارا دلگیر و افسرده بود و این شعر که از اوست و چندین بار آن را با تفاوت‌های اندکی نوشته استنوشته‌است گویای درد دل و روح پر آلام اوست:<ref>فضایلی</ref>
{{شعر}}
{{ب| عمری از مشق دوتا بود قدم همچون چنگ|تا خط من بیچاره بدین قانون شد}}
خط ۵۹:
 
== آثار ==
از میر علی هروی آثار متعددی به‌صورت کتاب و رساله و قطعات مختلف باقی‌مانده استباقی‌مانده‌است که زینت بخش موزه‌های مهم ایران و سایر کشورها و مجموعه‌های شخصی است.<ref name="احوال و آثار خوشنویسان" /> از جمله او در ۱۵۱۹م/۹۲۵ه‍. ق یعنی هنگامی که در هرات می‌زیسته کتاب [[بوستان سعدی|بوستانی]] را نوشته که اکنون در موزه اسلامی و ترکی در [[استانبول]] نگهداری می‌شود.<ref name="بازیل گری" />
 
میر علی هروی در شعر و معما نیز دست داشت و به ترکی و فارسی شعر می‌سرود. همچنین نثر او عالی است و او را ازجمله منشیان دانسته‌اند<ref name="احوال و آثار خوشنویسان" /> از آثار منثور او رساله [[مدادالخطوط]] را می‌توان نام برد.<ref>پیدایش و سیر تحول هنر خط</ref>
 
== پیوند به بیرون ==
* {{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.loghatnaameh.com/dehkhodaworddetail-4e68d4c3c1f7497dbc709e184d423f58-fa.html |عنوان = کاتب السلطان | ناشر = لغت نامه دهخدا|تاریخ = |تاریخ بازدید = ۳ دی ۱۳۸۹}}
 
<small>
 
== پانویس ==
سطر ۷۹ ⟵ ۷۷:
|کوشش=|ویرایش=|صفحه=۵۳|سال=۱۳۴۸|شابک=}}
* ''فرهنگ دانش و هنر''- چاپ چهارم- مؤلفین:پرویز اسدی زاده، سعید محمودی، داریوش محمدخانی
 
</small>
{{خوشنویسی در جهان اسلام}}
 
 
{{ترتیب‌پیش‌فرض:هروی، میرعلی}}
 
[[رده:اهالی مشهد]]
[[رده:اهالی هرات]]