[[پرونده:Amir nezam garrusi..jpg|بندانگشتی|چپ|تصویر امیرنظام گروسی در اواخر عمر.]]
'''حسنعلی‌خان گروسی''' ([[۱۲۰۱]] [[بیجار]] - [[۱۲۷۸]] [[کرمان]]) ملقب به '''امیرنظام گروسی'''<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/amir-e-nezam-the-holder-of-the-military-and-administrative-office-of-emarat-e-nezam-in-the-qajar-period AMĪR NEẒĀM-iranicaonline]</ref> [[سیاستمدار]]، [[وزیر]] [[وزارت فوائد عامه ایران|فوائد عامه]]،<ref name=" حسنعلی خان امیر نظام گروسی ">[http://www.rijaldb.com/fa/7176 حسنعلی خان امیر نظام گروسی]</ref> [[دیپلمات]] و سفیر (وزیر مختار) در انگلستان، اتریش، عثمانی و فرانسه،<ref>''گزارشها و نامه‌های دیوانی امیرنظام گروسی، به کوشش [[ایرج افشار]]، تهران، موقوفات افشار، ۱۳۷۳''</ref> [[ادیب]]،<ref>[http://www.ical.ir/index.php?option=com_k2&view=item&id=10823 "آفرینندگان فرهنگ و تمدن اسلام و بوم ایران »"- کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی]</ref> [[نویسنده]] و [[خوشنویس]]<ref name="کتابخانه و موزه ملی ملک">[http://malekmuseum.org/tag/857 کتابخانه و موزه ملی ملک]</ref> در دوره [[قاجار]] بود.{{سخ}}حسنعلی‌خان از منطقه [[بیجار|بیجار گروس]] و از طایفه [[طایفه گروس|کبودوند]] گروسی بود، پدرش محمدصادق خان گروسی جزو رجال دربار [[فتحعلی‌شاه قاجار]] بود.<ref>''معین، محمد، فرهنگ فارسی معین، تهران، انتشارات امیرکبیر، جلد ۶ - اعلام، ۱۳۵۲''</ref><ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= http://www.iranicaonline.org/articles/amir-e-nezam-garrusi |عنوان=ʿAMĪR NEẒĀM GARRŪSĪ – Encyclopaedia Iranica | ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازبینی=}}</ref>{{سخ}}حسنعلی‌خان در مناصب مختلفی از جمله: ریاست افواج گارد سلطنتی، ریاست قشون آذربایجان، رئیس فوج [[گروس]]، [[پیشکار]] آذربایجان و حاکم تبریز، کردستان، کرمانشاهان، گروس، همدان و… بود. او در اواخر عمر [[والی]] کرمان و بلوچستان بود.<ref>''بسناس، مهری، زندگی نامه،زندگی‌نامه، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی حسنعلی خان امیرنظام گروسی، تهران، نشر آحاد، ۱۳۸۳،ISBN 964-94958-2-7 شابک''</ref>{{سخ}}او سرپرست دانشجویان اعزامی به اروپا و عضو دارالشوری کبری و شورای وزیران بود.<ref name="ReferenceA">''احمد سهیلی خوانساری، امیر نظام در سفارت فرانسه و انگلستان، تهران، اقبال، بی‌تا، صص ۱۲۴–۱۱۷؛''</ref><ref name="ReferenceB">''حسین محبوبی اردکانی، تاریخ مؤسسات تمدنی در ایران، ج اول، تهران، نشر دانشگاه تهران، ۲۵۳۷ شش؛ ص ۳۲۰–۳۲۵''</ref><ref name="ReferenceC">''عبدالحسین نوایی، ایران و جهان، ج۲، تهران، نشر هما، ۱۳۶۹، ص ۵۸۱ ''</ref><ref name=ToolAutoGenRef5>''آرین پور، یحیی، از صبا تا نیما، جلد ۱، زوار، چاپ پنجم، ۱۳۷۲، ص ۱۶۶ ''</ref><ref name=ToolAutoGenRef2>''عبدالله