انرژی گرمایی: تفاوت میان نسخه‌ها

به طوربه‌طور کلی انتقال و انتشار انرژی گرمایی، به طریق زیر صورت می‌پذیرد:

کلیه تغییرات جوی، از نسیم‌های ملایم گرفته تا طوفان‌های سهمگین یا از آسمان صاف تا بارندگی زیاد برف و باران نتیجه پراکندگی نا برابرنابرابر [[انرژی گرمایی اتمسفر]] است؛ که اکثر این حرکات و تغییرات جوی به نظریه که هوای گرم نسبتاً سبک شده بر می‌خیزد و هوای خنک سنگین شده فروکش می‌کند.<ref name=" مهدی بازرگان "> مهدی بازرگان، پدیده‌های جوی، شرکت سهامی انتشار، تهران، ۱۳۶۰</ref>

در این فرایند، گرما به شکل موجی و بدون واسطه انتشار میابد. مثلاً [[انرژی تابشی]] دریافت شده به وسیله زمین از طریق تابش وبهو به شکل موجی انجام می‌گیرد و این امواج از فضای خالی بین اتمسفر زمین وخورشید عبور کرده و به زمین می‌رسد. مثال با استفاده از فیلم مادون قرمز در دوربین عکاسی در یک اتاق تاریک، می‌توان اشعه ساطعی از یک اتو را به خوبی به روی فیلم مشاهده نمود. با تعمیم همین عکس‌ها از سطح زمین عکسبرداری می‌کنند.<ref name=" مهدی بازرگان "> مهدی بازرگان، پدیده‌های جوی، شرکت سهامی انتشار، تهران، ۱۳۶۰</ref>

گونه ایگونه‌ای از انتقال گرما توسط حرکت واقعی ماده گرم شونده است. وقتی هوای بالای یک رادیاتور گرم می‌شود در نتیجه انبساط به طرف سقف صعود می‌کند. این حرکت به کمک نوری که از پنجره وترد اتاق شده واز هوای گرم در حال صعود عبور می‌کند اشکار می‌شود. همچنین اگر تصاویری را درباند یک فرودگاه در نطر بگیریم به علت هوای گرم قسمت فوقانی، این تصاویر شکسته به نظر می‌رسند. به همین ترتیب، وقی اب یا هر مایع دیگری گرم می‌شود، مایع گرم قسمت زیر به سوی بالا امده مایع سرد جای ان را می‌گیرد. عمل همرفت در گازها بهتر از مایعات و در مایعات بهتر از جامدات در نظر می‌گیرد.

به طوربه‌طور کلی، اتمسفر کره زمین تمام گرمای طبیعی خود را به طوربه‌طور مستقیم یا غیر مستقیم از خورشید دریافت می‌کند.<ref name=" احمد سعادت "> احمد سعادت، علم هواشناسی، انتشارات دانشگاه تهران</ref>

انرژی تابشی دریافت شده از خورشید، گستره‌ای از طول موج هاست که به نام طیف خورشیدی معروف است. در این طیف وسیع بلند ترینبلند‌ترین امواج [[امواج رادیویی]] حدود ده برابر امواج کوتاه [[اشعه گاما]] می‌باشد، ولی حد اکثر انرژی به مقدار زیادی از کل انرژی تابشی در محدوده کم عرض قسمت مرئی واقع است.

امواج مرئی خورشیدی از درون گازهای اتمسفر عبور می‌کند، ولی اشعه ما ورای بنفش یا طول موج کوتاه همانطور که قبلاً اشاره شد، در اتمسفر فوقانی جذب می‌گردد. مقداری از اشعه مادون قرمز، توسط دی اکسیددی‌اکسید کربن وبخار اب اتمسفر تحتانی جذب می‌شود. اما بیشتر انرژی خورشیدی بدون اینکه توسط هوا جذب شود به زمین می‌رسد.<ref name=" حسن عسکری شیرازی "> حسن عسکری شیرازی، کلیات هواشناسی، تالیف پروفسور ساتن، ۱۳۵۳</ref>

