ویکی‌پدیا

دیوارنگاری: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
Soso freak (بحث | مشارکت‌ها)
۴۹۵ ویرایش‌ها
جز ←‏دیوارنگاری در ایران: انتقال چکیده‌ی مقاله‌ی مربوط
برچسب‌ها: پیوند به بیرون نیازمند بازبینی ویرایشگر دیداری
خط ۴:
[[پرونده:Graffiti 2003 ubt.jpg|بندانگشتی|چپ|200px|یک دیوارنگاشته در آلبورگ دانمارک]]
 
'''دیوارنگاری''' یا '''گرافیتی''' به تصویر کردن نقش‌ها، اشکال، حرف‌ها، نشانه‌ها، نمادها، الگوها و کلمه‌ها بر روی دیوارها یا هر [[مکان عمومی‌ایعمومی‌]] که بتوان از آن به عنوان مکانی برای نوشتن، نقاشی، کنده‌کاری و خط‌کشی کردن استفاده کرد، گفته می‌شود. دیوارنگاشته‌ها، هرگونه علامت‌گذاری‌ای به حساب می‌آیند که می‌توانند در شکل‌های نوشتن ساده حرف‌ها تا نقاشی‌های استادانه ظاهر شوند. دیوار نوشته‌ها از دوران باستان به عنوان مثال [[یونان باستان]]، امپراطوری‌های [[روم باستان|روم]]، [[چین باستان|چین]] و [[ایران باستان|ایران]] وجود داشته‌اند.<ref name="en.wikipedia.org">http://en.wikipedia.org/wiki/Graffiti#Modern_graffiti</ref>
 
در دوران مدرن [[نقاشی|نگارگری]] به ویژه نگارگری با [[اسپری|افشانه یا رنگ پاش]] و قلم موها بیشترین کاربرد را در ترسیم دیوارنگاشته‌ها دارند. در بیشتر کشورها نقاشی کردن یا کشیدن هر علامت و تصویری بر روی دیوارها یا املاک متعلق به افراد بدون جلب رضایت آنان کاری غیرمجاز و جرمی دارای پیگرد قانونی به شمار می‌آید. برخی از اوقات، این کار دربردارنده پیام‌های سیاسی و اجتماعی و حتی فرهنگی و ژانری کامل از بیان هنری مبتنی بر سبک نقاشی روی دیوار با رنگ پاش است. برای برخی از افراد شاید کار هنری فقط هنگامی از ارزش برخوردار است که در یک نگارخانه یا نمایشگاه هنری در معرض دید همگان قرار گیرد و برای کسانی دیگر شاید دیوار نگاشته‌ها گونه‌ای از ابراز احساسات قانون گریزانه به شمار آید که عامل و اقدام کننده به آن، حالتی اعتراض آمیز به خود گرفته‌است. دیوارنگاری در سال‌های اخیر در قلمرو فرهنگ عامیانه تحول یافته و در شکل‌های موسیقی زیرزمینی هیپ هاپ و B-boying یاbreakdancing (رقص سرعتی و پرسر وصدا) و سبک زندگی ای که از دید همگانی پنهان است، پدیدار شده‌است.<ref name="en.wikipedia.org" />
 
دیوارنگاری‌ها می‌توانند به عنوان علامتی از کارهای تبه‌کاران به شمار آیند که محدوده‌های نفوذ آن‌ها را از یکدیگر جدا می‌کند. همچنین باید گفته شود که اختلاف نظر و مشاجره پیرامون دیوارنگاری میان مقامات حقوقی و قانونگذار و نیز مسئولان شهری از یک سو با کسانی که دیوارنگاری را شاید گونه‌ای از ابراز احساسات شهروندان تلقی می‌کنند، ادامه دارد. با این وجود گونه‌ها و سبک‌های متفاوتی از دیوارنگاری‌ها با سرعت زیاد درحال تبدیل شدن به شکلی ویژه از هنر هستند درحالی که بحث و گفتگو دربارهٔ ارزش آنها میان هواداران و مخالفانشان ادامه دارد.<ref name="en.wikipedia.org" />
خط ۱۳:
 
