نایب خاص: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Amirhasan khorvash (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
Amirhasan khorvash (بحث | مشارکت‌ها)
برچسب: حذف حجم زیادی از مطالب منبع‌دار
خط ۱۸:
او وکیل [[حسن عسکری]] بوده‌است. به اعتقاد کنونی شیعه٬ عثمان بن سعید مستقیماً توسط حسن عسکری به نیابت تعیین شده بود٬ .<ref name="Deputy"/> او سازماندهی شیعیان سامرا را به عهده داشت. در زمان حسن عسکری، عثمان پول از شیعیان عراق به شیعیان سامرا (که تحت کنترل شدید عباسیان بودند) می‌رساند. عثمان کسی بود که بعد از مرگ حسن عسکری مراسم خاکسپاری او را سازمان‌دهی کرد.<ref name="Deputy"/> طبق دیدگاه کنونی شیعه، حسن عسکری پیش از مرگ، فرزندش مهدی را به چهل نفر از شیعیان مورد اعتماد معرفی کرده و به آنان دستور می‌دهد در صورت غیبت مهدی از عثمان به عنوان نماینده مهدی اطاعت کنند. عثمان به شیوه دوران امامت حسن عسکری نامه‌ها و اموالی را که شیعیان برای حسن عسکری ارسال می‌داشتند، دریافت می‌نمود. تاریخ دقیق درگذشت او مشخص نیست، اما طبق قرائن پیش از سال ۲۶۷ هجری بوده‌است.<ref name="Wokala">{{هارواردبپ|صالح‌نیا|۱۳۸۷|ص=}}</ref>{{سخ}}
۲) ابو جعفر [[محمد بن عثمان]] بن سعید (م. ۳۰۴ یا ۳۰۵ ه.){{سخ}}
محمد همراه پدرش عثمان بن سعید وکالت حسن عسکری را بر عهده داشت. از دیدگاه کنونی شیعه محمد چهل سال وکالت را عهده دار بود و طی این مدت وجوهات شیعه را تحویل می‌گرفت و توقیعاتی از جانب امام به آنان می‌داد. وی سرانجام در سال ۳۰۵ قمری درگذشت.<ref name="Wokala"/>{{سخ}}
۳) ابوالقاسم [[حسین بن روح]] نوبختی (و. ۳۲۶ ه. / ۹۳۷ یا ۹۳۸ م.){{سخ}}
به گفتهٔ شیخ طوسی شروع نیابت نوبختی به سال ۳۰۶ هجری/ ۹۱۷ میلادی بود. او توقیعاتی را منتسب بهاز امام زمان ارائه می‌کرد و به پرسش‌های علمای قم پاسخ می‌داد. چنین به نظر می‌رسد که حسین بن روح نوبختی بیش از نواب پیشین نزد شیعیان هم عصرش شناخته شده بود. حسین بن روح توانست به عنوان تنها نائب زمان خود توسط شیعیان پذیرفته شود و [[خاندان نوبختی]] تأثیر غالبی بر جامعه شیعیان و علما داشتند.<ref name="Deputy"/> حسین بن روح همچنین کوشید تا غیبت را علاوه بر توجیه براساس حدیثبراحادیث با رویکردی عقلی نیز توجیهاثبات نمایدکرد.<ref name="Deputy"/> حسین بن روح علاوه بر آنکه در میان شیعیان بغداد از موقعیت اجتماعی خوبی بهره مند بود، در میان دستگاه خلافت [[عباسی]] بخصوص [[آل فرات]] نیز از نفوذ و احترام قابل ملاحظه‌ای برخوردار بود.<ref name="Deputy"/> سرانجام وی پس از ۲۱ سال عهده داری سفارت و نیابت مهدی در سال ۳۲۶ هجری درگذشت.<ref name="Wokala"/>{{سخ}}
 
در دوران حسین ابن روح، [[ابوجعفر محمد بن علی الشلمقانی]] (اعدام شده در سال ۳۲۲/ ۹۳۳) دستیار حسین روح و مامور او در بغداد ادعااعدام کرد که او سفیر واقعی و برحق اوست و البته او بعداً بطور کلی قضیه وجود امام غایب را انکار کردشد. همچنین منصور حلاج نیز از کسانی بودند که به مخالفت با نیابت حسین ابن روح پرداخت و هر دواو خشم شیعیان آن زمان را بر انگیختند و با نفوذی که خاندان نوبختی داشتند، توسط دولت عباسی اعدام شدند.<ref>{{harvnb|Momen|1985|pp=163}}</ref>
 
۴) ابوالحسن [[علی بن محمد سمری]] (و. ۳۲۹ ه. / ۹۴۱ م.){{سخ}}
خط ۲۸:
 
از دیدگاه شیعه نیابت او از تاریخ هجدهم شعبان ۳۲۶ هجری تا پانزدهم شعبان سال ۳۲۹ هجری- یا به روایتی دیگر تا پانزدهم شعبان سال ۳۲۸ هجری قمری بود. علی بن محمد سمری شوهر خواهر وزیر عباسیان جعفر بن محمد بود و سمت مهمی در دستگاه عباسیان داشت. از دیدگاه کنونی شیعه پذیرش او در میان شیعیان با مشکلی روبه‌رو نشد. محمد سمری وجوهات شرعی را دریافت می‌کرد و آن را به «ناحیه مقدسه» می‌رساند. ابوالحسن علی بن محمد سمری فرصت چندانی برای فعالیت‌های نیابت نداشت و حداقل آن فعالیت‌ها در منابع نقل نشده‌است.<ref name="Wokala"/>
در سال وفات او که به تناثر النجوم مشهور است عده ای از بزرگترین علمای شیعه من جمله [[کلینی]] و [[علی بن بابویه قمی|ابن بابویه]] فوت کردند.
 
[[ورنا کلم|ورنا کِلِمْ]] در [[دانشنامه ایرانیکا]]، گسترش ایده نایبان چهارگانه توسط [[خاندان نوبختی]] در میان شیعیان را از دیدگاه تاریخی مشکوک می‌داند. اطلاعات موجود در مورد دو نائب اول چنین می‌نمایاند که این دو پس از مرگشان به عنوان نائب خاص امام زمان شناخته شدند؛ زیرا نیابت باید از زمان مرگ حسن عسکری شروع می‌شد. در سطح شخصی باید گفت دو فامیل عمری و نوبختی با هم خویشاوند بودند. دختر ابن عمری، ام کلثوم با یکی از نوبختی‌ها ازدواج کرد و منشی [[حسین بن روح]] بود. لازم به ذکر است که به گفتهٔ کلم ورنا، نوهٔ ام کلثوم(ابن برنیه)، منبع اصلی کتاب‌های شیخ طوسی بود که برای اولین بار وجود چهار نائب خاص امام زمان را مطرح نمودند.<ref name="Deputy"/>
 
== پانویس ==