ملاصدرا: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Kourosh Tehrani (بحث | مشارکت‌ها)
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB
خط ۷۵:
 
== درگذشت ==
بنا بر مشهور ملاصدرا در سال ۱۰۵۰ قمری (۱۶۴۰ میلادی) درگذشته است،درگذشته‌است، اما مطابق یادداشتهای نوه او به نام محمد علم‌الهدی (فرزند [[فیض کاشانی]])، سال صحیح درگذشت وی ۱۰۴۵ قمری (۱۶۳۵ میلادی) بوده‌است، و گسست ناگهانی و ناقص ماندن برخی نوشته‌های وی مانند [[تفسیر قرآن]] و شرح [[اصول کافی]] از ([[شیخ کلینی]]) در حدود سال ۱۰۴۴ قمری (۱۶۳۴ میلادی)، تاییدکننده این ادعاست.
 
وفات ملاصدرا در شهر [[بصره]] واقع شد ولی بنابر سنت شیعیان او را به شهر [[نجف]] بردند و بنابر گفته نوه وی، علم‌الهدی، او را در سمت چپ صحن [[حرم علی بن ابی‌طالب]] دفن نمودند.<ref>[http://www.mullasadra.org/new_site/persian/Mullasadra/zendegi/az%20korsi%20ostadi.htm از کرسی استادی تا گوشه انزوا]، [[بنیاد حکمت اسلامی صدرا]]</ref>
خط ۸۱:
== فرزندان ملاصدرا ==
ملاصدرا پنج فرزند (سه دختر و دو پسر) داشته‌است که عبارتند از:
* ام کلثوم (متولد سال ۱۰۱۹ قمری، ۱۶۰۹ میلادی)، او بزرگترین فرزند ملاصدرا که دانشمند و شاعر و زنی اهل عبادت و زهد بوده و به همسری [[ملا عبدالرزاق لاهیجی]] (شاگرد معروف ملاصدرا) درآمده استدرآمده‌است.
* ابراهیم (متولد سال ۱۰۲۱ قمری، ۱۶۱۱ میلادی)، وی یکی از دانشمندان زمان خود بوده و فیلسوف و فقیه و متکلم و مفسر شمرده می‌شد و از علوم دیگر مانند ریاضیات نیز بهره داشته‌است. وی کتابی به نام ''عروة الوثقی'' در تفسیر قرآن و شرحی بر کتاب روضه فقیه لبنانی «شهید» نوشته و چند کتاب دیگر در فلسفه نیز به وی نسبت داده‌اند.
* زبیده (متولد سال ۱۰۲۴ قمری، ۱۶۱۴ میلادی)، وی همسر [[ملا محسن فیض کاشانی]] (شاگرد دیگر ملاصدرا) شده‌است.
خط ۹۴:
 
ملاصدرا اگرچه به عرفان باور داشت، اما کوتاهی از احکام و واجبات دین را به بهانهٔ سیر و سلوک عرفانی رد می‌کرد. با دانشمندان قشری نیز به دلیل ستیز با عرفان شیعی مخالف بود. همچنین با برخی از صوفیان که عمل به واجبات دینی را ضروری نمی‌دانستند، مخالف بود.
البته برخی معتقدند ملاصدرا با ادغام فلسفه و عرفان نا خواستهناخواسته راه را برای بسته شدن مسیر فلسفه ورزی در جهان اسلام فراهم کرد.
 