== ریشهٔ نام گرافیتی ==
واژه '''گرافیتی''' (دیوارنگاری) از واژه گرافیوگرافیتو در زبان(به ایتالیایی) مشتق شده‌استشده‌ است که به معنی اثر گذاریاثر‌گذاری سریع یا خط خطیخط‌خطی است و ممکن است اصل این واژه به «گرافیر» (نوشتن [با قلم فلزی]) در لاتین عامیانه بازگردد. [گرافیون: نوشتن (۱) بر اساس ریشه‌شناسی لغوی این واژه از مدت‌ها پیش به معنی نوشتن یا حک خطوط روی سطوح مورد استفاده بوده‌است.] - ''از لغت‌نامه امریکن هریتیج''
 
{{وسط|{{Wide image|Graffiti i baggård i århus 2c.jpg|2000px|دیوارنگاری در دانمارک{{سخ}}}}}}
خط ۲۳:
[[پرونده:Graffiti in Teheran.JPG|بندانگشتی|200px|گرافیتی مربوط به [[متالیکا]] در خیابانی در [[تهران]]]]
 
''[[دیوارنگاری]] در ایران'' مانند بسیار از کشورهای دنیا شامل سبک‌ها و شیوه‌های مختلفی است. برخی از آن‌ها شعارها یا نگاره‌هایی است که توسط [[سازمان دولتی|سازمان‌های دولتی]] کشیده شده‌است و شرایطی مانند وقوع [[جنگ]] عموماً شامل مسائل ملی، پیام‌های اعتقادی یا سیاسی و نظامی می‌باشند و به مثابه [[هنر در عرصه عمومی]] یا [[فعالیت هنری مستقل]]، در مقولهٔ '''دیوارنویسی''' یا '''نقاشی‌دیواری''' دسته‌بندی نمی‌شوند.
در [[ایران]] دیوارنگاری به دو دسته بخش می‌گردد: دیوارنگاری مردمی و دیوارنگاری حکومتی. دیوار نویسی‌های مردمی به دو دسته تقسیم می‌شود. تبلیغاتی وپیاده سازی طرح‌ها و اشکالی تقریباً جذاب. دسته نخست بیشتر گویای مسائل سیاسی روز مخالفت با سامانه حاکم یا تبلیغات مشاغل و آگهی‌هاست. دسته دوم در خدمت تبلیغات عقیدتی حاکم و نمایان ساختن برنامه‌های ایدئولوژیکی حکومت فعلی است.{{مدرک}}▼
[[گرافیتی]] در دستهٔ دوم از دیوار نویسی مردمی جایی می‌گیرد. در دهٔ ۹۰ میلادی یا دهٔ ۷۰ خورشیدی هیپ هاپ توسط رقص بریک در ایران متولد شد و مورد توجه جوانان ایرانی قرار گرفت، می‌توان گفت که [[هیپ هاپ]] از طریق [[رقص بریک]] به ایران تزریق شد و زمینه را برای دیگر ارکان هیپ هاپ فراهم کرد، بطوری که چند سال بعد یعنی در اواخر دهٔ ۷۰ خورشیدی موسیقی رپ در ایران دیده شد، رپ انقلابی در موسیقی ایران و سلیقهٔ جوانان ایرانی برپا کرد و توجه جوانان ایرانی به [[هیپ هاپ]] زیادتر شد، پس تعجبی نبود که در همان سال‌های اول موسیقی رپ، در دیوارهای شهر [[تهران]] گرافیتی دیده شود. در نیم اول دهٔ ۸۰ خورشیدی گرافیتی در ایران و در تهران (شهرک اکباتان) متولد شد، اما کسی نمی‌داند که اولین گرافیتی در ایران چگونه به وجود آمد، اما برخی معتقدند که احتمالاً فردی با اسم مستعار [[تنها (دیوارنگار)|تنها]]{{نشانه|A1one}} جز اولین کسانی بوده است که در ایران (در تهران) گرافیتی نوشته است. [[تنها (دیوارنگار)|تنها]] شاید اولین گرافیتی کار ایران نباشد اما نقش را برای گرافیتی بازی کرد که [[هیچ‌کس]] برای [[رپ فارسی]] ایران، او