مستوفی، شرح زندگانی من، جلد ۱، تهران، زوار، چاپ سوم، ۱۳۷۱، ص ۱۱۱ ''</ref>{{سخ}}از جمله اقدامات عمرانی و فرهنگی امیرنظام گروسی می‌توان به اقدام به خرید ماشین‌آلات ضرب سکه از اروپا و شروع ضرب سکه در تهران،<ref name="تعمیرات ضرابخانه ">[http://www.donya-e-eqtesad.com/news/864845 تعمیرات ضرابخانه ]</ref> مشارکت در ایجاد شبکه راه آهن و راه‌سازی، تأسیس مدرسه مظفری تبریز و مشارکت در تأسیس [[مدرسه رشدیه]]،<ref name=ToolAutoGenRef1>''شمس‌الدین رشدیه، سوانح عمر، تهران، نشر تاریخ ایران، ۱۳۶۲، ص ۲۴ و ۳۴. ''</ref> وارد کردن تمبر و چاپ آن در ایران،<ref name="چگونگی پیدایش تمبر دولتی (عصر ناصری)">[http://iichs.org/index.asp?id=1373&doc_cat=1 چگونگی پیدایش تمبر دولتی (عصر ناصری)]</ref> دستور به چاپ و کتابت: کلیله و دمنه،<ref name="کلیات کلیله و دمنه از روی چاپ مشهور امیرنظام گروسی">[http://www.lib.ir/book/56855627کلیات کلیله و دمنه از روی چاپ مشهور امیرنظام گروسی]</ref> گلستان سعدی،<ref name=ToolAutoGenRef9>[http://www.ichodoc.ir/p-a/CHANGED/41/html/41_20001.htm "تقی‌زاده، منصور. "امیرنظام گروسی". دوره4، ش41و42 (اسفند44 و فروردین45): ص 27. »"- مجله هنر و مردم]</ref> دیوان [[فرخی سیستانی]]<ref name=ToolAutoGenRef8>[http://www.lib.ir/book/33351446 "دیوان فرخی سیستانی"شماره کتابشناسی ملی، IR،۱۰-۱۹۴۴۴"- پایگاه اطلاع رسانی کتاب‌خانه‌های ایران]</ref> و دیوان [[منوچهری دامغانی]]، همچنین چند کتاب از خود او و شیوه خاص نویسندگی و خطاطی‌اش اشاره کرد؛ او صاحب کتابخانه‌ای از کتب نفیس بود، نسخه کنونی [[شاهنامه بایسنقری]] را امیرنظام گروسی به کتابخانه [[کاخ موزه گلستان]] هدیه کرده است.<ref name=ToolAutoGenRef7>[http://www.ical.ir/index.php?option=com_k2&view=item&id=890 "شاهنامه بایسنقری رونمایی شد»"- کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی]</ref><ref name=ToolAutoGenRef6>[http://www.ical.ir/index.php?option=com_k2&view=item&id=17451 "شاهنامه و هرات/ محمد آصف فکرت »"- کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی]</ref>{{سخ}}[[موزه قاجار|خانه امیر نظام گروسی]] که هم‌اکنون موزه قاجار نام دارد در زمان پیشکاری امیر نظام در تبریز ساخته شده است.{{سخ}}امیرنظام گروسی، مورد توجه زمامداران اروپایی قرار گرفت و توانست از آن‌ها نشان‌های دولتی دریافت نماید، از جمله نشان سنت موریس و سنت لازار از ایتالیا، عقاب سفید از آلمان، [[لژیون دونور]] از فرانسه، لئوپلد از بلژیک، دانبرک از دانمارک، کوردون از روسیه و مجیدیه از عثمانی را از آن خود کرد.<ref>''میرزا علی‌اکبر، وقایع‌نگار کردستانی، حدیقه ناصری، به کوشش محمد رئوف توکلی، تهران، مؤلف، ۱۳۶۴، ص ۲۷۹. ''</ref><ref name=ToolAutoGenRef3>''[[سعید نفیسی|نفیسی، سعید]]، «حسنعلی‌خان امیر نظام»، مجله وحید، سال سوم، شماره دوم، ۱۳۴۴، ص ۱۰۴ ''</ref>