سطح زمین با جذب نور خورشید به نوبه خود گرم می‌شود. مواد گرم ساطع کنندهساطع‌کننده انرژی هستند و طول موج این تابش به درجه حرارت جسمی که انرژی تابشی از دست می‌دهد، بستگی دارد. تشعشعات زمین با توجه به درجه حرارت ان، داری طول موج‌های مادون قرمز می‌باشند، بدین ترتیب، زمین نور مرئی را به اشعه مادون قرمز با طول موج بلند تر تبدیل می‌کند. [[بخار اب]] و تا حد کمتری دی اکسیددی‌اکسید کربن، اشعه مادون قرمز را جذب می‌کنند. هر چه بخار اب بیشتر باشد عمل جذب بیشتر صورت خواهد گرفت. ازت و اکسیژن تقریباً هیچ اشعه مادون قرمز خروجی و نور مرئی ورودی را جذب نمی‌کنند و بدین ترتیب اب موجود در ابرها نیز یک جاذب خیلی قوی اشعه مادون قرمز هستند، در نتیجه شب‌های ابری همیشه گرمتر از شب‌های صاف است.<ref name=" حسن عسکری شیرازی "> حسن عسکری شیرازی، کلیات هواشناسی، تالیف پروفسور ساتن، ۱۳۵۳</ref>

دومین طریقه مهم گرم شدن اتمسفر، انتقال انرژی به وسیله [[هدایت مستقیم]] گرما از سطح زمین به اتمسفر با تماس مستقیم با ان است. [[هوا]] یک هادی خیلی ضعیف انرژی گرمایی است، چرا که فقط پایین ترینپایین‌ترین قسمت اتمسفر به وسیله ان گرم می‌شود. اما به محض گرم شدن، هوا گسترش یافته، صعود می‌کند و از طریق همرفت گرمای هدایت شده را به سطوح بالا انتقال می‌دهد. ترکیب اعمال هدایت وهمرفت در گرم کردن هوا را معمولاً [[تبادل گرمایی اشفته]] می‌نامند.<ref name=" حسن عسکری شیرازی "> حسن عسکری شیرازی، کلیات هواشناسی، تالیف پروفسور ساتن، ۱۳۵۳</ref>

مقدار زیادی گرما، بخصوص از روی اقیانوس‌ها یا محل جمع شدن اب زیاد، به طریق گرمای نهان عمل تبخیر منتقل می‌شود. هنگامی که اب بخار شده از حات مایع خارج می گردداز ۵۴۰ تا ۶۰۰ کالری توسط هر گرم اب تبدیل شده به بخار، جذب می‌شود. هیچ مقداری از این گرما در تغییر دما دخالت ندارد، بلکه صرفاً برای تامینتأمین انرژی لازم مولکول‌های اب جهت خارج شدن از حالت مایع به گاز می‌باشد. تنها یک کالری لازم است که دمای یک گرم اب را یک درجه سانتیگراد بالا ببرد. اگر مفایسه‌ای به عمل اید ۵۴۰ تا ۶۰۰ کالری که برای تبدیل یک گرم اب لازم است بسیار زیاد می‌باشد. سر انجام، بخار اب در فرایند تراکم قطرات اب ابرها را بوجود اورده و در نتیجه گرمای نهان خود را به صورت گرمای محسوس ازاد می‌کند.<ref name=" حسن عسکری شیرازی "> حسن عسکری شیرازی، کلیات هواشناسی، تالیف پروفسور ساتن، ۱۳۵۳</ref>

گرما دارای یک گردش چرخه‌ای است که بین سطوح زمین و اتمسفر به طوربه‌طور مداوم در جریان است. اتمسفر کره زمین همانند شیشه گلخانه، با جلوگیری از اتلاف انرژی برگشتی از سطح زمین، بخش اعظم انرژی تابشی از خورشید را محبوس می‌کند. زیرا جو زمین تقریباً شرایط شفافی را نسبت به تابش خورشیدی با امواج کوتاه دارد، ولی در مقابل، امواج طولانی تشعشع زمینی تقریباً شرایط کدری را دارا می‌باشد. در این بین [[بخار اب، ابرها و دی اکسیددی‌اکسید کربن]] نقش بسیار عمده‌ای را در مقایسه وسیعی در درون اتمسفر جهت بازداشتن از خروج تشعشع زمینی به عهده دارند. ای امر سر انجام شرایط پدیده [[گلخانه]] را برای جو زمین به وجود اورده وسبب افزایش درجه حرارت ان می‌گردد.<ref name=" حسن عسکری شیرازی "> حسن عسکری شیرازی، کلیات هواشناسی، تالیف پروفسور ساتن، ۱۳۵۳</ref>

عوامل مهمی در تغییر مفدار انرژی تابشی که به سطح زمین می‌رسد، اثر دارند که از عمده ترینعمده‌ترین انها بشرح زیر می‌باشد.<ref name=" اردشیر فرهنگ "> اردشیر فرهنگ، اصول هواشناسی،انتشارات سازمان هواشناسی</ref>