تلاش‌های زیادی برای آشنا کردن و آگاه کردن مردم با هنر دیوارنگاری و گرافیتی انجام داد تا این که بعداز گذشته فقط چند سال گرافیتی از [[تهران]] به دیگر شهرهای ایران منتقل شد و می‌توان گفت که بعد از [[تهران]] شهرهای [[مشهد]]، [[اصفهان]]، [[تبریز]]، [[کاشان]] و [[شیراز]] اولین شهرهای بودند که گرافیتی را روی دیوارهای خود دیدند. گرافیتی در مشهد افرادی چون [[ادراک]]{{نشانه|Edrak}}، در [[تبریز]] توسط [[استنسیل]]‌های [[سوت (دیوارنگار)|سوت]]{{نشانه|SOT}} و [[آیسی]]{{نشانه|ICY}}، در [[کاشان]] توسط [[رضا ریوتر]]{{نشانه|Rioter036}}، در [[شیراز]] توسط [[من (دیوارنگار)|من]]{{نشانه|Man}} شکل گرفت که همه آنها در اواسط دهٔ ۸۰ گرافیتی را به شهرهای خود بردند. گرافیتی در ایران گسترش پیدا کرد، در این میان اینترنت و شبکه‌های اجتماعی نیز در این امر نقش پر رنگی داشتند، حس رقابت را میان گرافیتی کاران ایران ایجاد شد و گرافیتی ایرانی در مسیر رشد خود قرار گرفت. از قدیمی‌ترین گرافیتی کاران مدرن در ایران می‌توان از [[تنها (دیوارنگار)|تنها]]، بیسکویت، سوت و آیسی، ادراک، رضا ریوتر، من، هداک، نفیر، عمق، خاموش، Black Hand, Mad, Ck1، PST, DAN، تجسم نام برد. بیشتر نقاشی‌های گرافیتی در تهران در منطقهٔ شهرک اکباتان وجود دارد که همواره بین هنرمندان خیابانی تهران و شهرداری این منطقه مشکلاتی وجود داشته است و شهر داری هر از چند گاهی به پاک کردن نقاشی‌ها اقدام می‌کند اما اطلاعی از نحوهٔ فعالیت گرافیتی در دیگر شهرهای ایران دردست نیست.<ref>http://www.asemooni.com/art/painting-art/graffiti</ref><ref>http://www.khorshidnews.ir/honar/graffiti</ref><ref>http://observers.france24.com/fa/content/20130702-graffiti-iran-rap-underground</ref> فیلم مستند [[نوشتن بر شهر]] ساخته فیلمساز ایرانی [[کیوان کریمی]] با نگاهی موشکافانه و تحلیلی-تاریخی به دیوارنگاری‌ها و گرافیتی‌های تهران از انقلاب ۵۷ تا بعد از جنبش سبز می‌پردازد که با استفاده از آرشیوهای فیلم و عکسهای به جا مانده منبعی غنی برای آشنایی با هنر گرافیتی در ایران است.
مهدی قدیانلو یکی دیگر دیوارنگاران ایرانی است که در مجموعه زیباسازی شهرداری تهران بصورت قانونی فعالیت می‌نماید.<ref>http://memarinews.com/vdcb8sb5.rhb8fpiuur.html</ref> نقاشی‌های عمدتاً سورئال او زینت بخش بیش از ۱۰۰ دیوار از دیوارهای شهر تهران است. علاوه بر تهران یکی از دیوارنگاری‌های او در یک محله شرقی لندن به نام Shoreditch نقاشی شده است.<ref>http://www.theguardian.com/artanddesign/2015/feb/26/mehdi-ghadyanloo-tehran-iran-street-art-banksy</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی = https://www.tpbin.com/search-blog/دیوارنگاری ‏|عنوان = دیوارنگاری بین‌المللی}}</ref>
 
