جغتای (خراسان رضوی): تفاوت میان نسخه‌ها

 

== جمعیت ==

 

{{جمعیت تاریخی|۱۳۶۵|۴۰۶۱|۱۳۷۰|۴۶۲۷|۱۳۷۵|۵۷۳۱|۱۳۸۵|۶۰۲۷|۱۳۹۰|۸۲۱۲|۱۳۹۵|۹۲۶۸|align=center}}

«جغتای» در گذشته به [[قلعه قارزی]] معروف بوده‌است. این قلعه در دو کیلومتری مرکز شهر کنونی قرار داشته‌است. در گذشته قلعه دارای دو دروازه بوده و ۱۲ [[برج (ساختمان)|برج]] در اطراف آن قرار داشته‌است. در زمان [[مغولان]]{{مدرک}} این منطقه به دست خان‌ها اداره می‌شده‌است و تمام [[اسفراین]] و [[حکم‌آباد]] تحت سلطه خان «جغتای» بوده‌است.

تبنا به قول مستوفی در [[نزهة القلوب]] (۷۴۰ هـ. ق) نام قدیم جغتای که در دو کیلومتری جنوب شهر واقع است کارزی بوده‌است که در اثر کثرت استعمال و تغییر و تحول واژگان به قارزی تبدیل شده‌است و اکنون آثار آن وجود دارد.

در سال ۱۳۱۶ بخشداری جغتای تأسیس شده و قلمرو مأموریت آن کل دشت جوین (از ایستگاه بیهق در شرق تا حوالی روستای [[امیرآباد]] [[جاجرم]] در غرب) بوده‌است. لازم است ذکر شود طی دو مرحله در سال ۱۳۳۹ و ۱۳۴۶ شهرداری جغتای تصویب می‌شود ولی به علت نامعلومی هر بار از فعالیت بازمانده و تحقق نیافته‌است. بعد ازپیروزی انقلاب اسلامی و با پیگیریهای مستمر اهالی و همت مسئولان دلسوز کشور جغتای در سال ۱۳۶۳ به عنوان نقطه شهری شناخته شد و از همان تاریخ فعالیت خود را شروع نموده‌است؛ و در۱۱ مهر ماه سال ۱۳۸۷ به سطح شهرستان ارتقایافت.<ref name="استانداری" />

 

=== نام جغتای ===

 

 

== نمای شهر ==

=== محله‌های شهر ===

بافت جدید دارای نام‌های جدید مانند فرهنگیان، شهرک معدن، شهرک می‌باشد اما محله‌های بافت قدیم آن ملک‌آباد، پی آب، جمال آباد، یوسف آباد، قاراداش، نارنج قلعه و… می‌باشد

 

بسیاری از شخصیتهای علمی و ادبی و سیاسی در تاریخ جوینی هستند از جمله‌اند: شیخ ابو [[محمد عبدالله]] جوینی: پدر [[امام الحرمین جوینی]] از محدثان و مفسران بزرگ قرن پنجم که در [[نیشابور]] مجلس مناظره و تعلیم خاص داشته‌است. امام الحرمین: عبدالملک جوینی (امام الحرمین، ضیاء الدین ابو المعالی عبدالملک بن عبداله بن یوسف جوینی) که از فقیهان برجسته و پیشوایان معروف [[شافعیان]] و یکی از مؤسسان علم کلام بوده‌است وی ۳۰ سال در [[نظامیه نیشابور]] به کار تد ریس و خطابه مشغول بود و همه روزه ۳۰۰ نفر برای استفاده از درسهای او در مجلس حاضر می‌شده‌است. از شاگردان معروف وی، غزالی دانشمند بزرگ اسلام و مسعود زور آبادی ازعلمای بزرگ خراسان می‌باشد.{{سخ}}

شمس الدین محمد صاحب دیوان: وی فرزند بهاء الدین محمدمی باشد و از جوانی در دربار مغول بوده و از اعمال [[هلاکو]] خان بشمار می‌رفت و در سال ۶۶۱به وزارت هلاکو رسید وی در نهایت بر سعایت معرضان به دست [[ارغون خان]] کشته شد. خواجه شمس الدین یکی از بزرگان [[تاریخ ایران]] است که از حیث تدبیر و کاردانی و رعیت پروری ودانش گستری مقامی همتراز [[خواجه نظام الملک طوسی]] را دارد. قنات صاحب آباد (چشمه) یکی از خدمات عمرانی وی در جغتای محسوب می‌شود که هنوز در بافت قدیمی شهر (نارنج قلعه) جاری است.{{سخ}}

 

- [[هلالی جغتایی]]، بدرالدین، نورالدین

 

== حمل ونقل ==

 

 

== سیاست ==