جغتای (خراسان رضوی): تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
Armin123421 (بحث | مشارکتها) تغییر شهردار جغتای به همراه رفرنس جدید |
Freshman404 (بحث | مشارکتها) جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB برچسب: ویرایش توسط ویرایشگر خودکار |
||
خط ۳۷:
== جمعیت ==
بر پایه [[سرشماری عمومی نفوس و مسکن ایران|سرشماری عمومی نفوس و مسکن]] در [[سرشماری عمومی نفوس و مسکن (۱۳۹۵)|سال ۱۳۹۵]] جمعیت این شهر ۹٬۲۶۸ نفر (در ۲٬۶۷۰ خانوار)
{{جمعیت تاریخی|۱۳۶۵|۴۰۶۱|۱۳۷۰|۴۶۲۷|۱۳۷۵|۵۷۳۱|۱۳۸۵|۶۰۲۷|۱۳۹۰|۸۲۱۲|۱۳۹۵|۹۲۶۸|align=center}}
خط ۴۴:
«جغتای» در گذشته به [[قلعه قارزی]] معروف بودهاست. این قلعه در دو کیلومتری مرکز شهر کنونی قرار داشتهاست. در گذشته قلعه دارای دو دروازه بوده و ۱۲ [[برج (ساختمان)|برج]] در اطراف آن قرار داشتهاست. در زمان [[مغولان]]{{مدرک}} این منطقه به دست خانها اداره میشدهاست و تمام [[اسفراین]] و [[حکمآباد]] تحت سلطه خان «جغتای» بودهاست.
تبنا به قول مستوفی در [[نزهة القلوب]] (۷۴۰ هـ. ق) نام قدیم جغتای که در دو کیلومتری جنوب شهر واقع است کارزی بودهاست که در اثر کثرت استعمال و تغییر و تحول واژگان به قارزی تبدیل شدهاست و اکنون آثار آن وجود دارد.
تاریخ جغتای نشان میدهد که این شهر بیش از ۱۵۰ سال سابقه مرکزیت و حاکم نشینی داشته و به عنوان [[مرکز حکومت]] [[ولایت ثلاث]] (جغتای، بام و صفی آباد و میان آباد) نقش عمدهای از نظر سیاسی واجتماعی در منطقه داشته همچنین نمایندهای مستقل از
در سال ۱۳۱۶ بخشداری جغتای تأسیس شده و قلمرو مأموریت آن کل دشت جوین (از ایستگاه بیهق در شرق تا حوالی روستای [[امیرآباد]] [[جاجرم]] در غرب) بودهاست. لازم است ذکر شود طی دو مرحله در سال ۱۳۳۹ و ۱۳۴۶ شهرداری جغتای تصویب میشود ولی به علت نامعلومی هر بار از فعالیت بازمانده و تحقق نیافتهاست. بعد ازپیروزی انقلاب اسلامی و با پیگیریهای مستمر اهالی و همت مسئولان دلسوز کشور جغتای در سال ۱۳۶۳ به عنوان نقطه شهری شناخته شد و از همان تاریخ فعالیت خود را شروع نمودهاست؛ و در۱۱ مهر ماه سال ۱۳۸۷ به سطح شهرستان ارتقایافت.<ref name="استانداری" />
=== نام جغتای ===
نام قدیم جغتای کارزی بوده که در اثر کثرت استعمال وتغییر واژگان به قارزی تبدیل
در قولی دیگر چون عموی امیر تیمور در این منطقه کشته شد تیمور به این منطقه هجوم آورده و این نواحی را به بازماندگان عمویش که از اولاد و احفاد جغتای بودند اهدا میکند و به این طریق شهرجغتای کنونی بنا نهاده میشود. همچنین جغتای نام ولسوالی درولایت غزنی افغانستان است که درزمان سلطه چنگیزخان براین منطقه مرکزبودوباش جغتای پسردوم چنگیزخان
== نمای شهر ==
=== محلههای شهر ===
مانند اکثر شهرهای ایران از دو بخش بافت قدیمی و جدید تشکیل
بافت جدید دارای نامهای جدید مانند فرهنگیان، شهرک معدن، شهرک میباشد اما محلههای بافت قدیم آن ملکآباد، پی آب، جمال آباد، یوسف آباد، قاراداش، نارنج قلعه و… میباشد
خط ۸۴:
بسیاری از شخصیتهای علمی و ادبی و سیاسی در تاریخ جوینی هستند از جملهاند: شیخ ابو [[محمد عبدالله]] جوینی: پدر [[امام الحرمین جوینی]] از محدثان و مفسران بزرگ قرن پنجم که در [[نیشابور]] مجلس مناظره و تعلیم خاص داشتهاست. امام الحرمین: عبدالملک جوینی (امام الحرمین، ضیاء الدین ابو المعالی عبدالملک بن عبداله بن یوسف جوینی) که از فقیهان برجسته و پیشوایان معروف [[شافعیان]] و یکی از مؤسسان علم کلام بودهاست وی ۳۰ سال در [[نظامیه نیشابور]] به کار تد ریس و خطابه مشغول بود و همه روزه ۳۰۰ نفر برای استفاده از درسهای او در مجلس حاضر میشدهاست. از شاگردان معروف وی، غزالی دانشمند بزرگ اسلام و مسعود زور آبادی ازعلمای بزرگ خراسان میباشد.{{سخ}}
شمس الدین محمد صاحب دیوان: وی فرزند بهاء الدین محمدمی باشد و از جوانی در دربار مغول بوده و از اعمال [[هلاکو]] خان بشمار میرفت و در سال ۶۶۱به وزارت هلاکو رسید وی در نهایت بر سعایت معرضان به دست [[ارغون خان]] کشته شد. خواجه شمس الدین یکی از بزرگان [[تاریخ ایران]] است که از حیث تدبیر و کاردانی و رعیت پروری ودانش گستری مقامی همتراز [[خواجه نظام الملک طوسی]] را دارد. قنات صاحب آباد (چشمه) یکی از خدمات عمرانی وی در جغتای محسوب میشود که هنوز در بافت قدیمی شهر (نارنج قلعه) جاری است.{{سخ}}
فرزندان خواجه شمس الدین محمد صاحب دیوان: به نامهای یحیی، فرجالله، مسعود، اتباک، بهاء الدین محمد، شرف الدین هارون (داماد المعتصم بالله) هریک به نوبه خود از ادیبان و دانشمندان زمانخود
شیخ عبدالکریم ملقب به آخوند بزرگ (متوفی اواخر قرن ۱۳ ه. ش): وی از علما و رجال عهد قاجار است. او مدتی مسوولیت جمعآوری خراج منطقه جوین را نیز بر عهده
- [[هلالی جغتایی]]، بدرالدین، نورالدین
خط ۱۰۰:
== حمل ونقل ==
===
در جغتای [[حمل و نقل]]
===
با عبور خط آهن سراسری تهران- مشهد از شهرستان جغتای و داشتن ۳ ایستگاه در حوزه این شهرستان بیشتر حمل و نقلهای
در جغتای حمل و نقل
== سیاست ==
|