[[شهرداری تهران]]، از طریق ستاد زیباسازی وظیفه دارد تا دیوارهای شهر را آرایش دهد. تعدادی از این طرح‌ها در مورد [[جمهوری اسلامی]]، شعارهای [[انقلاب اسلامی]] و سیاست‌های [[دولت]] می‌باشد. در برخی نقاط تهران، مطابق با فراخوان‌های آزاد از سود ادارهٔ زیباسازی شهرداری چندین دیوارنگاری که توسط جوانان تهرانی انجام شده‌است. در خلال اتفاقات مربوط به اعتراضات به نتایج [[انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸)|انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸]] ایران، مردم گاهی شعارهای خود را بر دیوارهای تهران می‌نگاشتند.<ref>[http://observers.france24.com/content/20100302-tehran-graffiti-war-green-movement-basij-militia-spray-paint-tags Tehran’s graffiti war]. France24, 02/03/2010</ref> این بین [[هنرمند گرافیتی|هنرمندان گرافیتی]] به صورت مداوم در حال تولید [[هنر]] [[مادی‌زدائی]]<nowiki/>شده و بدون [[تاریخ انقضا]]<nowiki/>ئی هستند که حتی در حالت [[بدیع]] خود خود توسط [[سیاست]]، [[قدرت]] و [[تبلیغات]] دستخوش تغییر نمی‌شود.
== پانویس ==
 
# {{پاورقی|A1one}}A1one
▲مانند بسیاری از کشورهای دیگر، در [[ایران]] دیوارنگاری به دو دسته بخش می‌گردد: دیوارنگاری مردمی و دیوارنگاری حکومتیدولتی. دیوار نویسی‌های مردمی به دو دسته تقسیم می‌شود. تبلیغاتی<ref وپیادهname=":0">{{یادکرد سازیوب|نویسنده=ایران آنلاین|کد زبان=|تاریخ=۱۳۹۵|وب‌گاه=www.ion.ir|نشانی=http://www.ion.ir/News/148290.html|عنوان=تبلیغات گرافیتی جذاب‌ترین روش برای تبلیغ فیلم|بازبینی=2018-01-27}}</ref> ویا پیاده‌سازی طرح‌ها و اشکالی تقریباًدرخور و جذاب. دسته نخست بیشتر گویای مسائل سیاسی روزروز، مخالفت با سامانه حاکمحاکم، یا تبلیغات مشاغل و آگهی‌هاست.<ref name=":0" /> دسته دوم در خدمت تبلیغات عقیدتی حاکمیا شرعی و برای نمایان ساختن برنامه‌هایرهیافت‌های ایدئولوژیکیایدئولوژیک حکومتو فعلیتقویت استهمدلی بین مردم توسط دولت‌ها می‌باشد.{{مدرک}} در این مدل، [[گرافیتی]] در دستهٔ دوم از دیوار نویسی مردمی جای می‌گیرد.
# {{پاورقی|Edrak}}Edrak
 