== حکمت متعالیه ==
مکتب ملاصدرا که [[حکمت متعالیه]] نامیده می‌شود، بر اصل «''وجود''» و تمایز آن از «''ماهیت''» استوار است. بنابر دیدگاه او، بدیهی‌ترین مسئلهٔ جهان، مسئلهٔ وجود یا هستی است که ما با علم حضوری و دریافت درونی خود، آنرا درک کرده و نیازی به اثبات آن نداریم. اما ماهیت، آن چیزی است که سبب گوناگونی و تکثر پدیده‌ها می‌شود و به هر وجود، قالبی ویژه می‌بخشد. همهٔ پدیده‌های جهان در یک اصل مشترکند که همان «وجود» نام دارد و وجود، یگانه‌است؛ زیرا از هستی‌بخش (یعنی خداوند یگانه) سرچشمه گرفته، اما ویژگی‌های هر یک از این پدیده‌ها از تفاوت میان ذات و ماهیت آنهاآن‌ها حکایت دارد. بنا بر این دیدگاه، اصل بر وجود اشیاء است و ماهیت، معلول وجود به‌شمار می‌آید.{{سخ}}
ملاصدرا در مخالفت با استادش [[میرداماد]] که خود پیرو [[شهاب‌الدین یحیی سهروردی|سهروردی]] بود، مدعی شد که «وجود» امری حقیقی است و ماهیت امری اعتباری. صدرا دربارهٔ حرکت نیز نظریه جدیدی عرضه کرد که به [[حرکت جوهری]] مشهور است. تا قبل از آن تمامی فلاسفه مسلمان، معتقد به وجود حرکت در مقولات نه‌گانه عَرَض بودند و حرکت را در جوهر محال می‌دانستند. اما صدرا معتقد به حرکت در جوهر نیز بود و موفق شد چهار جریان فکری یعنی [[کلام]]، [[عرفان]]، فلسفه [[افلاطون]] و فلسفه [[ارسطو]] را در یک نقطه گرد آورد و نظام فلسفی جدید و مستقلی به وجود آورد.<ref>[[محمدرضا فشاهی]]، ''ارسطوی بغداد، از عقل یونانی به وحی قرآنی''، [[انتشارات کاروان]]، ۱۳۸۰، ص ۴۷</ref>
 
=== قاعده اتحاد عقل و عاقل و معقول در حصول معرفت ===
{{اصلی|اتحاد عاقل و معقول}}
[[اتحاد عاقل و معقول]] اصطلاحی در [[فلسفه]] است که به کیفیت [[ادراک]] مربوط می‌شود. قاعده «اتحاد عقل و عاقل و معقول» از ابتکارات فلسفی ملاصدرا است. وی معتقد است در تکوین [[شناخت]]، قوه شناخت و شخص ادراک کنندهادراک‌کننده (مدرِک) و موضوع ادراک‌شونده (مدرَک)، سه چیز مستقل از یکدیگر نیستند. در هر عمل شناخت، وجودی پدید می‌آید که در همان حال که نوعی وجود شیء ادراک‌شونده است در ظرف ادراک، نوعی وجود برای نفس ادراک‌کننده هم هست. نفس ادراک کنندهادراک‌کننده این وجود را، که فعل خویش است، به وسیله قوّه فاعله ادراکی خویش آفریده‌است. این قوّه ادراکی، در حقیقت، خود نفس در مرتبه فعل و تأثیر است.<ref>{{یادکرد وب |نام خانوادگی=اراکی |نام= محسن|عنوان=حقیقت ادراک و مراحل آن در فلسفه ملاّصدرا |نشانی=http://marefatfalsafi.nashriyat.ir/node/263 |بازبینی= 20 مه 2016|اثر= |تاریخ= ۱ آذر ۱۳۹۱ |ناشر=مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران |نشانی بایگانی= |تاریخ بایگانی= |کد زبان=fa}}</ref>
 
== برهان وجودی ملاصدرا ==
خط ۱۱۶:
* [[ملا محمد یوسف الموتی]]<ref>ریاض العلما و حیاض الفضلا، نوشته [[میرزا عبدالله افندی]]، جلد ۳، صفحهٔ ۱۱۴</ref>
 
با وجود زمان طولانی که ملاصدرا در شیراز، قم و اصفهان تدریس کرده‌است، اما تاریخ از شاگردان او جز تعداد اندکی نام نبرده‌است. مشهورترین آنهاآن‌ها [[ملا محسن فیض کاشانی]] و [[فیاض لاهیجی]] می‌باشند.<ref>[http://www.mullasadra.org/new_site/persian/mullasadra/asatid.htm شاگردان]، [[بنیاد حکمت اسلامی صدرا]]</ref>
 
== آثار ==
آثار ملاصدرا را بیش از پنجاه اثر دانسته‌اند که آنهاآن‌ها را بر حسب نوع تفکر موجود در پس هریک، می‌توان در دو دسته اصلی [[علوم نقلی]] و [[علوم عقلی]] جای داد.
{{آغاز عربی}}
{{چندستونه|ستون‌ها=۳}}