# {{پاورقی|SOT}}SOT
[[پرونده:Tehranurbanartalone.jpg|بندانگشتی|
# {{پاورقی|ICY}}ICY
یک گرافیتی ([[دیوارنگاری در تهران]]) در حاشیه شهرک اکباتان، بزرگراه تهران-کرج. اثر [[تنها]]
# {{پاورقی|Rioter}}Rioter
]]
# {{پاورقی|Man}}Man
به دلیل همزمانی ظهور [[نقاشی دیواری|نقاشی‌دیواری]] با رشتهٔ موسیقی و محدودیت‌های موجود، اسامی افراد آغازین این رشته به صورت رسمی و کامل در رسانه‌ها عنوان نشده‌است، اما برخی معتقدند که احتمالاً افرادی با اسامی مستعار [[امیرعلا]] ۱۹۹۷ (به انگلیسی: Essence)<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=Art Crimes|کد زبان=Fa|تاریخ=2001|وب‌گاه=www.graffiti.org|نشانی=https://www.graffiti.org/iran/tehran_1.html|عنوان=Art Crimes: Tehran, Iran 1|بازبینی=2018-01-27}}</ref> [[تنها (دیوارنگار)|تنها]] {{نشانه|A1one}} (به‌انگلیسی: a1one) و کیوان‌حیدری شویر<ref>{{یادکرد خبر|نام خانوادگی=Frank|نام=Priscilla|کوشش=Huffington Post|تاریخ=2015-12-22|عنوان=12 Street Artists Transforming The Walls Of Iran|نشانی=https://www.huffingtonpost.com/entry/street-art-iran_us_5671f2e0e4b0dfd4bcc09524|زبان=en-US|تاریخ بازبینی=2018-01-27}}</ref><ref>{{یادکرد وب|وب‌گاه=www.jadidonline.com|نشانی=http://www.jadidonline.com/story/07012010/frnk/tehran_graffiti|عنوان=دیوارهای رنگین و گویا {{!}} جدید آنلاین|بازبینی=2018-01-27}}</ref>(به‌انگلیسی: Ck1)<ref>{{یادکرد خبر|کوشش=Saatchi Art|عنوان=Key Shov {{!}} Saatchi Art|نشانی=https://www.saatchiart.com/ck1|زبان=en-US|تاریخ بازبینی=2018-01-27}}</ref> جز اولین کسانی هستند که در [[ایران]] (در تهران) به صورت مستقل و به گرافیتی مشغول بوده‌اند؛ که از این میان می‌توان به کیوان اشاره کرد که هم‌اکنون در آمریکا به زندگی و کار می‌پردازد و به دلیل دیوارنگاری شامل پرترهٔ [[فروغ فرخزاد|فروغ فرخ‌زاد]] در کوچهٔ [[کوچه کلاریون|کلاریون]]، واقع در شهر [[سان فرانسیسکو|سانفرانسیسکو]]<ref>{{یادکرد خبر|کوشش=SF Weekly|تاریخ=2016-10-12|عنوان=Know Your Street Art: In Memory Of - October 12, 2016 - SF Weekly|نشانی=http://www.sfweekly.com/culture/knowyourstreetart/know-street-art-memory/|زبان=en-US|تاریخ بازبینی=2018-01-27}}</ref> میان [[ایرانیان آمریکا]] شناخته شده‌است.<ref>{{یادکرد خبر|کوشش=Peninsula Press|تاریخ=2017-07-14|عنوان=Art, politics and Instagram backdrops in San Francisco’s Clarion Alley - Peninsula Press|نشانی=http://peninsulapress.com/2017/07/14/san-francisco-clarion-alley/|زبان=en-US|تاریخ بازبینی=2018-01-27}}</ref> شاید حتی او، یا<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=مجله کالت|کد زبان=en|تاریخ=۲۰۱۵|وب‌گاه=cult.is|نشانی=https://cult.is/graffiti-in-iran|عنوان=گرافیتی در ایران (مقالهٔ مجلهٔ کالت به زبان انگلیسی)|بازبینی=2018-01-27}}</ref> [[تنها (دیوارنگار)|تنها]] اولین گرافیتی‌نویس‌های ایران نباشند، اما فعالان این حوزه در هنگام شکل‌گیری اولین جریان‌های آن، از هر نسل و سلیقه، نقشی مشابه فعالیت [[هیچ‌کس|سروش هیچ‌کس]] و دیگر هنرمندان پیشرو برای [[رپ فارسی|رپ‌فارسی]] بازی نموده‌اند. تلاش‌های آنها را می‌توان در زمینهٔ آشناسازی و آگاه‌سازی مردم با هنر دیوارنگاری و گرافیتی بیان نمود.
 
== منابع ==
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/دیوارنگاری»